Les leerstrategieën team havo 2 en 3

• Mentorles
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2,3

         Leerstrategieën

Kennismaken met leerstrategieën

Slimmer leren

Inzicht krijgen in jouw manier van leren

Les Leerstrategieën

Tijdens LOB kun je gebruik maken van deze les om leerlingen te laten zien wat leerstrategieën zijn, hoe ze deze zelf kunnen inzetten en kun je ze kennis laten maken met het document NOG EEN LEUKE NAAM VERZINNEN.

NOG EEN LEUKE NAAM VERZINNEN is een tool waarmee leerlingen per periode inzicht krijgen in de tijd die ze aan een vak besteed hebben, in de manier waarop ze geleerd hebben, een checklist of ze leerdoelen behaald hebben en een plek om feedback te geven en te bespreken. Als een leerling deze tool goed inzet, kan het een middel zijn om effectiever te leren. In deze tool is ook een overzicht van alle leerstrategieën opgenomen.

Voor docenten is er een FACTSHEET LEERSTRATEGIEËN beschikbaar waarin alle leerstrategieën uitgebreid besproken worden en waar achtergrond informatie te vinden is. Het is wenselijk om dit van te voren goed door te nemen.

 

Voor wie is deze les bedoeld:

- Voor alle leerlingen in havo 2 en 3.

Doel:

- Leerlingen duidelijk maken wat leerstrategieën zijn (en wat vooral niet);

- Leerlingen kennis laten maken met NOG EEN LEUKE NAAM VERZINNEN

- Leerlingen op deze manier meer inzicht geven in hun eigen manier van leren en de manier waarop deze kunnen verbeteren door middel van een goede inzet van leerstrategieën.

Duur:

- Eén lesuur, gebruik NOG EEN LEUKE NAAM VERZINNEN gedurende het hele jaar.

Leren op school

Leren op school:

Laat allereerst leerlingen nadenken over hun eigen leerproces: wat doen ze en waar moeten ze gelijk aan denken als ze het over leren hebben?

Bespreek de uitkomst kort en vertel dat deze les gaat over de manier waarop leerlingen kunnen leren. 

Er staat een timer. Zet deze aan zodat leerlingen weten hoelang ze antwoord kunnen geven. Sluit het woordweb na anderhalve minuut. 

Wat is een leerstrategie (niet)?

Leerstrategieën zijn manieren van leren die je zelf kunt inzetten als je iets moet leren. 

Het is een trucje, maar het gaat er niet om dat je het trucje kent. Je gebruikt het trucje om je leerdoel te behalen. Je kunt bijvoorbeeld als strategie een mindmap gebruiken. Dan is niet jouw doel dat je een heel mooie mindmap kan maken. Het doel is dat je door de mindmap begrijpt wat een tekst of een begrip betekent en hoe je dat in je hoofd opslaat.  

Wat is een leerstrategie (niet)?

Leg leerlingen uit dat er niet één wondermiddel is dat je in kunt zetten, waardoor alle leerproblemen ineens opgelost zijn.

Benadruk dat leerstrategieën middelen kunnen zijn waarmee je een (leer)doel bereikt en dat ze bij verschillende onderdelen en verschillende vakken andere strategieën kunnen inzetten.

Soorten leerstrategieën:

Er zijn verschillende niveaus leerstrategieën, o.a.:

- Hoe organiseer jij je werk (planning, agenda, stress) 

- Hoe leer jij (lezen, samenvatten, onderstrepen) 

- Hoe motiveer jij jezelf (heb je vertrouwen in jezelf, zie je het nut in) 

Soorten leerstrategieën.

Deze slide is van belang om te laten zien dat niet alleen het leren zelf belangrijk is (de cognitieve leerstrategieën), maar dat leren eigenlijk heel breed is. Het lukt pas echt goed als je inzicht hebt in je eigen handelen (metacognitieve en motivationele leerstrategieën) en als je snapt waarom je een taak moet doen. 

De meeste leerstrategieën die we hierna gaan behandelen richten zich op het eerste en tweede niveau, de metacognitieve en de cognitieve leerstrategieën.  Het derde niveau, de motivationele leerstrategieën, zijn dingen die docenten heel bewust moeten toepassen in hun lessen. Het vierde niveau, organisatievaardigheden, behandelen we in deze les niet. 

Voorbeelden leerstrategieën:

Herhalen 

- blijf niet hetzelfde rijtje in één volgorde herhalen, maar verander de volgorde;

- verzin voorbeelden bij een begrip, zodat het tijdens het herhalen ook een betekenis voor je krijgt. 

