Par. 3.1 Van stad tot wereldrijk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Het Romeinse Rijk

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

Leerdoelen opschrijven

1. Hoe zorgden de burgeroorlogen voor het ontstaan van het Romeinse Keizerrijk?

2. Hoe zorgden keizers voor vrede in het rijk?

3. Wat was de Limes?

Klaar? Lees "Keizerrijk" op blz. 41

Vorige les:

1. Hoe werd Rome eerst bestuurd?

2. Wie vochten in het Romeinse leger tijdens de Republiek?

3. Waarom verlieten veel boeren hun akkers om in het leger te dienen?

4. Hoe ging Rome gebieden veroveren?

5. Hoe werd Rome een wereldrijk en hoe werd het rijk bestuurd?

6. Wie was Julius Caesar?

7. Wat was het Forum Romanum?

27/01 Par. 3.1 Van stadstaat tot wereldrijk

30/01 Par. 3.1 Van stadstaat tot wereldrijk

03/02 Par. 3.1 Van stadstaat tot wereldrijk

06/02 Par. 3.2 Samenleving en cultuur 

10/02 Par. 3.2 Samenleving en cultuur 

13/02 SO par. 3.1 en 3.2 

17/02 Par. 3.2 Samenleving en cultuur

20/02 -

Voorjaarsvakantie

03/03 Par. 3.3 De opkomst van het christendom

06/03 Par. 3.3 De opkomst van het christendom

10/03 Par. 3.3 De opkomst van het christendom 

13/03 Par. 3.4 Romeinen en Germanen

17/03 Par. 3.4 Romeinen en Germanen

20/03 Par. 3.4 Romeinen en Germanen

24/03 Herhalen

Studiewijzer

TOETSWEEK 3

H4 par. 3.1 t/m 3.4

Programma

1. Uitleg par. 3.1 

2. Leerdoelen beantwoorden

3. Opdrachten maken en bespreken

4. Afsluiten

Tijd over? Filmpje kijken

Romeinse koninkrijk

• Periode tussen 750 v.chr  en 500 was Rome een koninkrijk (monarchie)

• Ideale ligging bij zee (handel).

• De laatste Romeinse koning: Tarquinius Superbus was een wrede tiran.

• Het volk kwam in opstand en zette de koning af. "nooit meer een koning'
  

De romeinse republiek

• Een staat zonder Koning.
• Rijke families waren de baas.
• De meeste macht kwam toen in handen van de senaat, een vergadering van 300 mannen uit rijke families. 

Rome verovert Italië

• Tussen 350 en 270 v.C. werd heel Italië veroverd. 
• De soldaten waren burgers die hun eigen wapenrusting konden betalen. De meeste waren boer. Als het oorlog was, verlieten ze hun akkers. Het was een eer om te sterven voor hun vaderland, vooral omdat bij overwinning kregen de soldaten een deel van de buit.
• Mannen uit rijke families werden legeraanvoerders en profiteerden heet meest van de oorlogen. 
• Mannen uit onderworpen gebieden moesten als Romeinse soldaten meevechten. 

De Romeinen hadden een goed gewapende leger: het legioen.

Veroveringen

• De Romeinen gingen ook oorlogsschepen gebruiken om geibeden overzee te onderwerpen (in je macht krijgen). 
• In het zuiden onderwierpen ze Sicilië en Carthago, een machtige stad in Noord-Afrika. 

Romeinse veroveringen

Verslagen vijanden moeten twee dingen doen:

Belasting betalen

Door de belasting kan het Romeinse Rijk oorlog en het bestuur van het rijk betalen

Soldaten leveren

Met nog meer soldaten kan meer oorlog gevoerd worden. Hiermee veroveren de Romeinen nog meer gebieden

Vorige les...

1. Hoe werd Rome eerst bestuurd?

2. Wie vochten in het Romeinse leger tijdens de Republiek?

3. Waarom verlieten veel boeren hun akkers om in het leger te dienen?

4. Hoe ging Rome gebieden veroveren?

Wereldrijk

• Rome werd een wereldrijk (rijk in meerdere werelddelen) Het bestond uit grote gebieden in Europa, Afrika en Azië. 
• Heel het Middellandse Zee gebied stond onder het Romeinse heerschappij (bestuur, regering). 

Wereldrijk

• Gebieden buiten Italië werden bestuurd door gouverneurs (bestuurder)
• Gouveneurs hadden ambtenaren in dienst.
• De veroverde gebieden moesten belasting betalen aan de Romeinse overheid (regering). Met deze belasting kon de overheid zijn leger onderhouden. 

