Par. 1.6 en 2.3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

Begintaak

Wat is de betekenis van het woord "landbouw". 

3 minuten

Zelfstandig en in stilte

Weet je het niet? Kijk op par. 2.3 (blz. 28)

Eerder klaar? Lees par. 2.3

Planning

06/09: Par. 1.1 Wat is geschiedenis? + Par. 1.2 Wat heb je aan geschiedenis?

13/09: Par. 1.3 Werken met bronnen +  Par. 2.1 Mensen en hun culturen

20/09: Par. 1.5 Feiten, meningen en vooroordelen: wat zijn de verschillen +  Par. 2.2 Verzamelen en jagen: zo beginnen alle groepen.

27/09: Par. 1.6 Oorzaken en gevolgen: waarom altijd ingewikkeld? +  Par. 2.3 Overgang naar landbouw

07/10:  Par. 1.4 Standplaatsgebondenheid: wat is dat?  + Par. 2.4 Prehistorie in Nederland

04/10: SO H1 par. 1.1 t/m 1.6

11/10: GROENE WEEK

HERFSTVAKANTIE

25/10: Herhalingsles   

3 november toetsweek!

Programma

1. Huiswerk bespreken

2. Uitleg par. 1.6 en 2.3

3. Opdrachten maken

4. Afsluiten

Leerdoel

• Hoe is de landbouw ontstaan en welke gevolgen had dat?
• Leg uit wat de verschillende soorten oorzaken zijn. 
• Leg uit wat de verschillende soorten gevolgen zijn. 

Maak opdracht 14 in je werkboek (blz. 8)

Huiswerk maandag 4 oktober:

Werkboek, H1 opdracht 15 +

H2 opdracht 7 en 10

Jagers werden boeren

Jagers werden boer

Het houden van dieren voor melk of vlees (veetelt) en akkerbouw samen noem je = LANDBOUW!

Klimaatsverandering

• Rond 10.000 v. Chr

• De aarde wordt warmer

• Nederland: moerassen en bossen

• Delen van Afrika en Midden-Oosten: droger 

Noord-Afrika en

Midden-Oosten

• Droog klimaat: minder begroeiing en water (ontstaan woestijnen)
  

• Te weinig voedsel: dieren trekken weg naar vruchtbare gebieden

• Mensen trekken ook weg of gaan andere middelen van bestaan zoeken om in leven te blijven

Vruchtbare Halvemaan

• Gebied waar de eerste landbouw ontstaat (9000 v. Chr.)
  

• Midden-Oosten: Egypte, Israël, Palestina, Jordanië, Libanon, Syrië, Irak, Iran en Turkije

• 'De kraamkamer van de beschaving': ontstaan van steden en het schrift

Landbouwrevolutie

• Revolutie betekent verandering
  

• Jager-verzamelaars worden boer

• De landbouwrevolutie duurde meer dan 1000 jaar: niet iedereen werd tegelijk boer.

De eerste steden

• Boeren bouwden boerderijen bij hun akker en hielden er hun vee. 
• Boeren zijn geen nomaden, omdat zij voor hun eigen voedsel kunnen zorgen. 
• Midden-Oosten: bevolkingsgroei = eerste steden! Er ontstaan dorpjes en mensen hebben meer bezittingen.
• Europa: geen reden om boeren te worden, maar toch geworden. Hoe kan dat?

Boeren in Europa

• Pas laat: het was niet nodig, er was voldoende voedsel te vinden.

• Eerste boeren in Nederland: Zuid-Limburg rond 5300 v. Chr.

• Tóch landbouw in Europa: mensen verhuizen uit gebieden waar gebrek aan landbouwgrond is en komen hier terecht

Gevolgen van de landbouwrevolutie

• Mensen stoppen te leven als nomaden

• Het ontstaan van de eerste steden: landbouwsamenleving

• Mensen krijgen meer bezittingen

• Er ontstaat meer ongelijkheid: de één heeft meer bezittingen dan een ander.

Pre-agrarische samenleving

Landbouwsamenleving

Oorzaak en gevolg (1)

Oorzaak: de reden waarom iets gebeurd. 

- Directe oorzaak:  heeft een gebeurtenis rechtstreeks beïnvloed. Ook wel "aanleiding" genoemd. 

- Indirecte oorzaak: geen rechtstreeks verband met die gebeurtenis, maar heeft er wel invloed op gehad (omstandigheid). 

Rond 10.000 voor Christus kwam er een einde aan

de laatste ijstijd. De oorzaak hiervoor was dat het

warmer werd (klimaatsverandering)

Oorzaak en gevolg (2)

Gevolg: iets dat door en na een gebeurtenis plaatsvindt.

• Bedoelde en onbedoelde gevolg
• Korte of lange termijn gevolg
• Van meer of minder belang