Voorbeelden leerstrategieën.

Deze slides (5 t/m 12) laten voorbeelden zien van leerstrategieën. 

Bespreek de strategieën kort. Laat vooral ook zien waar leerlingen het terug kunnen vinden (onder andere dus in de tool). 

Voorbeelden leerstrategieën:

Visualiseren

- Probeer plaatjes bij begrippen te zoeken/ maken.  Hierdoor werken je twee hersenhelften samen en zal je dingen beter onthouden.

Voorbeelden leerstrategieën.

Deze slide laat voorbeelden zien van leerstrategieën. 

Bespreek de strategieën kort. Laat vooral ook zien waar leerlingen het terug kunnen vinden

Voorbeelden leerstrategieën:

Ezelsbruggetjes:

- Gebruik bestaande ezelsbruggetjes (tv-tas, 't exkofschip) om begrippen beter te onthouden

- Of nog beter, verzin zelf ezelsbruggetjes!

Voorbeelden leerstrategieën.

Deze slide laat voorbeelden zien van leerstrategieën. 

Bespreek de strategieën kort. Laat vooral ook zien waar leerlingen het terug kunnen vinden

Voorbeelden leerstrategieën:

Samenvatten

- Vertel in je eigen woorden waar de stof over gaat. Probeer dit ook zonder je boek erbij te doen. Als je het opschrijft, blijft het nog beter hangen dan wanneer je het typt. 

- probeer uit je hoofd antwoord te geven op de leerdoelen

Voorbeelden leerstrategieën.

Deze slide laat voorbeelden zien van leerstrategieën. 

Bespreek de strategieën kort. Laat vooral ook zien waar leerlingen het terug kunnen vinden

Voorbeelden leerstrategieën:

Flashcards maken:

- Je leest het goed, maken. Als je ze zelf maakt (fysiek of digitaal) haal je de informatie uit je geheugen én moet je zelf keuzes maken wat er belangrijk is. 

- Vergeet er daarna natuurlijk niet mee te leren. 

Voorbeelden leerstrategieën.

Deze slide laat voorbeelden zien van leerstrategieën. 

Bespreek de strategieën kort. Laat vooral ook zien waar leerlingen het terug kunnen vinden

Voorbeelden leerstrategieën:

Gespreid leren:

- Maak blokjes van de stof en verdeel die over verschillende dagen.  Herhaal dan ook kort wat je eerder al gedaan hebt.  Zo onthoud je alles veel beter (en makkelijker!) dan wanneer je drie uur achter elkaar gaat stampen. 

Voorbeelden leerstrategieën.

Deze slide laat voorbeelden zien van leerstrategieën. 

Bespreek de strategieën kort. Laat vooral ook zien waar leerlingen het terug kunnen vinden

Voorbeelden leerstrategieën:

Zelfcorrectie

- Kijk zelf een toets na (of een oefentoets die je gemaakt hebt), en ga heel bewust nadenken waarom iets wel of niet goed is;

- Geef jezelf een cijfer vóór je hebt nagekeken en kijk achteraf of het overeenkwam met de werkelijkheid. Zo krijg je nog beter inzicht in je eigen kennis.  Bespreek fouten met een medeleerling of je docent. 

Voorbeelden leerstrategieën.

Deze slide laat voorbeelden zien van leerstrategieën. 

Bespreek de strategieën kort. Laat vooral ook zien waar leerlingen het terug kunnen vinden

Voorbeelden leerstrategieën:

Maak een duidelijk overzicht voor jezelf

- Als je zelf een duidelijk overzicht hebt van je taken, zal het ook veel makkelijker zijn om ze succesvol te voltooien.

- Zo heb je ook overzicht in alles wat je al kunt/kent/afhebt. 

Voorbeelden leerstrategieën.

Deze slide laat voorbeelden zien van leerstrategieën. 

Bespreek de strategieën kort. Laat vooral ook zien waar leerlingen het terug kunnen vinden

Hulpmiddel overzicht:

Deze tool helpt je bij:

- Leerdoelen op een rij zetten en afvinken;

- Tijd bijhouden;

- Vakken en perioden vergelijken;

- Feedback ontvangen.

Hulpmiddel overzicht:

Laat hier het hulpmiddel leerstrategieën zien. 

Wissel tussen de verschillende tabbladen en vul iets in om te laten zien dat het aan het einde allemaal aangepast wordt, zodat er een duidelijk overzicht ontstaat.

