3. H3/A3 Sociaal ontwerp

• Kunst
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3,4

Designopdracht: sociaal object

Omslagfoto: Schilderij van David Hockney uit 1971: Objecten op glazen tafel.

Opmerkingen: 

Inspiratie voor deze opdracht bevindt zich in de laatste sectie!

Wat is het onderwerp van dit designobject?

En waarom denk je dat? Kan je jouw idee uitleggen?

Wat zou je de kunstenaar/ontwerper willen vragen?

My dearest cat Pinkeltje (2004)

Tinkebell

Les 1: 

• Uitleg opdracht
• Uitleg planning en creatief proces
• Doorlopen creatief proces en bijbehorende tussenopdrachten
•  Bekijken voorbeelden van (sociaal)maatschappelijk ontwerp
• Bedenken eigen onderwerp

Maak een designobject...

... dat een gesprek start over een maatschappelijk onderwerp.

Duur: 10-12 lessen

Individueel of in groepsverband

Eén designobject per persoon

WAT IS DESIGN?

Bij design bepaal je de vorm van een object.  Alle gebruiksobjecten zijn vormgegeven; iemand heeft er over nagedacht voordat het is gemaakt. Alle tijdschriften zijn vormgegeven. Alle lettertypes, logo's, meubels, auto's, gebouwen, kleding, websites enzovoorts. 
Design is overal om je heen. 

Een designer geeft een bestaand / nieuw product een nieuwe vorm/kleur/toevoeging/functie waardoor het product aantrekkelijker wordt om aan te schaffen voor een bepaalde doelgroep.  

Een ontwerp kan bedoeld zijn voor kinderen, tieners, bejaarden. Maar het kan ook specifieker: bijvoorbeeld voor liefhebbers van Disney. Of voor eigenaren van een zwembad. 
Of metalheads. Of voor toeristen. 

HET DOEL VAN  DE DESIGNER

Wat leer je?

Planning

Fase	Wat doe je?	Inleveren
I Oriëntatie	Oriënteer jezelf op het onderwerp: design en maatschappij en verzamel informatie: wat weet/ken je al?	Brainstorm/ aantekeningen
II Onderzoek	Onderzoek jouw mogelijkheden: welke materialen, welk onderwerp en welke objecten? Wat zijn je mogelijkheden?	Woordweb/ aantekeningen
III Experiment	Test welk idee, materiaal, welke stijl en welke objecten het beste werken.	Schetsen / materiaalproeven/ moodboard/pitch
IV Uitvoering	Werk je eindwerk uit.	Designobject
V Reflecteren/ Evalueren	Reflecteer op jezelf en met anderen.	Evaluatieformulier
VI Presenteren	Presenteer je werk!	De Gedekte tafel

Om deze planning/dit creatief proces te doorlopen krijgen jullie een vier opdrachten. Deze vind je in de volgende slides.

Deze leg je allemaal vast voor de eindpresentatie.

Opdracht 1: 

• Wat is design en wat is een designobject? 
• Wat voor thema's horen bij '(sociaal) maatschappelijk'
• Wat is een (sociaal)maatschappelijk object volgens jou?
• Voor wie maak jij het object? Wat is je doelgroep?
• Welk gesprek wil je starten? (Waarover gaat het?)

Fase I en II

Opdracht 1: 

Je legt opdracht 1 vast op papier: 

Brainstorms, moodboards, schetsen, etc. 

Je presenteert je idee voor een object/thema kort aan de klas/een klasgenoot/de docent. 

Duur: max. 2 lessen.

Wat leer je?

Planning

Fase	Wat doe je?	Inleveren
I Oriëntatie	Oriënteer jezelf op het onderwerp: design en maatschappij en verzamel informatie: wat weet/ken je al?	Brainstorm/ aantekeningen
II Onderzoek	Onderzoek jouw mogelijkheden: welke materialen, welk onderwerp en welke objecten? Wat zijn je mogelijkheden?	Woordweb/ aantekeningen
III Experiment	Test welk idee, materiaal, welke stijl en welke objecten het beste werken.	Schetsen / materiaalproeven/ moodboard/pitch
IV Uitvoering	Werk je eindwerk uit.	Designobject
V Reflecteren/ Evalueren	Reflecteer op jezelf en met anderen.	Evaluatieformulier
VI Presenteren	Presenteer je werk!	De Gedekte tafel

Opdracht 2: 

• Vind twee verschillende materialen die met elkaar contrasteren. 
• Kies uit: wil je een praktisch en werkend object of wil je een onpraktisch/ niet werkend object?
• Doe hiervoor materiaalonderzoek! Wat is mogelijk en wat niet?

Fase II en III

Opdracht 2: 

Je legt opdracht 2 vast in testen, foto's, video's en/of schetsen. Je bewaart je experimenten (in het echt óf op foto/video).

Duur: +-4 lessen

Wat leer je?

Planning

Fase	Wat doe je?	Inleveren
I Oriëntatie	Oriënteer jezelf op het onderwerp: design en maatschappij en verzamel informatie: wat weet/ken je al?	Brainstorm/ aantekeningen
II Onderzoek	Onderzoek jouw mogelijkheden: welke materialen, welk onderwerp en welke objecten? Wat zijn je mogelijkheden?	Woordweb/ aantekeningen
III Experiment	Test welk idee, materiaal, welke stijl en welke objecten het beste werken.	Schetsen / materiaalproeven/ moodboard/pitch
IV Uitvoering	Werk je eindwerk uit.	Designobject
V Reflecteren/ Evalueren	Reflecteer op jezelf en met anderen.	Evaluatieformulier
VI Presenteren	Presenteer je werk!	De Gedekte tafel

Opdracht 3

• Naar aanleiding van je experimenten en onderzoek ga je aan de slag met je eindproduct! 
• Dit mag een werkend/echt product zijn of een prototype van 20x20 cm max.

