les 4 - vechten voor verandering

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

De Nederlandse Opstand

les 4

Vechten voor verandering

Wat gaan we vandaag doen?

• Terugblik vorige les
• Inleiding
• Korte uitleg 'oorlogsvoering anno 1550'
• Video-opdracht
• Nabespreken
• Afsluiting / huiswerk

Wat gebeurde er eerder?

1. Smeekschrift
2. Alva komt naar Nederlanden

wat gebeurde er eerder?

1. Bloedraad
2. Hagenpreken

wat gebeurde er eerder?

1. Tiende Penning
2. Invoer centralisatie

Wat gebeurde er eerder?

1. Beeldenstorm
2. Hagenpreken

Wat gebeurde er eerder?

1. Filips II is woedend
2. Raad van Beroerten

Wat gebeurde er eerder?

1. De adel vlucht
2. Willem en zijn broers besluiten te vechten

Wat gebeurde er eerder?

1. Smeekschrift der Edelen
2. De landvoogdes weet het niet.

Wat gebeurde er later?

1. Edelen willen hun privileges niet kwijt.
2. De landvoogdes weet het niet.

Wat is oorlog?

Oorlog anno 1570

Oorlog anno 1570 is veldslagen! 

Een gewest / meerder gewesten samen / enkele edelen trommelen een leger op (van onderdanen, eigen soldaten en huurlingen) om voor zich te vechten tegen het leger van de Spanjaarden.

In het begin zijn dit veldslagen. Later zijn steden steeds vaker het strijdtoneel. 

Gevechten beginnen

• Willem van Oranje organiseert de eerste invasie (Slag bij Heiligerlee, 1568). Dat is een succes. 
• Maar al snel daarna gaat het minder goed:

1. Veel steden weigerden de opstand te steunen
   
2. De Spanjaarden kregen versterking.

De veldslagen werden groter en bloederiger. 

Hoewel de Beeldenstorm van 1566 aan Arnhem voorbijgaat, komt de Spaanse generaal Alva in 1567 naar de Nederlanden om orde op zaken te stellen. De zoon van Alva, Don Frederik, regeert in Arnhem met harde hand: de aanhangers van de nieuwe godsdienstige leer, in de ogen van de katholieke kerk zijn het ketters, worden in de Rijn verdronken. Drie ketters worden op de Grote Markt levend verbrand.

Tussen 1568 en 1579 is Arnhem bezet door Spaanse troepen onder leiding van de zoon van Alva, don Frederik. Door de gevechten is het buiten de stad er gevaarlijk. In 1591 vindt er ten zuiden van Arnhem nog een veldslag plaats tussen de opstandelingen o.l.v. Prins Maurits van Oranje en het Spaanse leger. 

Maurits en Parma, 1591 De hoofdmacht bevindt zich met Maurits nog ten noorden (linksboven) van Arnhem. Een groep soldaten trekt over een tijdelijke schipbrug (de vaste Arnhemse schipbrug werd in 1603 gebouwd) over de Rijn, waar ze opgewacht worden door eenheden van Parma. Maurits is onderweg naar fort Knodsenburg (Lent) om de belegering van het fort door Parma te doorbreken om vervolgens in oktober 1591 de stad Nijmegen in te nemen.

Nu het zelf zien ...

• kijken fragmenten
• Als de video stopt, moet je de bijbehorende vraag maken
• Daarna gaat de film verder ...

Wat is oorlog ten tijden van de opstand?

Nabespreken

Afsluiting

• lezen paragraaf 3
  
• maken van de 'Welk-Woord-Weg'-vragen