10.4 Esters

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Planning

• Welkom en studiewijzer
• Naamgeving testje 
• Lezen 10.4 pag 101 en 102.
• De stof doornemen. 


• Aan de slag

Vorming van ester in organismen

Vaak gecatalyseerd door enzymen

Estervorming en bijbehorende naam

butaanol   + butaanzuur   ->   butylbutanoaat   + water

alkanol   + alkaanzuur     ->   alkylalkanoaat  + water

Esters

• Veel geur- en smaakstoffen zijn esters.
• Condensatiereactie van een alcoholgroep met een zuurgroep.
• Teruggaande reactie is een hydrolyse: splitst de estergroep met water.

                                    

Hoe herken je de stoffen waaruit een ester is ontstaan?

1. herken de ester
2. "knip" de ester
3. ene kant was zuur, met C=O
4. andere kant was alcohol
5. vul aan met -H en -OH

Esters

• Zorgt voor de geur- en smaakstoffen in fruit
• Karakteristieke groep -> 
• Kan het maken uit een carbonzuur en een alcohol

Naamgeving esters

De stam van een ester is altijd de kant met de C=O

Deze stof heet 2-propylmethanoaat

Naamgeving esters

• Deel van alcoholgroep = zijgroep, achtervoegsel -yl
• Deel van zuurgroep = hoofdketen, achtervoegsel -oaat
• Voorbeeld: methylethanoaat

Met welk zuur heeft
methanol gereageerd
om deze ester te vormen?

methanol?

meth = ...C en waar stond -ol voor? welke soort stoffen kunnen emt elkaar reageren om een ester te vormen?

1. propanol
2. propaanzuur
3. 
4. 

Welke ester wordt gevormd uit de reactie tussen ethaanzuur en ethanol?

1. 
2. 
3. 
4. 

Wat is de naam van deze ester?

1. ester van methanol en ethaanzuur
2. ester van ethanol en butaanzuur
3. ester van butanol en ethaanzuur
4. ester van propaan-1-ol en ethaanzuur

Aan de slag

H: 39

B: 35 t/m 38, 41

V: 40

De ester van butaanzuur en methanol ruikt naar Ananas, teken de structuurformule van deze ester!

Geef de reactievergelijking in structuurformules voor de verestering van butaan-2-ol en methaanzuur.

Aan de slag

Maak 31 t/m 34. 

Einde van de les: CHECK!