§4.2 Koude Oorlog samenvatting

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

§4.2 Koude Oorlog samenvatting

4.2 introductie

Na WOII kwamen SU en VS als sterkste landen uit de oorlog, ze werden zelfs supermachten.

Tijdens de oorlog waren ze bondgenoten, maar de sfeer veranderde na de oorlog en de landen kwamen tegenover elkaar te staan. 

De wereld raakte verdeeld in twee blokken: Oost en West.

Verenigde Staten

• Democratie

• Kapitalisme

• Vrijheid

• Grote verschillen arm/rijk

Sovjet-Unie

• Dictatuur

• Communisme

• Onderdrukking

• Gelijkheid

Koude Oorlog

• Na de oorlog kwamen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie (Rusland) tegenover elkaar te staan (1945-1991)

• 2 verschillende ideologieën 
  

• Ideologie= stelsel van beginselen/principes die als basis dienen voor het handelen. 
  
• Voorbeelden; socialisme, communisme, liberalisme, kapitalisme.

Verschillen nog eens tussen het 'Westen' en het 'Oosten'

                                      

                                              Westen                       Oosten

Economie                       Vrije markt                 In handen van de staat  

Politiek                             Democratie               Eenpartij-staat/dictatuur     

Ideologie                         Kapitalisme               Communisme

Invloedssfeer van     V.S.                                 S.U.

Koude Oorlog

Waarom heet dit conflict een Koude Oorlog?

De SU en de VS kwamen nooit tot een directe confrontatie met elkaar, er werd niet op hun grondgebied gevochten.

Conflicten werden via andere landen uitgevochten:

- Korea oorlog               - Duitse deling

- Cubacrisis

Tijdens WOII kwamen de leiders van Amerika, Engeland en de Sovjet-Unie bij elkaar om afspraken te maken.

De Conferentie van Jalta 

Februari 1945

Churchill, Roosevelt en Stalin

De Conferentie van Potsdam

Juli 1945

Churchill, Truman en Stalin

Conferentie van Jalta

(februari 1945, voor de capitulatie van Duitsland)

De leiders (de grote 3) ontmoeten elkaar in Jalta (S.U.) en maken de volgende afspraken:

• Hoe de verdeling Europa er uit komt te zien
• Duitsland vier bezettingszones
• Berlijn in Russische bezettingszone
• Berlijn  verdeeld in vier bezettingszones

De zgn. percentages agreement vond plaats in Moskou 1944, en niet in Jalta. Het is een mooi voorbeeld van hoe de Grote Drie een verdeling voor Europa bedachten.

Verdeling Duitsland

Verdeling Berlijn

Invloedssferen

Verdeling van Europa:

• Gebied dat jij hebt veroverd op de Duitsers, daar heb jij invloed

• Jij mag bepalen wat in dat gebied gebeurt (economie, politiek)

• Vergeet dit ook niet: De ander mag niet ingrijpen in dat gebied, ook al zie je er van alles gebeuren waarmee je het niet eens bent.
  

Amerikaanse buitenlandse politiek na 1945

• Beschermen van vrijheid en democratie (Trumanleer)

• Voorkomen dat meer landen communistisch worden (Containmentpolitiek)

• Actief helpen bij de wederopbouw van Europa (Marshallplan)

• Vergeet dit ook niet: met het Marshallplan wilden de Amerikanen ook voorkomen dat Europa voor het communisme zou kiezen.
  

Indamming/containment

• Amerikanen geven economische  steun aan de verwoeste landen in West-Europa (Marshallplan).
  

President Truman: zonder uitbreiding zou communisme ten onder gaan

• 1947 Truman voert containmentpolitiek in

4.2 De Koude Oorlog, de Duitse Deling

Verdeling van Duitsland

• Duitsland (tijdelijk) niet meer zelfstandig
  

• Vier bezettingszones onder leiding van: Frankrijk, Engeland, de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten
  

• Ook Berlijn wordt in 4 zones verdeeld
  

• Reizen tussen bezettingszones is geen probleem
  

• Vergeet dit ook niet: Berlijn ligt in de bezettingszone van de Sovjet-Unie
  

Berlijn is, net als Duitsland, verdeeld in 4 bezettingszones. Omdat Berlijn in de Sovjet-zone ligt, liggen de Berlijn-bezettingszones van Frankrijk, Engeland en de Verenigde Staten dus ook in de Sovjet-zone.

Bekijk de bron (klik op de afbeelding voor beeldvullend). Waar was de tekenaar van deze spotprent bang voor? Kies het antwoord dat het beste past.

1. De tekenaar was bang dat er een wapenwedloop kwam
2. De tekenaar was bang dat het kapitalisme de landen in West-Europa zou overnemen
3. De tekenaar was bang dat het communisme de landen in West-Europa zou overnemen
4. De tekenaar was bang dat de landen in West-Europa onder dwang zouden moeten kiezen tussen communisme en kapitalisme

Oprichting West-Duitsland (BRD) 

en 

Oost-Duitsland (DDR)

mei (BRD) en oktober (DDR) 1949

Originele verdeling van Duitsland;

in 4 losse gebieden

Amerika, Engeland en Frankrijk = 

Bondsrepubliek Duitsland; BRD

Sovjet-Unie =

Duitse Democratische Republiek; DDR

De westerse landen gaan niet alleen 

samenwerken door hun stukken 

Duitsland samen te voegen

NAVO

Als een van de landen wordt aangevallen

dan is dat een aanval op alle landen.

Warschaupact

+ Er komt een leger dat bestaat uit soldaten

van alle Oost-Europese landen. 

Oost- en West Europa gescheiden

• Militaire bondgenootschappen: Navo en Warschaupact blokvorming is compleet

• Scheiding door Europa: IJzeren Gordijn

Spanning Buiten Europa

• September 1949 SU heeft atoombom
  
• 2 kernmachten.
• Stalin kernwapens, westen leek kwetsbaarder
• China communistisch
• communisten heersen over 1/3 van de mensheid

Korea-oorlog

1950 communistisch Noord-Korea valt Zuid-Korea binnen

Westen bang voor wereldwijde communisitsche aanval, met als eerste doel Europa

Rode leger 12x zoveel soldaten als de NAVO

Keiharde Amerikaanse reactie op Noord-Koreaanse aanval

Amerikaanse legerleiding wilde aanval met atoombommen

Amerikaanse president weigerde

Oorlog eindigde in 1953. Voortaan Noord- en Zuid-Korea

De Berlijnse Muur

• Chroestsjov dreigde West-Berlijn in te nemen

• 12/13 augustus 1961, bouw Berlijnse Muur

• Kennedy opgelucht, maar stuurt extra troepen naar Berlijn

Cubacrisis

1962 VS ontdekt  Russische kernraketten op Cuba

Cuba sinds 1959 communistisch onder Fidel Castro

Kennedy eist dat raketten verwijderd worden.

Amerikaanse marineblokkade Cuba

Dreigende atoomoorlog

Chroesjstjov geeft toe, raketten worden weggehaald

Geheime afspraak, Amerikanen vallen Cuba niet aan en halen raketten weg uit Turkije

Ontspanning

• Herhaling Cubacrisis moest worden voorkomen
• Gesprekken ontwapening
• Wantrouwen en kernwapenvoorraden bleven groot
• Hotline