8.5 en 8.6 Modern imperialisme in verband met nationalisme en afzetmarkten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Geschiedenis

Introductie

8.5 en 8.6 Modern imperialisme in verband met nationalisme en afzetmarkten

Geschiedenis

Nationalisme

Kolonialisme VS Modern imperialisme

Kolonialisme

Tijd: 16e eeuw tot 19e eeuw

Doel: Handel drijven(vooral in kustgebieden)--> Economische winst behalen

- Hoofdzaakelijk handelsposten gesticht.

- Beperkte migratie naar kolonie

VS

Modern imperialisme:

Tijd: 1870-1914

Doel:  Het vergroten van het eigen territorium en uitbreiding van de eigen machtssfeer

(uitbreiden naar binnenland)

- Moederland dringt politieke en culturele structuren op

- Steeds meer migratie naar kolonie

De docent legt hier uit wat het verschil is tussen het oude kolonialisme(imperialisme) en het modern-imperialisme. Dit doet de docent aan de hand van deze dia en zegt dit nog beter uit te leggen aan de hand van de situatie die zich heeft voorgedaan in Afrika. 

Economische oorzaken:

Industriële revolutie

- vraag naar grondstoffen

- afzetmarkten nodig

Politieke en culturele oorzaken:

Politiek

Nationalisme: kolonies geven macht en aanzien

Kolonies geven een politieke en militaire machtsbasis in de wereldpolitiek. 

Cultureel

Christendom verspreiden

Er veranderde veel in Afrika en Azië: 

• Alle binnenlanden kwamen nu ook onder Europees bestuur
• Moederland (dus kolonisator: Europees land) investeerde in technische middelen (bv telegraaf) en infrastructuur (bv spoorwegen).
• Er werden fabrieken gesticht.

• Banken, verzekeringsmaatschappijen werden gesticht.
• Europese cultuur was superieur. 

Filmpjes TVG

Modern imperialisme

Een wereldrijk veroveren vanaf 1870

Europa verovert de wereld om economische, politieke en culturele redenen.

Wat is modern imperialisme?

1. Veel grond in Europa veroveren
2. Veel kolonies stichten in Zuid Amerika
3. Veel grond veroveren en besturen in Afrika en Azië
4. Veel handelen met kolonies

Welk soort motief hadden de Europeanen niet voor modern imperialisme?

1. cultureel
2. economisch
3. politiek
4. sociaal

Modern Imperialisme

Het Europese moederland controleert de hele kolonie, niet alleen de kustgebieden..

Ze gebruiken de landen en bevolking voor grondstoffen, 

een afzetmarkt te creëren.

Maar ook om een groot rijk te verkrijgen (Britse imperium)

en ...

om de Europese beschaving te verspreiden.

Kolonialisme is hetzelfde als imperialisme

1. juist
2. onjuist

.....De Conferentie van Berlijn

Conferentie van Berlijn

Vanaf 1870 was er een wedstrijd voor zoveel mogelijk kolonies: wedloop om Afrika.

1884: Conferentie van Berlijn

Wanneer bezat je een kolonie:

• Functionerend bestuur
• Er moet voldoende militaire aanwezigheid zijn.
• Christelijke missie opzetten.

Europa wilde onderling geen oorlog beginnen! Modern imperialisme oorzaak WOI

Afrika zelf had niets te zeggen of in te brengen.

Het plaatselijk bestuur bleef bestaan en moest de bevelen van het moederland (kolonisator) uitvoeren.

Fashoda incident:

Frankrijk wilde een koloniaal rijk van oost naar west. G-B wilde een koloniaal rijk van noord naar zuid.

Ze kwamen elkaar tegen in Fashoda.

Gevolg: bijna een Europese oorlog.

Conferentie in Berlijn 1884

Conferentie van Berlijn

'beweging die streeft naar de afschaffing van de slavenhandel en slavernij'

Alliantiepolitiek van Bismarck 

• Congres in Berlijn (1878): Bismarck nodigt landen uit om over problemen op de Balkan te praten.
  
• Conferentie van Berlijn (1884): Bismarck nodigt Europese landen en de VS uit om te praten over de koloniale verdeling van Afrika.
  
• De Conferentie van Berlijn is een voorbeeld van modern imperialisme

Conferentie van Berlijn

Waarom organiseerde Bismarck de Conferentie van Berlijn (1884-1885)

Fashoda

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

21.