Julius Caesar

Julius Caesar was een bevelhebber uit het Romeinse leger. In 58 v.C. werd hij aanvoeder van de troepen in Gallië (Frankrijk, België & Zuid-Nederland). Hij veroverde in 8 jaar heel Gallië. 

Hij was heel populair onder zijn soldaten. Caesar zorgde goed voor zijn soldaten en deelde de buit van de overwinningen met zijn soldaten.

Veroveringen van Julius Caesar

• De veroveringen van Julius Caesar waren vaak gruwelijk:
• Steden werden geplunderd of verwoest.
• De bevolking werd vermoord of als krijgsgevangene (persoon die in een oorlog is gevangengenomen) genomen. 
• De bewoners van de onderworpen gebieden werden onderdanen van Rome. 

De Forum Romanum!

• Het Forum Romanum was het politieke centrum van het Romeinse rijk, het centrale plein van Rome. 
• Overheidsgebouwen, tempels en triomfbogen en een markt.

Vorige les...

5. Hoe werd Rome een wereldrijk en hoe werd het rijk bestuurd?

6. Wie was Julius Caesar?

7. Wat was het Forum Romanum?

Romeinse generaals...

• Succesvolle legeraanvoerders weden steeds machtiger:
• ze trokken zich weinig aan van de senaat
• hun soldaten waren geen boeren meer, maar beroepssoldaten. Zij steunden hun generaal. 
• Er ontstonden oorlogen waarbij legeraanvoerders elkaar bestreden: burgeroorlogen (oorlogen binnen een staat) 

Burgeroorlog

Burgeroorlog: oorlog tegen twee of meerdere groepen uit hetzelfde land of van hetzelfde volk. 

Oude Rome: De generaals vochten tegen elkaar. De generaal die de oorlog won, werd "consul zonder collega" of dictator, voor zes maanden. 

Dictator/ tiraan

Alleenheerser die aan de macht was gekomen, niet door verkiezing en evenmin door erfrecht, maar door een staatsgreep, gesteund door een lijfwacht of militie (eigen leger).

Julius Caesar 

Schakkelde alle andere legercommandanten en werd 'consul zonder collega', in andere woorden:  dictator voor het leven!

EN TOEN... werd hij vermoord door andere senatoren. 

De senaat hoopte de macht terug te krijgen, maar...

Na de dood van Julius Caesar... 

Brak opnieuw burgeroorlogen uit: 

• Aanhangers van Caesar vs zijn moordenaars.
• Aanhangers van Caesar onderling, zoals Octavianus en Marcus Antonius.

Octavianus aan de macht: hij versloeg al zijn tegenstanders en kreeg alle macht in handen!

Begin van het Keizertijd 

"Heeft de Republiek gered" en gaf de macht terug aan de senaat. Uit dankbaarheid kreeg de hij van de senaat de eretitel "Augustus" (verheven) en veel privileges en rechten: 

• Opperbevelhebber van het leger, met toezicht van het schatkist.
• Hoogste priester
• Jarenlang consul
• Veto-recht in het volkstribuun
• Egyptische graanvoorraad was zijn privé bezit! (zo regelde hij dat Rome altijd eten had)
• Werd vereerd als een godheid.

Hij had ALLE macht! En de senaat had niets meer te vertellen.

Pax Romana: Romeinse vrede

• Keizer Augustus regeerde meer dan 40 jaar!
  
• Hij zorgde voor rust, orde en vrede.
• Zijn opvolgers breidde het rijk nog verder uit!
• Het rijk had voor een deel natuurlijke grenzen, zoals de Rijn. 

DE LIMES (Engeland)

DE LIMES (Nederland)

De grenzen werden bewaakt door legioenen. 

2. Hoe zorgden keizers voor vrede in het rijk?

Via verharde wegen konden soldaten zich snel verplaatsen naar gebieden waar onrust dreigde. 

Zo zorgden keizers twee eeuwen lang voor vrede in het rijk. 

Opdrachten maken en bespreken

Werkboek vanaf blz. 47, opdrachten 5, 8 en 9. 

Zelfstandig en in silte

Max. 15 minuten

Klaar? Leer de begrippen van par. 3.1 uit je hoofd, blz. 52. 

Leerdoelen antwoorden

1. Hoe zorgden de burgeroorlogen voor het ontstaan van het Romeinse Keizerrijk?

2. Hoe zorgden keizers voor vrede in het rijk?

3. Wat was de Limes?

Opdrachten maken en bespreken

Werkboek blz. 47 opdrachten 1, 2, 3 en 4

Zelfstandig, zachtjes overleggen is toegestaan

Max. 15 minuten

Eerder klaar? Leer de begrippen uit je hoofd!