8.4 De emancipatiebewegingen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

8.4 

De emancipatiebewegingen

Kenmerkend aspect par. 8.4

De opkomst van emancipatiebewegingen

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen wat emancipatiebewegingen zijn en kun je herkennen en uitleggen wat feminisme en confessionalisme is.

Emancipatiebewegingen:

Is een groep in de samenleving die streeft naar: 

• gelijkberechtiging (= dezelfde rechten en kansen hebben als andere mensen)  en 
• gelijkwaardigheid (evenveel waard en beloond worden als andere mensen)

Paragraaf 8.5 De Sociale Kwestie

Feminisme

Het opkomen voor gelijke rechten tussen mannen en vrouwen. 

0

Gaston

It's not right for women to read.

Soon she starts getting ideas and thinking....

Feminisme in de 19e eeuw 

• Streefde naar gelijke behandeling van vrouwen t.o.v. mannen. 
• Feministen kwamen voornamelijk uit de hogere burgerij, bijv. 
• Aletta Jacobs 

Feminisme

• Streeft naar gelijke behandeling tussen man en vrouw
• bijvoorbeeld: kiesrecht en het recht op hogere scholing
• Vooral populair onder de hogere burgerij (want zij hoefden niet te werken, maar mochten niks)

Aletta Jacobs

• Bekendste feministe van Nederland
• Wat deed zij?
• Eerste vrouw die afstudeerde aan een
   universiteit (geneeskunde), hoe?
  
• Vroeg toestemming aan minister Thorbecke
• Antwoord gericht aan ...? 
• Haar vader
• Proefperiode 1 jaar
• Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht.

Wilhelmina Drucker 

• Buitenechtelijke dochter, schande!!
• Armoede
• Achterstelling, wat doet dat met haar?
• Juist gemotiveerd!!
• Al snel politiek actief: bezoeken vergaderingen
• Oprichter Vrije Vrouwen Vereeniging → Later Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht
• 'Dolle Mina', militante acties voor gelijke positie vrouw.

Confessionalisme

• Politiek die uitgaat van het geloof
• Bestaande uit protestanten en katholieken
• Probleem: Industriële samenleving  / liberalisme had tot gevolg dat geloof steeds minder belangrijk werd
• Verenigen zich in politieke partijen tegen de liberalen

 Protestanten

• Eerste politieke partij van Nederland: ARP (1879).
• Stemmers: "Kleine Luyden": arbeiders die hard werkten: winkeliers, schoolmeesters, boeren.
• Kuyper wil dat zijn achterban mag stemmen, maar geen algemeen stemrecht

Katholieken

• RKSP & KVP
• Herman Schaepman
• Achtergestelde groep (veel katholieken in het Zuiden). Willen zelfde rechten als protestanten.
• Vanaf 1848 groeien zij in aantal: door de nieuwe grondwet was er vrijheid van geloof en vrijheid van onderwijs. 
  

Schoolstrijd 

• Gelovigen mogen school
    stichten, maar....?
• Liberale regering betaalt
  alleen neutraal openbaar onderwijs. 
• Kuyper →  handtekeningenactie tegen schoolwet
• Confessionelen en socialisten verenigen hun wensen --> Pacificatie van 1917

 1917

grondwetswijziging 

(Pacificatie 1917)

• Er komt een einde aan de Schoolstrijd: zowel Openbaar- als Bijzonder onderwijs krijgen nu geld van de overheid
  
  

• Er komt  Algemeen Kiesrecht voor mannen (vanaf 23 jaar)

( actief en passief)

• Er komt kiesrecht voor vrouwen (1917: passief kiesrecht, 1919: actief kiesrecht)
  
  

Belangrijke begripen, personen en jaartallen

• feminisme
• Alletta Jacobs en Wilhelmina Drucker
• confessionelen
• Kuyper - protestanten
• Schaepman - katholieken
• schoolstrijd Pacificatie van 1917
• algemeen kiesrecht
  