22.

aanzien

achterstand

Afrika

afzetmarkten

Azië

beschaving

culturele

etnische

Eerste Wereldoorlog

economische

expansie

handel

industrie

koloniën

modern imperialisme

nationalisme

grondstoffen

politieke

producten

religieuze

spanningen

wedloop

Katoen! Dit product hoort bij

1. Kolonialisme want verbouwd door slaven
2. Modern Imperialisme want een grondstof voor industrie
3. Nationalisme want komt uit Amerika
4. Liberalisme want het zorgde voor vrije handel

Horen deze producten bij

1. Kolonialisme
2. Modern imperialisme
3. De cinnammon challenge
4. Brits-Indië

Europa verovert de wereld

Na de ontdekkingsreizen:

Kolonialisme - Handel met de kustgebieden in luxe producten: specerijen, zijde, goud, zilver. Gebruik van slaven in de kolonie.

Na de industrialisatie:

Modern Imperialisme - Grondstoffen delven en het land gebruiken als afzetmarkt. Slavernij afgeschaft, wel uitbuiting.

Hoort deze afbeelding bij

1. Kolonialisme
2. Modern Imperialisme
3. Cinnamon challenge
4. Brits-Indië

Welke economische motieven waren er voor het modern imperialisme?

1. grondstoffen en afzetmarkten
2. arbeidskrachten en grondstoffen
3. slaven en afzetmarkten
4. grondstoffen en eindprodukten

Kenmerken Modern Imperialisme

1. Periode 1870-1900 in Amerika
2. Periode 1870-1970 in Azië en Afrika
3. Periode 1870-1900 in Azië en Afrika
4. Periode 1870-1900 in Azië en Australië

1: Het modern imperialisme kwam door de industrialisatie in Europa
2: Modern imperialisme en westerse beschaving opleggen gingen samen

1. alleen uitspraak 1 klopt
2. alleen uitspraak 2 klopt
3. geen van de uitspraken kloppen
4. beide uitspraken kloppen

Overzicht: oorzaken modern imperialisme

1. De Europese landen hadden door de industrialisatie meer grondstoffen nodig, deze grondstoffen (zoals katoen, olie, rubber en kolen) konden ze in hun kolonie ophalen
2. De producten die de Europeanen maakten konden weer in de kolonie verkocht worden: afzetmarkten
3. Door het nationalisme vonden Europese landen het belangrijk om een groot rijk te hebben
4. Europa voelde zich superieur en wilde de eigen cultuur verspreiden
   

Met de groei van de textielindustrie in Groot-Brittannië, groet ook de vraag naar ruwe katoen.

Britten handelen niet langer met de bania's (tussenpersonen),  maar nemen het heft in eigen handen.

De Britten kopen niet langer de kant en klare handgemaakte stoffen, maar willen nu ruwe katoen die in Engeland zelf tot stof geweven wordt.

India wordt nu grondstofleverancier en afzetgebied voor de eindproducten.

Verschuivingen in de wereldeconomie

GB profiteert van de kolonieen:

1. Toegang tot goedkope grondstoffen, zoals katoen.
2. GB kon hun producten uit de fabrieken weer verkopen aan de kolonien. (afzetgebied)
3. De ondernemers stopten hun winsten in infrastructuur en nieuwe fabrieken. (industrieel kapitalisme)

Grondstoffen en afzetmarkt

van handelskapitalisme naar industrieel kapitalisme

• handelskapitalisme: winsten uit handel werden geïnvesteerd in de uitbreiding van handelsnetwerken, technische ontwikkelingen en transportmiddelen. 
•  industrieel kapitalisme: de opkomst van de industrie zorgde ervoor dat winsten uit handel (en industrie) werden geïnvesteerd in een verdere uitbreiding van de industrie en in technische ontwikkelingen en infrastructuur. 

industrieel kapitalisme

Liberale markteconomie

desnoods met dwang

Samenvatting

Ondernemers investeerden winsten uit de koloniën in industrie en transport in Groot-Brittannië, waar eerst vaarwegen en daarna spoorwegen werden aangelegd. Grondstoffen, met name katoen, kwamen uit de koloniën in het Caribische gebied, uit de Verenigde Staten en uit India. Daarnaast werd vooral India in de loop van de 19e eeuw een steeds belangrijkere afzetmarkt voor de katoenindustrie. De Britse markt werd gevoelig voor gebeurtenissen op mondiaal niveau.

 Door de industrialisatie veranderde het handelskapitalisme in industrieel kapitalisme. Ondernemers streefden naar een liberale markteconomie met vrijhandel en een kleine rol voor de overheid, ook binnen het Britse wereldrijk. Om die vrijhandel af te dwingen zetten Britten desnoods de marine in, ook in gebieden die niet direct gekoloniseerd waren.