H2 Vrijheid en gelijkheid!

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

H2 Vrijheid en gelijkheid!

H2 Vrijheid en gelijkheid!

§2.0 Oriëntatie

• Periode
• Tijdvak
• Jaartallen
• Samenleving 

Vroegmoderne tijd

Tijd van Pruiken en Revoluties

1700-1800

Landbouwstedelijke samenleving

Kenmerkende Aspecten

1 Het streven van vorsten naar absolute macht.

2 Rationeel optimisme en ‘verlicht denken’ dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving: godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen.

3 De democratische revoluties in westerse landen met als gevolg discussies over grondwetten, grondrechten en staatsburgerschap.

4 uitbouw van de Europese overheersing, met name in de vorm van plantagekoloniën en de daarmee verbonden trans-atlantische slavenhandel, en de opkomst van het abolitionisme

§2.4 Slaven op plantages

Driehoekshandel 

Textiel en wapens

Slaven

Suiker, katoen en tabak

Slaven 

Meestal werken op plantages

Slecht behandeld

Bijna geen opstanden

Republiek verdiende veel geld aan slavenhandel

Abolitionisme

Niet christelijk

Ging in tegen ideeën Verlichting (gelijkheid)

Engeland als eerste (1833)

Republiek erg laat (1863)

§2.1 De macht van de koning

Wetenschappelijke revolutie​

• 16e en 17e eeuw​
  
• Niet-godsdienstige onderzoekers​
  
• Nieuwe onderwerpen en ontdekkingen​

Verlichting

Men vertrouwde op het eigen verstand. Daarom moest er veel veranderd worden in de samenleving.​

Grondrechten

Rousseau (macht niet van God, maar van volk)

Montesquieu (macht verdelen over drie groepen)

Wat is de beste omschrijving van 'De Verlichting'?

1. Er ging bij mensen een lichtje branden
2. Mensen begonnen weer zelf na te denken
3. De TL- verlichting werd uitgevonden
4. Huh? Wat is de Verlichting?

Verlichting is een gevolg van
...

1. Wetenschappelijke revolutie
2. Feodalisme
3. De Reformatie
4. Plantagekoloniën

Waren de verlichte denkers hier voor of tegen?

Verlichte denkers zijn voor:

Verlichte denkers zijn tegen:

Vrijheid van meningsuiting

Ongelijkheid

Vrijheid van godsdienst

Gelijke rechten voor iedereen

Absolutisme

Lodewijk XIV:

• Zonnekoning
• Vanuit Parijs alles regelen
• Alle macht

Standen

1e (geestelijken) 

2e (adel) 

hadden met koning 75% grond en geen belasting

3e (97% van de bevolking)

Belasting en geen politieke invloed

Oorzaken Franse Revolutie

1 Franse bevolking was ontevreden over:

- de moeilijke levensomstandigheden

- sociale ongelijkheid

- afwezigheid van politieke inspraak

2 De burgerij wil de ideeën van de Verlichting realiseren

3 economische crisis (eind 18e Eeuw)

Begin Franse Revolutie

1789  Staten-Generaal 

 De Derde stand wilde veranderingen

 Derde stand kwam in verzet:  Nationale Vergadering.  Bestorming van de Bastille

Opstand tegen de adel

De Franse Revolutie begon in

1. 1748
2. 1776
3. 1789
4. 1795

Wat is geen oorzaak van de Franse Revolutie?

1. Lodewijk XVI wordt terechtgesteld
2. De 3de stand mocht niet meebslissen
3. Er waren misoogsten
4. Lodewijk XVI had grote schulden

Wat was de uitspraak van de Franse Revolutie?

1. Vrijheid, liefde en broederschap
2. Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap
3. Vrede, Vrijheid en Broederschap
4. Vrijheid, Gelijkheid en Vrede

wat was het doel van de Franse revolutie?

1. meer macht voor het volk
2. meer macht voor de koning
3. meer macht voor de adel
4. meer macht voor de geestelijkheid

§2.2 Napoleon

Voorrechten adel en geestelijkheid afgeschaft

‘Verklaring van de Rechten van de Mens’ en een nieuwe grondwet

Reactionairen en radicalen waren het niet met de gematigde bourgeoisie eens.

De koning probeerde te vluchten, maar werd afgezet en later gedood.

Verloop van de Franse Revolutie

De gematigden vonden dat er genoeg was veranderd, maar de radicalen wilden meer veranderen.

1793 Radicalen meerderheid in de Nationale Vergadering:

Zij stelden de vijanden van de revolutie terecht (de Terreur).

Zij verbeterden het bestuur en het leger in Frankrijk en versloegen de buitenlandse legers en hun Franse bondgenoten.

Verloop (2)

Bourgeoisie krijgt macht weer in handen.

1795-1799 regering veel problemen (oorlog met het buitenland en de Franse adel; de bestuurders dachten vooral aan zichzelf).

1799 nam een generaal (Napoleon), gesteund door zijn troepen, zelf de macht in handen. Er kwam nu een bestuur door één man (tot 1815)

Napoleon

In de periode 1795-1799 had de regering veel problemen.

1799 Napoleon neemt de macht over.

Hij kroonde zichzelf in 1804 tot keizer.

De grote veroveraar

Verspreidde ideeën van de Franse Revolutie over een groot deel van Europa 

Code Napoleon 

 

iedereen gelijk voor de wet

niemand mocht gevangen genomen worden zonder (openbare) rechtszaak

Napoleon (2)

1814 Napoleon verslagen (gevangen en ontsnapt)

Bij Waterloo (1815) werd hij definitief verslagen.

De vorsten van voor de Franse Revolutie kwamen bijna allemaal weer op de troon. Toch werd het niet meer helemaal als vroeger

Code Napoleon bleef bestaan

In de meeste Europese landen kwamen grondwetten, die de macht van de koning beperkten.

Godsdiensten werden niet meer achtergesteld

Achternamen en huisnummers

§2.3 De Franse tijd in de Nederlanden

Bataafse Revolutie

Invloed Amerikaanse Revolutie en Verlichting

• Pamflet Joan Derk van der Capellen tot den Pol
• Kritiek op bestuur Willem V
•  Patriotten
• 1787 Patriotten grijpen de macht, koning Pruisen grijpt in
• 1795 patriotten komen met Franse soldaten mee

De Eerste grondwet en het Burgerlijk Wetboek

 1798, de eerste grondwet van ons land. 

Uitgangspunten

Gelijkheid van alle burgers voor de wet

Scheiding van de machten

Onafhankelijkheid van de rechtelijke macht

Koninkrijk en provincie

• Napoleon maakte zijn broer Lodewijk Napoleon koning.
• Lodewijk was niet streng genoeg en Napoleon zette hem af(provincie van Frankrijk). 
• Grondwet blijft en burgerlijke stand.

Na de Franse tijd

1813 Napoleon verslagen, Fransen uit Nederland. 

1814 Willem I koning van Nederland

1815  ook de zuidelijke Nederlanden bij koninkrijk Nederland

Is het voor of na de Franse tijd?

Voor de Franse tijd.

Na de Franse tijd.

De overheid houdt gegevens van mensen bij.

De rechtspraak is openbaar.

De stadhouder leidt het leger.

Iedereen is voor de wet gelijk.

In het hele land andere maten en gewichten.

§3.1 Het koninkrijk der Nederlanden

1815: Verenigd Koninkrijk der Nederlanden

• Napoleon verslagen bij Waterloo

• Zoon van prins Willem V wordt koning Willem I

• Verenigd Koninkrijk der Nederlanden: Nederland, België en Luxemburg

Koning-koopman

• Willem I wil van Nederland een modern land maken
• Om dit te kunnen betalen richtte hij de Nederlandsche Handelsmaatschappij (NHM) op.
• Willem I wordt soms, spottend, ook wel koning-koopman genoemd

1830-1839: België wordt onafhankelijk

Oorzaken:

• Nederlands officiële taal

• Protestantse geloof is de staatsgodsdienst: België is katholiek

• Belangrijke banen vaak in handen van Nederlanders

• Nederland wordt voorgetrokken
  

Gevolgen

• 1831: Leopold I wordt de eerste Belgische koning
  
• 1831: Tiendaagse Veldtocht
• 1839: onder internationale druk erkent Willem I de onafhankelijkheid
• 1840: Willem I treedt af

• Koning Willem II 
• 1840-1849
• Heeft veel macht

1848

• Rampjaar
• Slechte oogst -> Honger
• Koude Winter -> Revoluties
• Oplossing?

• Thorbecke
• Liberaal
• Nieuwe Grondwet
• Parlement krijgt de macht

• Koning beslist niks meer zelf, de ministers besturen het land

• Minister moeten voor elke beslissing toestemming vragen aan de volksvertegenwoordigers.

• Mensen die een bepaalde hoeveelheid belasting betalen mogen stemmen voor de Tweede Kamer en het provinciebestuur 

Noem drie zaken die Willem I mocht waaruit blijkt dat hij veel macht had.

Waarom liet Willem II in 1848 de grondwet veranderen?

1. Willem II liet uit angst voor een oorlog met Duitsland de grondwet wijzigen.
2. Willem II liet uit angst voor de liberalen de grondwet wijzigen.
3. Willem II liet uit angst voor een revolutie de grondwet wijzigen
4. Willem II liet uit angst voor de nationalisten de grondwet wijzigen.