Oefenen met bronnen

1. De man op de tekening probeert te verhinderen dat vrouwen het kiesrecht zullen krijgen. Is de tekenaar het met de man eens? Gebruik elementen uit de prent in je antwoord. (2p)
2. Zal de man, volgens de tekenaar, succesvol zijn in zijn streven? Licht je antwoord toe. (1p)

Is deze tekenaar voor of tegen het vrouwenkiesrecht? Welk argument gebruikt de tekenaar? (1)

Is deze tekenaar voor of tegen het vrouwenkiesrecht? Licht je antwoord toe. (1).

Wanneer werd de Schoolstrijd opgelost?

1. 1917
2. 1925
3. 1914
4. 1919

Deze vraag gaat over de schoolstrijd in Nederland.

Over de betaling van de overheid van welke type onderwijs ging de schoolstrijd?

1. het speciaal onderwijs
2. het liberaal onderwijs
3. het bijzonder onderwijs
4. het openbaar onderwijs

Drie grote veranderingen door de Pacificatie van 1917:

1. 1. kiesrecht mannen en vrouwen, 2. einde schoolstrijd, en 3. nieuw kiesstelsel
2. 1. kiesrecht mannen, 2. nieuwe koning, en 3. nieuw kiesstelsel
3. 1. kiesrecht mannen, 2. einde schoolstrijd, en 3. nieuw kiesstelsel
4. 1. kiesrecht mannen en vrouwen, 2. einde schoolstrijd, en 3. nieuw parlement

Welke combinatie is onjuist?

1. Schaepman - confessionalisme
2. Thorbecke - liberalisme
3. Drucker - feminisme
4. Kuyper - Socialisme

Hieronder zie je 3 opmerkingen.

1. streefde naar meer gelijkheid.
2. streefde naar meer vrijheid.
3. streefde naar gelijke rechten voor vrouwen.

Welke politiek-maatschappelijke beweging hoort bij elke opmerking?

1. 1. feminisme, 2. liberalisme, 3. socialisme
2. 1. liberalisme, 2. socialisme, 3. feminisme.
3. 1. socialisme, 2. feminisme, 3. liberalisme
4. 1. socialisme, 2. liberalisme, 3. feminisme.

Welke veranderingen ontstonden er door de Pacificatie van 1917?

1. kiesrecht mannen en vrouwen, einde schoolstrijd en nieuw kiesstelsel
2. kiesrecht mannen, nieuwe koning en nieuw kiesstelsel
3. kiesrecht mannen, einde schoolstrijd en nieuw kiesstelsel
4. kiesrecht mannen en vrouwen, einde schoolstrijd en nieuw parlement

Welke vrouwelijke arts voerde actie voor het vrouwen kiesrecht?

1. Aletta Jacobs
2. Suze Groeneweg
3. Rita Verdonk
4. Wilhelmina

Nederland kreeg haar eerste grondwet in:

1. 1814
2. 1848
3. 1887
4. 1917

Wie maakte de grondwetherziening van 1848?

1. Willem I
2. Willem II
3. Abraham Kuypers
4. Thorbecke

In dit jaar werd het algemeen kiesrecht ingevoerd; ook vrouwen mochten stemmen

1. 1917
2. 1918
3. 1919
4. 2015

In 1887 kwam er een grondwetswijziging. Om te stemmen moest je nu beschikken over:

1. Kentekenen van geschiktheid en maatschappelijke welstand
2. Kentekenen van geschiktheid en diploma's
3. Diploma's en maatschappelijke welstand
4. Diploma's en de leeftijd 25

In dit jaar werd het algemeen mannenkiesrecht ingevoerd

1. 1914
2. 1915
3. 1916
4. 1917

Zo heet het recht om gekozen te mogen worden

Tot 1887 mocht je alleen stemmen als je genoeg geld had. Dit heette het ...