Par. 3.1 Industrie en samenleving

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Burgers en stoommachines

De opkomst van de machines

Leerdoelen opschrijven

4. Wat veranderde er in de verhouding tussen werkgevers en werknemers?

3 minuten

Eerder klaar? Lees "Arbeiders in actie" op blz. 41

1. Hoe en waardoor nam de productie toe?

2. Wat veranderde er in de industrie vanaf 1870?

3. Wat veranderde er in de samenleving?

Studiewijzer

9/11: Par. 3.1 Industrie en samenleving

13-14/11: Par. 3.1 Industrie en samenleving

16/11: Par. 3.1 Industrie en samenleving

20-21/11: Par. 3.1 Industrie en samenleving

23/11: Par. 3.2 Democratie in Nederland

27-28/11:  Par. 3.2 Democratie in Nederland

30/11: SO par. 3.1 en 3.2

4-5/12: Par. 3.3 Politiek en samenleving

7/12: Par. 3.3 Politiek en samenleving

11-12/12: Par. 3.3 Politiek en samenleving

14/12: Par. 3.4 Westerse wereldrijken 

18-19/12: Par. 3.4 Westerse wereldrijken 

21/12: extra 

Kerstvakantie

TOETSWEEK P2

HOOFDSTUK 3

Programma

1. Uitleg par. 3.1

2. Opdrachten maken en bespreken

3. Leerdoelen antwoorden

4. Afsluiten

Tijd over? Filmpje kijken over de arbeiders

Engeland

rond 1700

• Machtig land met een enorm groot rijk dat zich over de hele wereld uitstrekte.
• De bevolking van Engeland groeit, hierdoor is er meer kleding nodig.
• Veel kleding wordt gemaakt van katoen, dat door slaven op plantages wordt geplukt, en wol.

Het Britse Rijk omstreeks 1700

Handnijverheid 

• Om sneller kleding te maken, moet je sneller kunnen weven = uitvinding van de schietspoel uit. 
• Als je sneller kunt weven, heb je ook meer draad nodig = uitvinding van de Spinning Jenny. 
• Omdat het spinnen en weven veel sneller ging was er ook meer katoen nodig = uitvinding van de Cotton Gin (om de zaden sneller uit katoenpluizen te halen). 

Meer katon? Slavernij nam toe, want er zijn veel meer slaven nodig om de katoen te plukken...

Tot 1800:  kleinschalige handmatige productie in de huisnijverheid.

Vanaf 1800: grootschalige machinale productie in fabrieken.

Moderne tijd

1800 - heden

Het leven van Europeanen veranderde veel meer dan de eeuwen daarvoor.

Industriële Revolutie

1750-1900

• Door de komst van de machines verandert de manier waarop mensen produceren: van handmatig naar machinaal
• De verandering noemen we de Industriële Revolutie

Industrialisatie (uitbreiding van de industrie) 

Vanaf 1870 vonden er veel economische veranderingen plaats, zoals:

1. Naast steenkool kwam aardolie op als energiebron

2. Er werd vaker staal gebruikt i.p.v. ijzer

3. Er ontstonden allerlei nieuwe industrieën, zoals de chemische 

industrie en de voedingsmiddelenindustrie (kunstmest, plastic

 en margarine).  

Een belangrijke uitvinding was de gloeilamp. 

Gerard Philips begon zijn eigen gloeilampenfabriek in Eindhoven!

De Philips gloeilamp

Niet alleen de manier van produceren verandert enorm: ook de komst van stoomtreinen brengt grote veranderingen in het vervoer van mensen en goederen.

- In 1830 werd de eerst spoorlijn ter wereld tussen Liverpool en Manchester in gebruik genomen. 

- In Nederland startte de eerst spoorlijn in 1839, tussen Amsterdam en Haarlem. 

De industriële samenleving 

Meer dan de helft van de bevolking wonen in steden en veel mensen werken in de industrie en diensten

                

                             sectoren

De economie heeft verschillende sectoren (delen), zoals de landbouwsector, industriesector en de dienstsector. 

De dienstensector

• Maak geen producten, dienen mensen. 
• Met de uitbreiding van de handel en transport groeide ook de dienstsector, want buiten de fabriekshal kwamen ook nieuwe banen, bijvoorbeeld toezichthouders, boekhouders, opleiders, wetenschappers, etc. 

Beroepen als loodgieter, dokter, leraar, politie, verkopers... 

Urbanisatie

De steden groeien snel doordat daar veel industrie en handel was. 

• Luchtvervuiling (CO2)
• Afval werd in het water gedumpt.
• Lawaai
• Slechte werk- en woonomstandigheden. 

Arbeiders in actie (1)

• Rijke burgers (hogere burgerij) hadden een bedrijf (fabriek). Ze waren ondernemers. Ze hadden steeds meer invloed op de samenleving.
• Ondernemers willen zo veel mogelijk winst maken. 

Arbeiders in actie (2)

• De relatie tussen werkgevers en werknemers was vaak onpersoonlijk.
  
• De lonen waren zo laag mogelijk. 
• Arbeiders komen voor zichzelf op.
• Oprichting vakbonden: onderhandelen voor hogere lonen en organiseren van stakingen als dat nodig was. 

Opdrachten maken en bespreken

Werkboek blz. 48 opdrachten 7, 8, 10 en 11

15 minuten

Zelfstandig en in stilte

Eerder klaar? Antwoord de leerdoelen

Leerdoelen beantwoorden

4. Wat veranderde er in de verhouding tussen werkgevers en werknemers?