3.2 De opkomst van Hitler

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 3-6

Introduction

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen waarom en op welke manier Adolf Hitler in Duitsland aan de macht kwam.

Worksheets

De opkomst van Hitler.pdf

Historisch Overzicht 

vanaf 1900

Het Interbellum

 (1919-1939)

2. De opkomst van Hitler

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen waarom en op welke manier Adolf Hitler in Duitsland aan de macht kwam.

Interbellum

Een interbellum (van het Latijn inter, tussen en bellum, oorlog) is een periode tussen twee oorlogen.

Het interbellum is de periode tussen de Eerste en de Tweede Wereldoorlog (1919-1939)

Duitsland na de Eerste Wereldoorlog (1)

• Eerste democratie in Duitsland: Republiek van Weimar (1919)
  

• Verlies van de oorlog komt hard aan, zowel emotioneel als economisch. 

• De herstelbetalingen zijn niet op te brengen door de regering, en de inflatie is groot.

Bezetting van het Ruhrgebied

1923-1924

Omdat Duitsland de herstelbetalingen niet meer kan opbrengen, 

bezetten Franse troepen het Ruhrgebied om Duitsland te dwingen tot betalen.

Dit was toegestaan volgens het Verdrag van Versailles.

Franse troepen bezetten Essen

Duitsland na de Eerste Wereldoorlog (2)

• Het vertrouwen in de republiek (democratie) is laag.
  

• Verschillende groepen (extreemlinks/extreemrechts proberen de macht te grijpen (staatsgreep) en er is veel politiek geweld (o.a. moorden op politici)
  

Hitler's jonge jaren (1)

• Adolf Hitler wordt in 1889 geboren in Braunau am Inn (Oostenrijk-Hongarije)

• Hij vertrekt op 17-jarige leeftijd naar Wenen, om daar een 'beroemde kunstenaar' te worden. Dit mislukt, hoewel hij zeker tekentalent had.

Hitler's jonge jaren (2)

• Hij is op dat moment nog geen antisemiet (jodenhater). Hij raakt echter steeds meer onder de indruk van de antisemtische burgemeester van Wenen.

• Rond 1913 vertrekt hij naar München in Duitsland, omdat hij teleurgesteld is in Oostenrijk-Hongarije

Hitler's jonge jaren (3)

• Als Oostenrijk gaat hij vrijwillig het Duitse leger in als de Eerste Wereldoorlog begint.

• Hij is niet zo'n beste soldaat. Alle 'heldendaden', die hij zelf heeft beschreven, blijken onzin te zijn: hij was een koerier die zelden aan het front te vinden was.

Hitler's jonge jaren (4)

• In oktober 1918 raakt hij in België bij een mosterdgas-aanval gewond, en is hij drie maanden blind. De overgave van het Duitse leger hoort hij in het ziekenhuis.

• Hitler kan het moeilijk bevatten. Voor hem kwam het verlies niet door de soldaten, maar door het verraad van Joden en communisten (Dolkstootlegende)

Hitler in de politiek (1)

• Hitler moet in dienst van het leger onderzoeken of de vele kleine politieke groepen in Duitsland een bedreiging zijn voor de Republiek van Weimar.

• Dit waren vaak nationalistische en zeer teleurgestelde Duitsers.

• Bij één van de partijen (DAP) sluit hij zich uiteindelijk aan. 

Hitler in de politiek (2)

• Hitler blijkt een talent te hebben voor het houden van toespraken. Deze toespraken worden gehouden in bierkelders. 

• Binnen de partij, inmiddels omgedoopt tot NSDAP (Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij), neemt Hitler steeds meer de rol van leider op zich.

Hitler in de politiek (3)

• Hitler's ideeën zijn al die tijd vrijwel niet veranderd:

1. Verdrag van Versailles is slecht
   
2. Het land is overgenomen door een buitenlandse bezetter (Frankrijk)
   
3. Het is allemaal de schuld van Joden en Communisten
   
4. Duitsland heeft Lebensraum (levensruimte nodig)
   
5. Er moet één sterke leider komen
   

Hitler in de politiek (4)

• Hitler bewonderde de fascistische (=extreemrechts) leider van Italië, Mussolini, die in 1922 met de Mars op Rome de macht had gegrepen.

• Hitler vond dat de tijd was gekomen voor een Mars op München (en zelfs Berlijn): een staatsgreep om de zwakke regering af te zetten.

Bierkellerputsch

1923

Hitler's mislukte staatsgreep (putsch) in München.

Hij wordt gearresteerd en veroordeeld tot een

gevangenisstraf van 5 jaar. 

Hitler wordt vrijgelaten

1924

Hitler hoeft uiteindelijk slechts 9 maanden 

van zijn straf uit te zitten in de Landsberg-gevangenis

Mein Kampf

1925

Hitler gebruikte zijn tijd in de gevangenis

om zijn boek 'Mein Kampf' te schrijven.

Een slecht geschreven en bij elkaar gefantaseerd boek, 

met vage hersenspinsels...tenminste: toen nog wel...

Duitsland 

1924-1929

Economisch gaat het beter met het land: 

de Amerikanen steunen de Duitse economie met het Dawesplan

Mensen hebben vetrouwen in de democratie en lijken Hitler te zijn vergeten...

Crisis in de wereld 

vanaf 1929

Door overproductie van fabrieken, veel kopen op afbetaling

en teveel vertrouwen in aandelenhandel, klapt de 

Amerikaanse economie in elkaar.

Landen die veel met de VS handelen, worden de crisis mee in gesleept... 

En Hitler?

• Die zegt hetzelfde als altijd: het is de schuld van het Verdrag van Versailles, joden, communisten, enz.

• Hitler had na de mislukte staatsgreep besloten om alleen nog via verkiezingen aan de macht te komen...

• ...en mensen stemmen massaal op hem!

Hitler wordt kanselier

30 januari 1933

Na de verkiezingen van november 1932, waarbij de NSDAP de grootste werd,

 wordt het land vrijwel onbestuurbaar en kunnen de andere partijen

(en de president) niet meer om Hitler heen: 

hij wordt kanselier (minister-president). 

Video

Histoclips: Hoe kwam Hitler aan de macht?

Begrippen uit deze les

• Republiek van Weimar
• Dolkstootlegende
• herstelbetalingen
• staatsgreep (putsch)
• communisme (extreemlinks)
• fascisme (extreemrechts)
• Mein Kampf
• Dawes-plan
• Beurskrach

Personen uit deze les

• Benito Mussolini
• Adolf Hitler

Jaartallen uit deze les

• 1923: mislukte staatsgreep van Hitler
  
• 1925: Mein Kampf verschijnt
• 1929: Beurskrach op Wallstreet: begin wereldcrisis
• 1933: Hitler wordt minister-president

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen