literatuurgeschiedenis

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

literatuurgeschiedenis

1880-1914

fin de siècle 

Fin de siècle, ook wel la belle époque;

Modernisering door de industriële revolutie:

Stoommachine werd breed ingezet; reizen werd veel makkelijker:

Culturele uitwisseling kwam goed op gang.

Boeren trekken naar de stad;

ruw einde optimisme

Emancipatiebewegingen: Socialisme en feminisme

Het einde van de 19e eeuw wordt gekenmerkt door optimisme

Geloof in een moderne, welvarende maatschappij;

De welvaart en het toerisme groeien:

Gevolg: reizen en internationale handel

Waarom eindigt dit optimisme ruw in 1914

1. Mensen lazen geen boeken meer
2. De eerste wereldoorlog brak uit
3. De stoommachine werkte toch niet zo goed

vier belangrijke stromingen

• impressionisme
• naturalisme
• beweging van Tachtig 
•  symbolisme

Impressionisme

Reactie op het classicisme en de romantiek

Doel: de beleving van het moment uitdrukken

- Veel beeldspraak;

- Veel neologismen (nieuw bedachte woorden);

- Gewone mensen

Voorbeeld van zo’n werk: Een liefde van Lodewijk van Deyssel

Naturalisme

Verbonden met het realisme en het impressionisme;

stroming in heel Europa populair;

Onderwerp: de gewone mens (Jan met de Pet)

Auteurs geven aandacht aan de zware kanten van het leven:

- Sociale romans;

- Psychologische romans;

- Invalshoek is het determinisme (alles heeft een reden)

Voorbeeld van zo’n werk: Eline Vere- Louis Couperus

De tachtigers

In Nederland komen de stromingen naturalisme en impressionisme samen in de Beweging van Tachtig;

Afwijzing van moraliserende, traditionele literatuur 

- grote vernieuwing binnen de poëzie;

- Individualisme staat centraal:

- Kloos: kunst (poëzie) is de allerindividueelste expressie van de allerindividueelste emotie;

- Vorm belangrijker dan inhoud:

- Nog steeds veel neologismen en beeldspraak

Sluit goed aan bij het estheticisme, en heeft overeenkomsten met: l’art pour l’art

Symbolisme

Sluit ook aan bij het idee l’art pour l’art;

Vooral in beeldende kunst en design:

Uitingsvorm: art nouveau;

Thema’s mythisch en fantasierijk

In de literatuur vooral gebruikt door Fransen, Belgen en Russen

Doel: komen tot een diepere waarheid door je uit te drukken in symbolen, begrijp je de symbolen niet, dan begrijp je het werk niet, erg ontoegankelijk.

- Verheven taalgebruik

- In Nederland de dichters: Ida Gerhardt, Adriaan Roland Holst en soms Herman Gorter

Welke stroming was het lastigste begrijpen?

1. Impressionisme
2. Naturalisme
3. De tachtigers
4. symbolisme

Welke stroming was in heel Europa populair

1. Impressionisme
2. Naturalisme
3. De tachtigers
4. symbolisme

Wat is neologisme

1. Een vorm van beeldspraak
2. Letterlijk taalgebruik
3. Nieuwe woorden

Opdracht

De beweging van Tachtig wordt gezien als de geboorte van de moderne Nederlandse literatuur. Waarom zou dat zijn? 

Zoek op www.literatuurgeschiedenis.org het antwoord op de bovenstaande vraag. Geef in ongeveer 200-300 woorden, in eigen woorden, het antwoord op de vraag.