Hofcultuur H2 - De samenleving verandert - Bouwkunst

• Kunst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Hofcultuur H2

De samenleving verandert. 

Renaissancehoven in Italië.

Doelen:

Na deze les weet je meer over:

• Noord-Italië - de elite en haar stadspaleizen en hofhouding.
• de villa's die de elite liet bouwen buiten de steden.

Kathedraal van Florence, de Duomo en de koepel van Brunelleschi (1377-1446)

Het leven aan het hof

Heel West-Europa vanaf 1450: oprichting van 

hoven van machthebbers. 

(vorsten, rijke families (kooplui) en bijv. de paus)

• strikte hiërarchie

machthebber

hovelingen:  

 personeel

                      

edellieden

wetenschappers

musici

schilders

architecten

beeldhouwers

schrijvers

persoonlijke dienaren

secretarissen

klerken

koks, bewakers, tuiniers, bouwvakkers, bedienden

Hieronymus Francken (ca. 1565)

Regels aan het hof

Edelman Baldassara Castiglione (1478-1529)

boek: Il cortegiano

Rafaël, 

Elisabetta Gonzaga (1504)

Rafaël, 

Baldassare Castiglione (1514-1515)

Lees ook het stukje 'Hofetiquette' op blz. 17

Steden in Italë

Stadsontwikkeling was van groot belang. 

Steden belangrijker.             Meer welvaart voor bepaalde groepen.

Economische en politieke rol burgerij nam toe.             Ontwikkeling van intellectuele cultuur

Steden in Italë

Rijke koopmansfamilies regeren de grote steden of stadstaten.

Milaan

Florence (De' Medici)

Rome

Mantua (Gonzaga)

Urbino

Venetië

Genua

Italiaanse stadstaten in 1494

Bouwkunst

Macht en status benadrukken: (Stads)paleizen bouwen. - Palazzo's

Geënt op Grieks/Romeinse bouwcultuur:

Geschriften van Vitruvius (80 v. Chr.-15 v. Chr.)

fronton

architraaf

zuilen

kapitelen

medaillons

Andrea Palladio, Villa Rotonda (ca. 1570)

'Griekse' maten

schoonheid, harmonie en evenwicht

Gulden Snede

maatverhouding 1:1,35

Kerkbouw

Geen gotische stijl meer (associatie met donkere middeleeuwen)

Centraalbouw - op basis van cirkel en vierkant (kubussen en halve bollen) Deze vormen zijn 'perfect' en verwijzen naar het goddelijke.

Nieuwe Sint-Pieter (bouw begint in 1506)

architect: Donato Bramante (1444-1515)

Sint-Pieter, Rome

LET OP!

De Sint-Pieter was pas in 1626 klaar, met veel aanpassingen door verschillende architecten.

Palazzo's en villa's

Onrustige tijden       huizen als een soort fort

Meerdere verdiepingen, elke verdieping andere zuilorde. (kapitelen zijn Dorisch, Ionisch of Korinthisch - Colosseum)

Horizontale geleding, symmetrie

Onderste verdieping vesting,  werkplaatsen, kantoren, etc.  

Daarboven woonvertrekken

Buiten: Binnenhof, kapel

Leon Battista Alberti , Palazzo Rucellai, ca. 1445-1451, Florence

Palazzo's en villa's

Villa's en buitenhuizen         elite kan ontsnappen aan vieze, warme stad.

Belangrijk: locatie (bovenop een heuvel)

Lustoord - fresco's 

Tuinarchitectuur (meer voor de sier)

Encyclopedische verza-

melingen

Giulio Romano (1499-1546) , Palazzo  del Te, 1525-1535, Mantova

Titiaan, Federico II Gonzaga, ca.1525

Villa la Petraia, 

Florence

Kunst en religie

Renaissancekerken: 

• centraalbouw & symmetrie verwijzen naar het goddelijke

Kunst en esthetica

Ideeën van de  klassieken over schoonheid, kunst en harmonie.

kijktip!

https://www.npostart.nl/nederlandse-bouwkunst-door-de-ogen-van-paul-rem/13-09-2023/POW_05764226

Kunstenaar en opdrachtgever

Kerk en adel.

Mecenas - beschermheer - motivatie: status en macht van het hof.

Kunst, wetenschap en techniek

Villa's buiten de stad (zomer) - lustoorden (feesten)

Grote tuinen, vooral als vermaak en vertoon van rijkdom.

Kunst intercultureel

Vorsten en rijke kooplieden: verzamelingen met exotische objecten.

Nieuwe kennis

Meer info? Kijk het filmpje!