1.3 De Eerste Wereldoorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

1.3 De Eerste Wereldoorlog

• Begin van de oorlog
• Verloop eerste wereldoorlog
• Gevolgen voor Europa

Het begin van de oorlog

Door verschillende oorzaken waren in 1914 de spanningen hoog opgelopen in Europa:

• Nationalisme
• Modern Imperialisme
• Bondgenootschappen
• Wapenwedloop

Dit zijn allemaal indirecte oorzaken van de Eerste Wereldoorlog (1914-1018)

De Eerste Wereldoorlog begint door de moord op Frans-Ferdinant (de kroonprins van Oostenrijk-Hongarije).
Dit is de directe oorzaak

Het begin van de oorlog

Na de moord verklaarde Oostenrijk-Hongarije de oorlog aan Servië

• Oostenrijk-Hongarije werd gesteund door Duitsland
• Servië door Rusland
• Door het systeem van bondgenootschappen werden er meer en meer landen bij de oorlog betrokken

Er zijn twee grote bondgenootschappen

• Duitsland, Oostenrijk-Hongarije het Ottomaanse rijk (de centralen)
• Groot-Brittannië, Frankrijk en Rusland (de geallieerden)

Het begin van de oorlog

Naast de gevechten op het Europese continent werd er ook in andere werelddelen gevochten

• Azië
• Afrika

Ook zetten landen soldaten uit hun koloniën in

• Nederland deed niet mee aan de oorlog en koos geen partij. Ze verklaren zichzelf neutraal

Britse soldaten uit India

Franse soldaten uit Senegal

Een uitputtende oorlog

• In 1914 ging men er van uit dat de oorlog zo weer voorbij zou zijn
• Dit bleek niet waar te zijn, de oorlog liep vast in een loopgravenoorlog
   (een oorlog waarbij beide fronten "ingegraven" zitten en er niet of nauwelijks terreinwinst wordt behaald)
• Loopgraven veroveren bleek erg lastig te zijn, ze waren goed verdedigd door nieuwe wapens zoals: tanks, gifgas, vlammenwerpens en vliegtuigen
• Het leven in loopgraven was ellendig voor soldaten, ze leden verliezen, hadden het koud en er was weinig te eten. Ook maakte zij de verschrikken van de oorlog mee

Verloop van de oorlog

• In 1914 liep de oorlog al snel vast in een loopgravenoorlog
• Beide kanten wisten jarenlang geen tot weinig vooruitgang te boeken
• Generaals aan beide kanten geloven dat massale frontale aanvallen tot een doorbraak kan leiden, dit resulteert in miljoenen slachtoffers
• In 1917 trok Rusland zich terug uit de oorlog
• Ook vocht Amerika in 1917 mee aan de kant van de geallieerden
• In 1918 geeft het Duitsland zich over, de keizer moet aftreden en de nieuwe democratische regering tekent de wapenstilstand

In Rusland breekt in 1917 een revolutie uit, die nieuwe regering trekt zich uit de oorlog

Duitse onderzeeboten vielen militaire én goederenschepen aan

De Lusitania (USA) was een passagiersschip die werd geraakt door een Duitse torpedo.
Hierdoor kwam Amerika bij de oorlog

Verloop van de oorlog

• In 1918 eindigt de Eerste Wereldoorlog na de ondertekening van de wapenstilstand
• Het was de eerste totale oorlog in de geschiedenis
   -Een oorlog waarin de gehele samenleving betrokken is
• Mannen vechten aan het front en vrouwen en kinderen werken thuis in fabrieken
• Ook werd het volk op grote schaal beïnvloed door propaganda over het verloop van de oorlog

Gevolgen van de oorlog

In 1919 wordt door de overwinnaars het Verdrag van Versailles opgesteld

Hierin werd bepaald dat:

• Duitsland de hoofdschuldige was van de oorlog
• Duitsland herstelbetalingen moest doen  ~269 goudmark (555 miljard euro)
• Duitsland verloor grondgebied én al zijn koloniën
• Duitsland mocht nogmaar een klein leger hebben

Gevolgen van de oorlog

De Duitsers vonden het verdrag van Versailles geen vredesverdrag maar een straf

• ook de andere landen van de centralen werden gestraft
• Oostenrijk-Hongarije viel uiteen in verschillende landen
• Het Ottomaanse Rijk verloor al zijn grondgebied behalve het hedendaagse Turkije
   -De Fransen en Britten kregen al hun gebieden in het Midden-Oosten
• Ook Rusland moest grondgebieden afstaan

Kaart Europa 1914, vóór Verdrag van Versailles

Kaart Europa 1919, na Verdrag van Versailles