Fase IV

Opdracht 3

Je legt het maken van jouw eindproduct vast in tussentijdse foto's en video's, op de momenten waarop het  nodig is. 

Duur: 8 lessen

Wat leer je?

Planning

Fase	Wat doe je?	Inleveren
I Oriëntatie	Oriënteer jezelf op het onderwerp: design en maatschappij en verzamel informatie: wat weet/ken je al?	Brainstorm/ aantekeningen
II Onderzoek	Onderzoek jouw mogelijkheden: welke materialen, welk onderwerp en welke objecten? Wat zijn je mogelijkheden?	Woordweb/ aantekeningen
III Experiment	Test welk idee, materiaal, welke stijl en welke objecten het beste werken.	Schetsen / materiaalproeven/ moodboard/pitch
IV Uitvoering	Werk je eindwerk uit.	Designobject
V Reflecteren/ Evalueren	Reflecteer op jezelf en met anderen.	Evaluatieformulier
VI Presenteren	Presenteer je werk!	De Gedekte tafel

Opdracht 4

• Je geeft een eindpresentatie: 

Hierin presenteer je jouw eindproduct en het proces er naartoe.

Je laat tussenstappen zien: de keuzes en  experimenten die je gedaan/gemaakt hebt, de veranderingen die hebben plaats gevonden, etc. 

• Format: presentatie of filmpje.
• Duur: 5 minuten
• Fase: VI

LES BIJ OPDRACHT 2

Les opdracht 2: 

• Uitleg opdracht
• Functie v.s. vorm
• Doorlopen creatief proces en bijbehorende tussenopdrachten
•  Bekijken voorbeelden van (sociaal)maatschappelijk ontwerp
• Bedenken eigen onderwerp

FUNCTIE VS. VORM

Een designer moet altijd kiezen tussen hoe handig en hoe bijzonder het product wordt. 
Bij functioneel kun je denken aan: is het stapelbaar? Is het goedkoop te produceren? Is het materiaal licht? Is het hufterproof? 
Een bijzondere vorm is vaak minder functioneel. 

Form follows function v.s. 

Function follows form ?

FUNCTIE VS. VORM

Hier zie je hoe een bankje heel functioneel maar ook heel kunstzinnig kan worden vormgegeven. Door te schetsen en uit te proberen kan vormgeving tot heel bijzondere en creatieve objecten leiden. 

KEUZES VAN DE DESIGNER

Een designer maakt voortdurend keuzes over de vorm van het product dat hij ontwerpt. Recht of krom? Groot of klein? Eén materiaal of meerdere materialen? Ronde of hoekige vormen? 

Bij het bepalen van de vorm houdt de designer de doelgroep in gedachten: wat zou degene die dit product koopt of krijgt mooi/stoer/gaaf/passend vinden? 

Een designer kan besluiten natuurlijke (organische) vormen toe te passen of om geometrische (wiskundige) vormen toe te passen.
Rechte wiskundige vormen geven een meer strakke zakelijke indruk. Bovendien oogt het product minder comfortabel. Een organische vorm ziet er vloeiender en speelser uit. Beide opties kunnen dus een goede keuze zijn afhankelijk van de doelgroep. 

KEUZES VAN DE DESIGNER

Hier heeft de designer een combinatie gemaakt van geometrische en organische vormen. Dit zitobject is haast meer een kunstwerk dan een meubel. 

Organische vormen

Geometrische vormen

Een designer kan besluiten een open vorm of een gesloten vorm te gebruiken. Bij een open vorm kun je er doorheen kijken. Bij een gesloten vorm niet. 

Een open vorm maakt een lichtere en speelse indruk, terwijl een gesloten vorm een zwaardere zakelijke indruk wekt. 

Wanneer de doelgroep gewichtig wil overkomen zou een gesloten vorm meer voor de hand liggen. 

KEUZES VAN DE DESIGNER

Maradona, ooit een wereld beroemde voetballer en nu trainer van een argentijns team heeft deze stoel speciaal laten maken. De grote gesloten vorm straalt uit dat hij macht en aanzien uit. 

Open vorm

Gesloten vorm

Als de vorm van van het object bepaald is kiest de designer voor passend kleurgebruik. Dit zijn kleuren die de doelgroep kan waarderen.  De vormgever kan kiezen voor expressieve kleuren, trendy kleuren of ingetogen kleuren enzovoorts.

Voor producten die bedoelt zijn voor kinderen worden vaak zuivere felle kleuren gebruikt. Wanneer een product een stoere uitstraling moet krijgen worden kleuren vaak verdonkerd.

KEUZES VAN DE DESIGNER

Voor dit product koos de designer voor verdonkerde kleuren. Op deze manier wordt geprobeerd een meer stoere uitstraling te geven aan het product. In de hoop dat de doelgroep, de man, dit product daardoor eerder koopt. 

Verhelderde kleuren (gemengd met wit) 

Verdonkerde kleuren (gemengd met zwart)

Zuivere kleuren 

LES BIJ OPDRACHT 3