Laat ook zien dat het werkt als ze het voor elk vak invullen, maar dat het net zo goed werkt als het maar voor één of twee vakken gebruikt wordt. 

Het is een middel en geen doel. 

Hoe gebruik je de tool:

Er zijn vijf stappen:

1.  Leerdoelen per week invullen

2. Tijd bijhouden voor een vak

3. Geef aan welke leerstrategie je gebruikt hebt

4. Aangeven of je een leerdoel behaald hebt

5. Deel het bestand met je docent/mentor en vraag feedback

Hoe gebruik je het?

Laat hier het hulpmiddel leerstrategieën zien. (wissel even naar het bestand zelf)

Laat zien hoe leerlingen het kunnen invullen hoe ze het met de docent kunnen delen.

Dit invullen en delen is overzichtelijk, aangezien in bijna elke functie koppelingen naar het overzichtsblad zitten. Leerlingen kunnen heel snel zien hoe ze het gedaan hebben en hoe dit is in verhouding met andere periodes. 

Laat ook zien wat er verandert als je gegevens verandert. (doe dit bijvoorbeeld bij het aantal gewerkte minuten, leerdoelen of feedback. Op de overzichtspagina zie je de veranderingen direct terug. 

Hoe gebruik je de tool:

Er zijn vijf stappen:

1.  Leerdoelen per week invullen

Hoe gebruik je het?

Laat hier het hulpmiddel leerstrategieën zien. (wissel even naar het bestand zelf)

Laat zien hoe leerlingen het kunnen invullen hoe ze het met de docent kunnen delen.

Dit invullen en delen is overzichtelijk, aangezien in bijna elke functie koppelingen naar het overzichtsblad zitten. Leerlingen kunnen heel snel zien hoe ze het gedaan hebben en hoe dit is in verhouding met andere periodes. 

Laat ook zien wat er verandert als je gegevens verandert. (doe dit bijvoorbeeld bij het aantal gewerkte minuten, leerdoelen of feedback. Op de overzichtspagina zie je de veranderingen direct terug. 

Hoe gebruik je de tool:

Er zijn vijf stappen:

2. Tijd bijhouden voor een vak

Hoe gebruik je het?

Laat hier het hulpmiddel leerstrategieën zien. (wissel even naar het bestand zelf)

Laat zien hoe leerlingen het kunnen invullen hoe ze het met de docent kunnen delen.

Dit invullen en delen is overzichtelijk, aangezien in bijna elke functie koppelingen naar het overzichtsblad zitten. Leerlingen kunnen heel snel zien hoe ze het gedaan hebben en hoe dit is in verhouding met andere periodes. 

Laat ook zien wat er verandert als je gegevens verandert. (doe dit bijvoorbeeld bij het aantal gewerkte minuten, leerdoelen of feedback. Op de overzichtspagina zie je de veranderingen direct terug. 

Hoe gebruik je de tool:

Er zijn vijf stappen:

3. Geef aan welke leerstrategie je gebruikt hebt:

Hoe gebruik je het?

Laat hier het hulpmiddel leerstrategieën zien. (wissel even naar het bestand zelf)

Laat zien hoe leerlingen het kunnen invullen hoe ze het met de docent kunnen delen.

Dit invullen en delen is overzichtelijk, aangezien in bijna elke functie koppelingen naar het overzichtsblad zitten. Leerlingen kunnen heel snel zien hoe ze het gedaan hebben en hoe dit is in verhouding met andere periodes. 

Laat ook zien wat er verandert als je gegevens verandert. (doe dit bijvoorbeeld bij het aantal gewerkte minuten, leerdoelen of feedback. Op de overzichtspagina zie je de veranderingen direct terug. 

Hoe gebruik je de tool:

Er zijn vijf stappen:

4. Aangeven of je een leerdoel behaald hebt

Hoe gebruik je het?

Laat hier het hulpmiddel leerstrategieën zien. (wissel even naar het bestand zelf)

Laat zien hoe leerlingen het kunnen invullen hoe ze het met de docent kunnen delen.

Dit invullen en delen is overzichtelijk, aangezien in bijna elke functie koppelingen naar het overzichtsblad zitten. Leerlingen kunnen heel snel zien hoe ze het gedaan hebben en hoe dit is in verhouding met andere periodes. 

Laat ook zien wat er verandert als je gegevens verandert. (doe dit bijvoorbeeld bij het aantal gewerkte minuten, leerdoelen of feedback. Op de overzichtspagina zie je de veranderingen direct terug. 

