Les 5: Theorie in de praktijk, voorbereiden activiteiten

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 1

Groepsdynamica

Lesprogramma

- Terugblik, groepskenmerken. Opdracht Analyse van de klas

- De invloed van een begeleider op de groepsdynamica

- Opdracht BPV

- Opdracht school

          

Lesdoelen

Aan het einde van de les:

- heb ik inzicht in de invloed van de PB'er op de groepsdynamica.

- kan ik een groep analyseren op basis van groepskenmerken, - cohesie, 

groepsstructuur.

- kan ik een activiteit ontwikkelen die aansluit bij een groepsdoel. 

 

Soorten groepen

Primaire <> secundaire groepen

< Persoonlijke, intieme relaties, kleine sociale afstand, direct contact en spontaan gedrag.

 Gezin, vrienden. Belangrijk voor de ontwikkeling. Wederzijdse beïnvloeding is groot.

> Uit te voeren taak staat centraal. Contact is zakelijker. Wat kan je i.p.v. wie ben je? Formeler in de omgang. Beleefdheidsregels. Collega’s, schoolklas.

Formele <> informele groepen

< Afspraken mb.t. bestaan, doel, regels, taakverdeling etc. Een georganiseerde groep.

> Ongeorganiseerde groep, gemeenschappelijke belangstelling, geen regels.

Homogene <> heterogene groepen

< Meerdere aspecten van de groepssamenstelling zijn hetzelfde zoals geslacht, leeftijd, problematiek etc.

> Aspecten van de groepssamenstelling zijn verschillend.

In-group <> out-group

< ‘Wij’-gevoel in een groep, goede groepscohesie.

> ‘Zij’-groep

Open <> gesloten groepen

< De groep staat open voor nieuwe deelnemers en verwelkomt invloeden van buitenaf.

> De groep staat niet zo open voor nieuwe deelnemers en invloeden.

Fasen van groepsontwikkeling

Bruce Tuckman : 5 fasen  

> Vormfase: Elkaar leren kennen, afwachtende houding.

> Stormfase: Conflict fase, verhoudingen vormen zich, contacten, wie leidt/wie volgt?

 

> Normfase:  Groepsnormen worden duidelijk, eigen identiteit.

 

> Prestatiefase:  Richten op het groepsdoel. Verwachtingen zijn helder.

 

> Afscheidsfase:  Afronding. De groep gaat uit elkaar.

 

Wanneer functioneert een groep goed?

- Duidelijke structuur.

- Consensus over groepsdoelstellingen.

- Consensus over de regels voor gedrag.

- Acceptatie van onderlinge verschillen.

- Tevredenheid over inspraak.

- Tevredenheid over rolverdeling.

- Open communicatie.

 - Onderling vertrouwen.

- Medewerkers en groepsleden zijn op elkaar afgestemd.

- Acceptatie over de verdeling van invloed.

Wat zou je als PB'er kunnen doen om aan het doel van de klas te werken?

Groepscohesie

Je kunt de groepscohesie versterken door: 

• individuen de mogelijkheid te geven om in groepsverband met ideeën te komen of hun verhalen kwijt te kunnen;

• groepsactiviteiten aan te bieden;

• groepsleden eigen verantwoordelijkheden en taken te geven die ze met elkaar uitvoeren;

• positieve acties van groepsleden te belonen en te stimuleren;

• zo min mogelijk aandacht te besteden aan negatief gedrag; 

• samen gezellige activiteiten te organiseren;

• sociaal gedrag te stimuleren.

Wat als er:

> veel groepsleden tegelijk weggaan?

> er subgroepen zijn die anderen uitsluiten?

> veel wisselend personeel is?

+ > +

- > -

Groepsstructuur

De posities, de relaties en de rollen van de groepsleden zijn duidelijk en goed op elkaar afgestemd. Een goede structuur geeft elk groepslid de veiligheid en de bescherming die hij nodig heeft om zich vrij te ontwikkelen.

In elke groep kun je drie rollen onderscheiden:

- actievelingen met veel ideeën en initiatief

- socialen, gericht op onderling contact

- neutralen

Andere rollen: leider, volger, zondebok, clown.

Je kunt de groepsstructuur beïnvloeden door:

Jouw eigen sociale/activerende rol in te zetten. 

Heb je een groep waarin veel actievelingen zitten, maar weinig socialen, dan kun jij de sociale rol op je nemen en de sociale kanten van de groepsleden versterken. Zijn er erg veel neutralen, dan stel je je wat actiever op of activeer je meer. 

Hoe kun je andere rollen zoals leider, volger, clown of zondebok beïnvloeden?

Groepsproces

Basisprincipes van een groepsproces en hoe je ze kunt beinvloeden:

1. Groepsleden zijn langere tijd bij elkaar. Stimuleer het ontwikkelen van rituelen (pauzes, gedrag in de klas, reizen).

2. Beschouw groepsleden als leden van een team waarmee gewerkt wordt en beschouw jezelf als PB'er ook als teamlid.

3. Geef zoveel mogelijk vrijheid aan groepsleden en vermijd onnodige regels en bemoeizucht.

4. Formuleer met elkaar enkele heldere, begrijpelijke en uitvoerbare morele regels (niet roddelen, elkaar uit laten praten, etc.)

5. Pas je gedrag/jouw rol aan op de fasen van het groepsproces. 

Fasen van groepsontwikkeling

Bruce Tuckman : 5 fasen  

> Vormfase: Elkaar leren kennen, afwachtende houding.

> Stormfase: Conflict fase, verhoudingen vormen zich, contacten, wie leidt/wie volgt?

 

> Normfase:  Groepsnormen worden duidelijk, eigen identiteit.

 

> Prestatiefase:  Richten op het groepsdoel. Verwachtingen zijn helder.

 

> Afscheidsfase:  Afronding. De groep gaat uit elkaar.

 

Wat doe je als PB'er in welke fase?

Praktisch beïnvloeding van het groepsproces

Zie document in Teams

> Betrokkenheid stimuleren

Niet afdwingen, wel stimuleren.

Draagt bij aan verbondenheid, wij-gevoel.

 

> Individuele aandacht

Draagt bij aan een gevoel van tevredenheid en acceptatie.

Iedereen evenveel aandacht?

> Omgaan met conformisme

Draagt bij aan het groepsdoel en groepscohesie.

Gevaar: groepsdenken/groepsdruk.

> Overzicht houden

Nodig om gepast gedrag in te schatten en waar nodig bij te sturen.

Opdracht BPV

Stand van zaken?

 

Opdracht D1

Zie opdracht in Teams.

D1) Organiseer een activiteit en voer deze volgens planning uit in de klas.

> Maak een groepje van max. 4 personen

> Bedenk een activiteit die bijdraagt aan het groepsdoel

> Voer de activiteit uit in de klas (uitvoering in week 7 en 8)

> Beantwoord de vragen

> Let op: Eigenschappenspel spelen we  volgende week als voorbeeldactiviteit.

 

Lesdoelen

Aan het einde van de les:

- heb ik inzicht in de invloed van de PB'er op de groepsdynamica.

- kan ik een groep analyseren op basis van groepskenmerken, - cohesie, 

groepsstructuur.

- kan ik een activiteit ontwikkelen die aansluit bij een groepsdoel. 

 

Vooruitblik

Huiswerk

Maken:

Opdracht D1

Volgende week

Pesten en voorbeeld groepsactiviteit