8.2 politiek-maatschappelijke stromingen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

8.2 Politiek-maatschappelijke stromingen

Hoe nieuwe politieke-stromingen in de maatschappij ontstonden na 1815.

Liberalisme, Socialisme, Conservatisme en Nationalisme

Welke politiek-maatschappelijke stromingen ken je al?
Ga gerust op Google zoeken.

Leerdoelen

1.  Hoe kwamen het conservatisme, liberalisme en nationalisme op?

2. Hoe ontstonden nieuwe natiestaten/landen door agressief nationalisme?

3.  hoe kwam het socialisme op en hoe raakte het verdeeld?

In Parijs, 1871, roept Bismarck met Wilhelm het eerste Duitse Keizerrijk uit, nadat ze Frankrijk hadden verslagen. Nog nooit eerder was Duitsland als één land geregeerd!

Belangrijke begrippen

Poltiek-maatschappelijke stromingen

beweging die wil deelnemen aan het bestuur met bepaalde opvattingen over de inrichting van de staat en de maatschappij.

___________________________________________________

Nationalisme

Voorliefde voor het eigen volk, streven naar de vorming van een natiestaat.

Conservatisme

Stroming die streeft naar behoud van bestaande toestanden (adel heeft macht)

Liberalisme

Sroming die streeft naar vrijheid.

Socialisme

Sroming die streeft naar meer gelijkheid.

Hoe kwamen deze politiek-maatschappelijke stromingen op? 

De politiek-maatschappelijke stromingen kwamen op als reactie op het congres van Wenen in 1815. De adel wilde de macht over het volk hebben in Europese staten.

Nadat Napoleon verslagen was, kwamen vorsten en adellijken bijeen in Wenen (1815). Allerlei landen kregen meer land erbij. Nederland werd zelfs een monarchie met een koning en kreeg België erbij.

In reactie hierop ontstonden bewegingen met eigen opvattingen over de maatschappij - politiek-maatschappelijke stromingen.

Pamflet, waarbij koningen/adel Europa 'opscheuren' in nieuwe delen (Wenen, 1815). Ze wilden 'de oude orde' herstellen van voor de Verlichting.

Hoe kwamen het liberalisme, nationalisme en conservatisme op?

Liberalisme

Vooral populair onder rijkere burgers. Burgers moesten veel inspraak krijgen, een grondwet en er moest persvrijheid zijn. 

Nationalisme

Deze mensen wilden vooral dat elk volk een eigen land moest krijgen. Elk volk had een gemeenschappelijke cultuur, taal en geschiedenis.

Conservatisme

Populair onder adel. Leiding moest liggen bij adel en de koning, zoals het vroeger was. Democratie zorgde voor chaos.

Dit is koning Willem I (ergens na 1815), de eerste koning van Nederland. Een echte conservatief.

Hoe ontstonden nieuwe natiestaten door nationalisme in de 19e eeuw?

Nieuwe staten ontstonden uit agressief nationalisme, wat uiteindelijk voor nieuwe natiestaten zorgden, zoals België, Italië en Duitsland

Italië en Duitsland hadden altijd uit honderden koninkrijkjes bestaan. Zij moesten van Nationalisten één staat worden. Er ontstonden burgeroorlogen.

1870: het koninkrijk Italië wordt gesticht door revolutionairen

1871: Bismarck verovert voor Pruissen alle Duitse staatjes en sticht het Duitse Keizerrijk.

In 1833 scheidde België zich al af van Nederland, omdat ze zichzelf wilden besturen en ontevreden waren met Willem I

Hier zie je het Duitse Rijk in 1871

Fun fact: Andere landen waren wantrouwend tegenover dit keizerrijk. Duitsland kon ineens heel machtig worden als éénheid!

hoe kwam het socialisme op en hoe raakte het verdeeld?

Hoe kwam het socialisme op?

Als beweging voor de fabrieksarbeiders en hun rechten. Dit startte in Duitsland, dat sinds 1871 hard industrialiseerde. 

Volgens Marx moest het kapitalisme en de rijke burgerij omvergeworpen worden en totale gelijkheid heersen.

Hoe raakte het verdeeld?

Aanhangers kregen verschillende ideeën over hoe je gelijkheid kon krijgen.

Reformisten (sociaal-democraten) wilden via democratie nieuwe wetten invoeren, terwijl communisten een revolutie tegen de rijke burgers wilden.

Pamflet voor de SDAP (rond 1900) - de Nederlandse 'Arbeiderspartij'. Echte socialisten (reformisten).

Noem drie politiek-maatschappelijke stromingen en leg deze uit.

Welke nieuwe natiestaten ontstonden door agressief nationalisme?