Veranderende ecosystemen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Veranderende ecosystemen

PRIMAIR * vanaf niks

                    * kale rotsen/zand

                   * geen humus/voeding

                   * het ecosysteem moet                                opnieuw beginnen

Over tijd wordt de pioniersoort verdreven door een concurrent die profiteert van de voeding, en wordt die concurrent weer verder verdreven

SUCCESSIE

Op een gegeven moment zijn alle mineralen beschikbaar, en is elke plek gevuld.

De kringloop is gesloten: alles wat vrijkomt wordt direct weer gebruikt.

Dit diverse, complexe ecosysteem noemen we het climaxsysteem.

Climaxecosysteem

De tropische regenwouden in Guatemala zijn economisch belangrijk als toeristische trekpleister. Ook vanuit ecologisch oogpunt is het belangrijk dat deze wouden behouden blijven.
Welke van de volgende uitspraken geeft dit ecologisch belang juist weer?

Als de omvang van de regenwouden kleiner wordt,

1. daalt het CO2-gehalte in de atmosfeer.
2. neemt de biodiversiteit af.
3. treedt in het resterende deel van de bossen minder snel successie op.
4. wordt de stikstofkringloop gesloten.

Secundair * brand, kap, etc.

                       * veel soorten/individuen

                          in één keer dood

                       * veel humus/voeding

                      * veel organisch materiaal

Successie begint bij stap 3, niet bij stap 0!

SUCCESSIE

Een boer heeft een oud weiland niet meer nodig en laat het verwilderen. Wat voor soort successie vindt hier plaats, en waarom?

Modelleren

Ecologie is complex, maar we kunnen het nabootsen!

Twee soorten modellen:

1) 'Weermodellen' -> wat gaat er gebeuren? Veel detail, precieze uitkomst

2) 'Verklaringsmodellen' -> simpele input, simpele output. Weten we genoeg?

Modelleren

Wat hebben we geleerd van modellen?

*  Ecosystemen zijn als deze balletjes: er zijn meerdere evenwichten mogelijk

*  Met heel simpele regels kun je heel complex gedrag krijgen -> emergentie!

www.bnr.nl

J-curve

Als er voedsel in overvloed is en geen predatoren: J-curve.

Een J-curve is niet houdbaar.

Er gaat een 'drempel' overschreden worden.  

Uitkomst: 1, 2 of 3.

1. Evenwicht bij oorspronkelijke draagkracht
2. Evenwicht bij verlaagde draagkracht
3. Uitsterven

Let wel: 'evenwicht' is biologisch evenwicht.

J-curve

Als er voedsel in overvloed is en geen predatoren: J-curve.

Een J-curve is niet houdbaar.

Er gaat een 'drempel' overschreden worden.  

Uitkomst: 1, 2 of 3.

1. Evenwicht bij oorspronkelijke draagkracht
2. Evenwicht bij verlaagde draagkracht
3. Uitsterven

Let wel: 'evenwicht' is biologisch evenwicht.

Over de introductie van een exoot, zoals het konijn in Australië, wordt het volgende gezegd:
1) Na introductie groeit de populatie eerst volgens een J-curve
2) Op termijn ontstaat een stabiele populatie waarvan het aantal indivduen rond de draagkracht van het ecosysteem schommelt
Welke bewering(-en) is/zijn juist?

1. Alleen bewering 1
2. Alleen bewering 2
3. Bewering 1 en bewering 2
4. Beide zijn onjuist

Activiteiten van de mens hebben invloed op de successie in duinvalleien. Uitbreiding van de bebouwing en het aanleggen van verharde wegen heeft er bijvoorbeeld toe geleid dat er steeds minder nieuwe duinvalleien worden uitgestoven. Daarnaast pompen drinkwaterbedrijven water op uit de duinen, waardoor het grondwaterniveau in de duinen daalt en de duinvalleien verdrogen. Met een aangepast beheer wordt geprobeerd de duinvalleien te beschermen. Het betreden van de duinvalleien wordt aan banden gelegd. In sommige duingebieden worden bewust grazers geïntroduceerd.
Leg uit hoe het inzetten van grote grazers de successie in duinvalleien kan beperken.

Is er iets van dit hoofdstuk
waar je graag nog extra
uitleg over wil?

Huiswerk

maken opdrachten van basisstof 4

opdracht 25, 26, 27