Het conflict dat resulteerde in de stichting van de Nederlandse staat

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Het conflict dat resulteerde in de stichting van de Nederlandse staat (1515-1648)

Je krijgt zomeet een dia met daarop 11 oorzaken van de Nederlandse Opstand. Aan u de opdracht om de oorzaken te ordenen naar economische, politieke en religieuze oorzaken.

Dat doe je door met je device de oorzaak te slepen naar de juiste rubriek

Economische oorzaken

Politieke oorzaken

Religieuze oorzaken

Tiende penning Hertog van Alva

Bloei van handel en nijverheid in de Nederlanden

Raad van Beroerten

Smeekschrift der edelen

Ideeën van Luther

Ideeën van Johannes Calvijn

Cuius regio, eius religio

Beeldenstorm

Pacificatie van Gent

Unie van Utrecht

Plakkaat van Verlatinghe

Waardoor brak er een opstand uit in de Nederlanden?

Luther vs. Calvijn

1521: rijksdag van Worms -> godsdienstoorlog

1555: Karel V -> godsdienstvrede van Augsburg = wiens gebied diens gebed.

Vorst van een gebied bepaalt het geloof van een gebied

Johannes Calvijn

Mag ook in opstand tegen een goddeloze overheid -> kettervervolgingen onder Karel V en Filips II

Gevolgen godsdienstvrede van Augsburg

Karel V treedt af -> Filips II volgt op

• Voortzetten centralisatiepolitiek;
• Voortzetten keizerlijke inquisitie;
• 1559 Willem van Oranje stadhouder van Holland, Zeeland en Utrecht;
• 1559 Margaretha van Parma landvoogdes

In de zestiende eeuw kregen de ideeën van Calvijn in de Nederlandse gewesten meer aanhang dan de ideeën van Luther.
Geef aan:
- welke opvatting Luther had over gehoorzaamheid aan de overheid en
- welke opvatting Calvijn hierover had en
- wat dit betekende voor de Opstand.

De Nederlanden onder Margaretha van Parma & Alva

• 1566: Smeekschrift der edelen -> vermindering kettervervolging -> beeldenstorm

• 1567: Hertog van Alva -> Raad van Beroerten -> WvO vlucht naar Duitsland
• 1568: Slag bij Heiligerlee -> begin Opstand;
• 1572: inname van Den Briel -> Willem van Oranje stadhouder van Holland

Eerste fase van de Opstand (1568-1581)

• Willem van Oranje nationale i.p.v. religieuze invalshoek;
• Opstand tegen Spaanse overheersing/landvoogd niet tegen Filips II;
• 1576: Spaanse furie -> Pacificatie van Gent

Pacificatie van Gent

• Noordelijke en zuidelijke gewesten gezamenlijk tegen Spaanse overheersing;
• Holland en Zeeland Calvinistisch;
• Geen machtsovername van Calvinisten in andere gewesten;
• 1579: Unie van Utrecht (noordelijke gewesten) en Atrecht (zuidelijke gewesten)

Gevolgen Plakkaat van Verlatinghe

Willem van Oranje vogelvrij verklaard;

• 1584: Moord op Willem van Oranje
• Staten-Generaal op zoek naar een nieuwe vorst;
• 1585: inname van Antwerpen
• 1588: verder als Republiek
• 1609-1621: Twaalfjarig bestand

Uit dit fragment uit het Plakkaat van Verlatinge blijkt dat de opstandige gewesten zich aansluiten bij de propaganda die Willem van Oranje sinds het uitbreken van de Opstand voert en dat hun houding tegenover Filips II veranderd is sinds het begin van de Opstand.
Leg dit uit door aan te geven:
 zonder bron, welke invalshoek Willem van Oranje koos bij het begin
van de Opstand voor zijn propaganda en
 zonder bron, wat de opstelling van de gewesten tegenover Filips II in het begin van de Opstand was en
 met bron, waaruit blijkt dat de gewesten zich aansluiten bij de opvatting van Willem van Oranje en
 met bron, welke verandering heeft plaatsgevonden in de opstelling van de opstandige gewesten.