paragraaf 3.3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Wat is belangrijk voor liberalen?

1. gelijkheid
2. broederschap
3. vrijheid
4. geloof

Wat is belangrijk voor socialisten?

1. gelijkheid
2. broederschap
3. vrijheid
4. geloof

Wat zijn feministen?

tips voor de toets

opdracht 2a, 3e, 3f, 3g, 5, 8a, 10

ongezond en gevaarlijk werk

• in de fabrieken was het stoffig, donker, benauwd
• arbeiders moesten 14 uur per dag voor een zeer laag loon werken
• machines warenonveilig --> er gebeurden veel ongelukken
• ook vrouwen en kinderen moesten in de fabrieken werken
• dor de kinderarbeid gingen kinderen niet naar school
• niet werken was geen loon --> geen ziektegeld
• protesteren /staken mocht niet --> je kreeg dan je ontslag

liberalen

• strijden voor vrijheid --.ieder mens mag doen wat hij wil zolang hij / zij zich aan de wet houdt.
• de overheid moetzich zo min mogelijk bemoeien met de economie en met het leven van de mensen.
• soms wilden liberalen de armen niet helpen --> mensen moeten op eigen kracht uit de armoede komen
• sommige liberalen wilden armen wel helpen --> ziekenverzorging / voedsel
• soms bouwden liberale fabriekseigenaren huizen voor hun arbeiders --> gezonde zrbeiders kunnen beter werken

socialisten (1)

• strijden voor gelijkheid
• de overheid moet er alles aan doen om het leven van de arbeiders te verbeteren
• betere werkomstandigheden, betere huizen, hogere lonen, uitkeringen bij ziekte en voor ouderen
• steden ook voor algemeen kiesrecht --> de arbeiders konden dan op de socialisten stemmen zodat die dit in de Tweede Kamer konden gaan regelen

socialisten (2)

• 1881 --> oprichting SDB (socialistische democratische bond) door Ferdinand Domela Nieuwenhuis
• later werd de SDAP (sociaal democratische arbeiders partij) de belangrijkste partij
• na de Tweede Wereldoorlog verdwenen deze partijen en werd de PvdA (partij van de arbeid) opgericht

socialisten (3)

• de katholieken en de protestanten richtten politieke partijen op
• katholieken --> RKSP
• protestanten --> ARP
• ze kwamen op voor de belangen van de katholieken of de protesten
• probleem: zij vertegenwoordigden zowel armen als rijken --> zij namen dus geen echt standpunt in

Aletta Jacobs

streed voor gelijke rechten tussen man en vrouw --> feminisme

• onderwijs --> ook meisjes mogen naar school en gaan studeren
• stemrecht --> ook vrouwen krijgen het recht om te stemmen