3H H4 par 4

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 4

4.4  Afrika onafhankelijk

Lesdoelen

Je weet hoe de dekolonisatie van Afrika verliep

Je kan voorbeelden noemen van problemen waarmee de zelfstandig geworden landen in Afrika te maken kregen

Je kan de ontwikkeling van Zuid-Afrika beschrijven

Tekstboek

Lees 4.4 

Anders dan in Azië

&

Afrika onafhankelijk

Even Terug in de tijd:

1870-1900 Modern-Imperialisme:

- De Europese grootmachten streefden naar een groot wereldrijk. 
- Kolonisatie van Afrika en Azië op zoek naar grondstoffen/ afzetmarkt voor de industrie.

-> Economische uitbuiting

-> Blanke overheersing

Duits koloniaal rijk

Frans koloniaal rijk

Brits koloniaal rijk

Terug in de tijd:

vanaf ca. 1900 - macht koloniale landen brokkelt af

• Er ontstaan onafhankelijkheidsbewegingen

-> Tussen 1945 en 1955 werd heel Azië onafhankelijk.

-> in de jaren '50 en '60 werd Afrika onafhankelijk.

koloniale gebieden

19e en 20e eeuw

Koude Oorlog als oorzaak van dekolonisatie

zowel in Azië als in Afrika 

Na 1945 gaan de aartsvijanden de VS en de SU op zoek naar bondgenoten. Zij steunen de kolonieën in hun strijd naar onafhankelijkheid. Dit in de hoop dat het later hun bondgenoten worden en dat sterker staan in de strijd

Wat is er in essentie anders aan de dekolonisatie van Afrika dan aan die in Azië?

1. hij verliep geweldadiger
2. hij verliep later
3. hij verliep sneller
4. hij verliep eerder

Wat was de aanleiding voor de dekolonisatie in Afrika?

1. Het onafhankelijk worden van Algerije als eerste Afrikaanse land
2. De overname van het Suezkanaal door generaal Nasser
3. De dekolonisatie van het buurland India
4. De grote onrust die de verschillende stammen in Afrika veroorzaakten

Maak de juiste combinatie

Dekolonisatie van Algerije

Dekolonisatie van Angola & Mozambique

1975

1962

Tekstboek

Lees 4.4 

Afrikaanse koloniën onafhankelijk 

Opstartproblemen

• Door kaarsrechte grenzen, allerlei bevolkingsgroepen over verschillende landen verdeeld. Zorgde voor conflicten.
• Politici waren vooral stamvertegenwoordigers. Er kwamen geen stabiele regeringen die breed gedragen werden aan de macht
• Macht van het leger was groot. Veel staatsgrepen waardoor dictators aan de macht kwamen

Gevolgen dekolonisatie

Als de kolonieën na een lange strijd eindelijk onafhankelijk worden, heeft dit twee belangrijke gevolgen:

• het ontstaan van dictaturen (want er is nauwelijks bestuurservaring) en burgeroorlogen tussen verschillende bevolkingsgroepen
  
• Grote westerse multinationals blijven aanwezig in deze landen, er is dus continuïteit op het gebied van economische uitbuiting

Zet in chronologische volgorde van dekolonisatie.

Angola

Indonesië

India

Algerije

Tekstboek

Lees 4.4

Apartheid in Zuid-Afrika

Apartheid: het begin

• Belangrijkste vormgever: (geboren Nederlander) Hendrik Verwoerd
  

• Apartheid wordt in 1948 vastgelegd in zgn. apartheidswetten

Grote apartheid

• Verdeling van het land onder blank en zwart

• Blanke bevolking 'krijgt' 87% van het (beste) land

• Zwarte bevolking 'krijgt' 13% van het (dikwijls slechtere) land

• De zwarte bevolking krijgt 10 zelfstandige gebieden toegewezen: thuislanden (Bantoestan)
  

Eind van apartheid

• Steeds meer internationale druk op Zuid-Afrika eind jaren '80

• Vrijlating van Nelson Mandela na 27 jaar gevangenschap (1990)

• Eerste democratische verkiezingen maken Mandela president van Zuid-Afrika (1994)

Zuid-Afrika was een uitzondering in Afrika. Op welke twee gebieden uit het onderstaande rijtje was Zuid-Afrika anders dan de rest? 

Uitzonderingen

De zwarten waren arm, veel armer dan de blanken. 

Er was apartheid 

Er was een blanke minderheid in het land 

Er kwam een staatsgreep 

Er was economische voortuitgang 

Welk woord ken je voor de strikte scheiding tussen zwarten en blanken in Zuid-Afrika?

Wat was een gevolg van de apartheid?

1. Er was weinig geweld in Zuid-Afrika
2. Het was niet mogelijk om staatsgrepen te plegen in Zuid-Afrika.
3. Veel Europese landen besloten tot een economische boycot van Zuid-Afrika
4. Bij de verkiezingen van 1994 werd Nelson Mandela de eerste zwarte president van Zuid-Afrika.

Waarom zat Nelson Mandela 28 jaar gevangen?

1. Omdat hij had gestreden voor meer invloed voor de zwarte bevolking.
2. Omdat hij zwart was.
3. Omdat hij als zwarte kandidaat meedeed met de verkiezingen voor president.
4. Omdat er in Zuid-Afrika een systeem van apartheid was.

Tekstboek

Lees 4.4 

Recente ontwikkelingen

Recente ontwikkelingen

• Christendom groeit in Afrika
• Schuldenlast verminderd mbv IMF
• Na KO kreeg Europa meer oog voor politieke situatie in Afrika: dictators verdwenen

Noem 3 positieve ontwikkelingen in Afrika

Lees de bron. Dit is de verkorte versie van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Je ziet dat de tekst allerlei verschillende kleuren heeft. In welke kleur lees je de verklaring van de economische boycot van Europese landen van Zuid-Afrika vanwege de apartheid? Dus: op welke regels baseren zij deze boycot?

Welke relatie is er tussen de val van de Berlijnse Muur en Afrika?

1. Door het verdwijnen van een aantal dictators in Afrika verloor de Sovjet-Unie bondgenoten en dit was één van de oorzaken van het instorten van de Sovjet-Unie en dus de Berlijnse Muur.
2. Door de val van de Berlijnse Muur en de Sovjet-Unie konden dictators in Afrika niet meer profiteren van de scherpe tegenstelling en werden zij niet meer door één van de beide partijen (VS-SU) gesteund. Hierdoor verdwenen veel dictatoriale regimes uit Afrika.
3. Door de val van de Berlijnse Muur en de Sovjet-Unie gingen de dictators de rol van de Sovjet-Unie overnemen en zich richten tegen de VS. Doordat ze dat niet konden bolwerken zonder hulp van de SU, verdwenen veel dictatoriale regimes uit Afrika

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen

Einde les