Muziek les 1

• Culturele en kunstzinnige vorming
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 3

1. Lesopening/Lesdoel             Module muziek        

2. Terugblik                                 Module beeldende kunst 

3. Instructie                                Geschiedenis v d Muziek                                    

4. Begeleid inoefenen                 Opdr. indien tijd   

5. Zelfstandig werken                     

6. Evaluatie

1. Lesopening/Lesdoel

Verschillende soorten muziek kunnen veel losmaken. Zoals je humeur, sfeer, energie of juist rust, jeugdsentiment, een variëteit aan emoties en associaties... Wie kent het niet, zo’n nummer dat je altijd doet denken aan een bepaalde tijd of gebeurtenis?

Wij gaan het hebben over verschillende vlakken van muziek. De emotie, maar ook de geschiedenis van muziek. 

Een muzieknummer die heel bekend voor jou is kan verschillende varianten hebben. Soms denk je dat je het origineel kent, maar komt het toch weer ergens anders vandaan. 

1. Lesopening/Lesdoel

• Kennis maken met de geschiedenis van muziek. 
• Kunnen luisteren naar verschillende muziek soorten.
• Mening kunnen geven over muziek.
• Jouw muziek smaak kunnen verantwoorden.

3. Instructie

We Will Rock You is een van de beroemdste werken van de Engelse rockband Queen.

We gaan zo luisteren naar de versie van Queen, maar ook zullen we naar een aantal andere versies van het nummer We will Rock You luisteren. 

Ken jij het nummer door Queen of door een van de andere artiesten?

2. Terugblik 

Als het goed is heb je alles van de module beeldende kunst nu afgerond. 

Zo niet maak dan een afspraak met de docent om het af te ronden. 

Kende je dit muziek nummer al?
Welke versie vind je het beste?

Inspiratie klassieke muziek

Er zijn verschillende componisten die beïnvloed worden door klassieke muziek en die invloeden verwerken in hun eigen nummers. 

Cover

Een cover is een uitvoering of opname van een bestaand lied door een andere artiest dan de oorspronkelijke componist en tekstdichter. Vooral moderne popmuziek wordt veel gecoverd. Een cover kan een bewerking, maar ook een kopie van het origineel zijn. Sommige covers zijn bekender dan het origineel, bijvoorbeeld 'I Got A Woman' van Ray Charles (uit 1958) 

door Kanye West & Jamie Foxx maar dan onder de titel Gold Digger.

Sample

Samplen is het overnemen en eventueel bewerken van een kort stukje muziek. Er zijn verschillende soorten samples, zo kan bijvoorbeeld een blazerspartij, een riff (een ritmisch basispatroon) een stukje bas, een stukje drum, een stukje lyric of vocal worden hergebruikt in een nieuw nummer. Een bekend voorbeeld hiervan is California Love van 2Pac, met een sample uit Woman to Woman van Joe Cocker.

Remix

De term remix is oorspronkelijk afkomstig uit de reggaemuziek, maar is vooral bekend geworden door de hedendaagse dancemuziek. Het is een ruim begrip, waaronder gewoonlijk de bewerking van een beschermde opname wordt verstaan. Het origineel wordt bijvoorbeeld gecombineerd met een ander werk, in een andere toonsoort of maatsoort gezet, of wordt digitaal omgezet naar een ander genre, waardoor een nieuw muziekstuk ontstaat. 

Het wordt op dit moment vooral veel in de dancemuziek gebruikt, bijvoorbeeld I Took A Pill In Ibiza (oorspronkelijk van Mike Posner) in de remix van Seeb.

MUZIEK DIE DE WERELD VERANDERT?