Hoe gebruik je de tool:

Er zijn vijf stappen:

5. Deel het bestand met je docent/mentor en vraag feedback

Hoe gebruik je het?

Laat hier het hulpmiddel leerstrategieën zien. (wissel even naar het bestand zelf)

Laat zien hoe leerlingen het kunnen invullen hoe ze het met de docent kunnen delen.

Dit invullen en delen is overzichtelijk, aangezien in bijna elke functie koppelingen naar het overzichtsblad zitten. Leerlingen kunnen heel snel zien hoe ze het gedaan hebben en hoe dit is in verhouding met andere periodes. 

Laat ook zien wat er verandert als je gegevens verandert. (doe dit bijvoorbeeld bij het aantal gewerkte minuten, leerdoelen of feedback. Op de overzichtspagina zie je de veranderingen direct terug. 

Overzicht

Hoe gebruik je het?

Laat hier het hulpmiddel leerstrategieën zien. (wissel even naar het bestand zelf)

Laat zien hoe leerlingen het kunnen invullen hoe ze het met de docent kunnen delen.

Dit invullen en delen is overzichtelijk, aangezien in bijna elke functie koppelingen naar het overzichtsblad zitten. Leerlingen kunnen heel snel zien hoe ze het gedaan hebben en hoe dit is in verhouding met andere periodes. 

Laat ook zien wat er verandert als je gegevens verandert. (doe dit bijvoorbeeld bij het aantal gewerkte minuten, leerdoelen of feedback. Op de overzichtspagina zie je de veranderingen direct terug. 

Welke strategie zou je wanneer toepassen?

Voor natuurkunde moet je een formule kunnen toepassen. 

Bij Frans moet je verschillende tijden leren. 

Herhalen

Visualiseren

Ezelsbruggetje maken

Samenvatten

Flashcards maken

Gespreid leren

zelfcorrectie

Duidelijk overzicht maken

Toepassen strategieën:

Alle strategieën die leerlingen aangereikt krijgen, staan hierin. Er zijn (in twee slides) vier voorbeelden genoemd waarin leerlingen strategieën toe kunnen passen.  Laat ze nadenken wanneer ze wat zouden kunnen toepassen. Er zijn geen goede of foute antwoorden, dus elke keuze die een leerling maakt, is goed.

In het overzicht kun je ook de antwoorden van individuele leerlingen bekijken, dit zou je in de bespreking kunnen gebruiken.

Welke strategie zou je wanneer toepassen?

Je moet een lijst van 30 woordjes leren voor een taal.

Je hebt zes weken om een heel hoofdstuk van AK te leren. 

Herhalen

Visualiseren

Ezelsbruggetje maken

Samenvatten

Flashcards maken

Gespreid leren

zelfcorrectie

Duidelijk overzicht maken

Toepassen strategieën:

Alle strategieën die leerlingen aangereikt krijgen, staan hierin. Er zijn (in twee slides) vier voorbeelden genoemd waarin leerlingen strategieën toe kunnen passen. 

Laat ze nadenken wanneer ze wat zouden kunnen toepassen. Er zijn geen goede of foute antwoorden, dus elke keuze die een leerling maakt, is goed.

In het overzicht kun je ook de antwoorden van individuele leerlingen bekijken, dit zou je in de bespreking kunnen gebruiken.

Hoe ga jij deze leerstrategie-tool toepassen?

Vraag aan leerlingen:

Deze vraag laat leerlingen nadenken over het gebruik van de tool. Hoe kunnen ze hem zelf inzetten, zodat ze er iets aan hebben?

Het is ook van belang dat ze hem niet voor alle vakken hoeven in te zetten, maar dat hij ook werkt als er maak één of twee vakken ingevuld worden. Bijvoorbeeld de vakken waar leerlingen moeite mee hebben. 

Afsluiting:

Succes met leren!

En onthoud: 

Deze leerstrategieën en de strategie-tool zijn middelen om je leerdoelen te behalen, geen doel op zich.

Afsluiting

Belangrijk om te noemen dat het geen doel op zich moet worden, maar dat leerlingen het echt kunnen gebruiken als middel om inzicht te krijgen in hun eigen leren en zo leerdoelen te kunnen halen.

Ga het zelf ook echt gebruiken en geef feedback, bespreek de feedback met leerlingen in mentorgesprekken/oudergesprekken.

Veel plezier!