Mensen hebben vaak kritiek op de maatschappij of de politici die het land besturen. Voor kunstenaars geldt dat misschien nog wel meer dan voor anderen. Sommige kunstenaars gebruikten deze kritiek als belangrijkste bron van inspiratie voor hun werk. In de jaren zestig en zeventig waren er nogal wat muzikanten die in hun liedjes veel maatschappijkritiek uitten. Voorbeelden van deze protestzangers zijn Bob Dylan, maar ook Boudewijn de Groot wordt tot deze groep gerekend. Maar ook hele stromingen kunnen als protest gezien worden, zoals de twaalftonige klassieke muziek van Schoenberg of Jazz! Ook na de jaren zeventig verschenen er nog protestliederen, denk maar aan Sunday Bloody Sunday van U2 of Born in the USA van Bruce Springsteen. Ook nu hoor je soms liedjes met een duidelijke kritische boodschap, zoals van Coldplay, Ali B., Eminem, Brainpower en Rammstein.

Muzikanten gebruiken hun muziek niet alleen om te protesteren. Soms gebruiken ze hun invloed juist om een positief geluid te laten horen, of om een gewenste verandering onder de aandacht te brengen.

Misschien ken je het Live 8 project uit 2005, waar de allergrootste artiesten van de wereld concerten gaven om aandacht te vragen voor de armoede in Afrika. Dit was de tweede keer dat Live Aid plaatsvond, de eerste keer was in 1985. Een ander voorbeeld is het initiatief van Will.I.Am om met een lied de campagne van Barack Obama te steunen.

Door muziek proberen mensen de samenleving te veranderen.

VOORBEELDEN VAN ARTIESTEN MET KRITISCHE NUMMERS

• EMINEM; is één van de populairste en tegelijkertijd meest controversiële artiesten van het laatste decennium. Zijn teksten liegen er vaak niet om. Eigenlijk bevatten vrijwel al zijn nummers kritiek op het één of ander.
  
  
• BOB DYLAN; je zal deze singer-songwriter waarschijnlijk vooral kennen als held uit de tijd van je ouders. Inmiddels heeft hij meer dan veertig platen gemaakt, maar hij schrijft nog steeds liedjes en brengt ze ook nog steeds live ten gehore. Dylan wordt wel een protestzanger genoemd omdat hij in zijn teksten allerlei maatschappelijke onderwerpen aan de kaak heeft gesteld.
  
  
• BOUDEWIJN DE GROOT; is een tijdgenoot van Dylan en wordt door velen gezien als een pro- testzanger. Hij wordt wel eens de Nederlandse Bob Dylan genoemd. Niet alleen vertaalde hij enkele liedjes van Dylan, maar hij werd zelf ook erg bekend met zijn Welterusten, meneer de President. In dit lied uit 1966 protesteert De Groot tegen de Vietnamoorlog en de Amerikaanse president Lyndon B. Johnson.

VOORBEELDEN VAN ARTIESTEN MET KRITISCHE NUMMERS

• TYPHOON; een Nederlandse rapper die al op jonge leeftijd gedichten en rapteksten schreef over de ongelijkheid tussen blank en zwart. Hij is een sociaal betrokken rapper, die zijn luisteraars vaak een boodschap wil meegeven.
  
  
• ROBERT LONG: In zijn liedjes verwoordde Long het onbehagen dat onder grote groepen jonge mensen leefde. Hij was vóór het milieu en tegen het kapitaal. Zijn felste teksten waren echter gericht tegen de Kerk, de paus en Jezus Christus zelf.
  
  
• Lange Frans: Frans zijn liedjes worden steeds kritischer, in zijn teksten neemt hij dingen mee die dan actueel zijn. Maar ook stelt hij dingen aan de kaak. 

Wat vind je van deze muziek? Ken je zelf nog een kritisch nummer?

MUZIEK IN DE OUDHEID TOT CA 476

Naast het feit dat muziek gebruikt wordt om kritiek te geven is er nog veel meer gebeurd in de ontwikkeling van de muziek.

Wanneer muziek is ontstaan dat weet niemand precies. Het maken van geluiden gaat terug naar de oertijd waarbij de primitieve mens door middel van hun stem (schreeuwen en grommen) met elkaar communiceerden. Op een bepaald moment ging men met stokken slaan om bijvoorbeeld wilde dieren weg te jagen. Er werden ook bepaalde ritmische motieven gespeeld om bijvoorbeeld boodschappen door te sturen van dorp naar dorp.

Door de tijd heen werd dit geschreeuw en het gebruik van de stem in combinatie met het slaan op stokken steeds meer georganiseerd en gecombineerd met lichaamsbeweging bij bepaalde ritue- len. Muziek en dans domineerde de culturen door het geven van een puls (ritme) en de sleutel tot emotie (gevoel). Dit is tot vandaag de dag nog steeds hetzelfde.

In het oude Egypte speelde muziek en dans een belangrijke rol. De Egyptenaren beschouwden muziek als een manier om vreugde te bevorderen en om zorgen te vergeten. Bovendien diende muziek om godheden te eren: uit de Egyptische oudheid zijn diverse hymnes bewaard gebleven. Muziek is waarschijnlijk gedurende de hele Egyptische oudheid van belang geweest. Het eerste directe bewijs hiervan stamt echter pas uit ongeveer 31e eeuw v. Chr., toen verschillende reliëfs (= hoogte verschillen) werden aangebracht in onder andere tempels en tombes. 

Muziek kwam in alle sociale kringen voor en werd gespeeld in tempels, paleizen, werkplaatsen, boerderijen en zelfs op slagvelden. De muzikanten die in tempels speelden (meestal vrouwen) stonden het hoogst op de sociale ladder. Veel goede, getalenteerde artiesten werden uitgenodigd door de farao om aan het hof te werken en zij werden daarom ook zeer gerespecteerd. Zij die muziek maakten op feesten stonden iets lager in de maatschappij.

KLANK EN TECHNIEK

Een harpist en een aantal handenklappers.

In het Oude Egypte waren het voornamelijk de slag- en snaarinstrumenten die gebruikt werden. De melodie werd voornamelijk gezongen; instrumenten en handgeklap diende als ritmische begeleiding.

LUCHT EN BLAASINSTRUMENTEN

Nadat de primitieve mens doorhad dat je kon fluiten door je lippen te tuiten en licht te blazen was het een kleine stap naar het maken van eenvoudige blaasinstrumenten. Hiervoor gebruikte men botten en stukken hout en horens. Een goed voorbeeld hiervan is ook de Australische Didgeridoo.

Er is bij alle muziekinstrumenten een basis principe. Hoe kleiner ze zijn hoe hoger de toon. Door op een fluit met je vingers de gaten te dichten of te openen maak je de luchtstroom in de buis langer of korter en zo doende verhoog of verlaag je de tonen. Je kunt dit zelf testen door een fles met water te vullen, span daarna je lippen en blaas over de rand. Vervolgens haal je een beetje water eruit en als je dan weer over de rand blaast zul je merken dat de toon lager is geworden. De moderne blaasinstrumenten worden onderverdeeld in twee groepen:

- houten blaasinstrumenten

- koperen blaasinstrumenten

Tot welke van de twee groepen een instrument behoort wordt vooral bepaald door het mondstuk, het materiaal en ook de oorsprong van het instrument.

4. Begeleid inoefenen

We hebben het nu over verschillende manieren en soorten muziek gehad. 

Weet jij nog een artiest of nummer met een kritische tekst?

Of weet je nog een mooi fragment van een lucht of blaasinstrument? 

Welk muziek fragment
zou je nog willen laten horen?

5. Zelfstandigwerken

Kunst uit het vuistje, muziek:

H4: Luisteren met je oren!

B3,K3,T3: Jouw kijk op! &  Oorwurmen 

6. Evaluatie:
Wat vond je van deze les?
Heb je nog iets nieuws geleerd?

*Plusopdracht of Klaaropdracht