3.5 Het feodalisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Geschiedenis

Introductie

3.5 Het feodalisme

Geschiedenis

Leerdoel

Aan het einde van de les kun je uitleggen:

- Hoe het Frankische rijk is ontstaan.

- Hoe het leenstelsel werkte onder Karel de Grote.

- Wat zendgraven zijn

Rome

Rome

Rome

Middeleeuwen

Middeleeuwen 

Middeleeuwen

Middeleeuwen

Middeleeuwen

Wat zijn de "Middeleeuwen?"

1. Eeuwen die in het "midden" liggen
2. De eeuwen tussen de Griekse en Romeinse oudheid
3. De eeuwen die starten na de Renaissance
4. Eeuwen die tussen twee bloeiperiodes liggen

Welke kenmerken passen het beste bij de middeleeuwen?

1. Grote steden en langeafstandshandel
2. Weinig steden, nauwelijks handel
3. Romanisering
4. Landbouwsamenleving

Welk begrip past het beste bij de afbeelding?

1. Horige
2. Domein
3. Herendiensten
4. Koninkrijk

Hiernaast zie je een domein. Wie was de baas van een domein?

1. Een horige
2. Een vrije boer
3. Een landheer
4. de burgemeester

Leenstelsel

Het Frankische Rijk valt uiteen

• Het rijk werd na de dood van Karel de Grote en zijn zoon Lodewijk de Vrome steeds meer verdeeld en verdeeld en verdeeld...
  
• De edelen die deze gebieden bestuurden, 'vergaten soms maar even' dat zij dit gebied offcieel nog steeds in leen hadden van hun leenheer!
  

• Of ze leenden het weer verder uit aan achterleenmannen...
  

Wat zijn de voordelen van dit systeem van besturen?

Wat zijn de nadelen van deze manier van besturen?

Zet de namen op de juiste plek

Dit systeem noem je het:

Leenheer

Leenstelsel

Leenman/ Vazal

Achterleenman/ Achtervazal

Zet de gebeurtenissen die leidden tot het verdwijnen van het gezag van de koning in de juiste volgorde

De zoons van Lodewijk de Vrome voeren onderling oorlog

Leenmannen zien hun gebied als erfelijk bezit

Leenmannen gedragen zich als onafhankelijke heersers

Karel de Grote voert het leenstelsel in 

Het leenstelsel na Karel de Grote

Eerst de naam: 

De Middeleeuwen

• De tijd na het Romeinse Rijk (Oudheid) en vóór de Nieuwe Tijd.

• Het ligt in het midden van die twee perioden: tussenperiode

• Ongeveer tussen 500 en 1500

• Vroege Middeleeuwen: 500-1000
• Late Middeleeuwen: 1000-1500

Onrustige tijden in Europa

500-800

• Na de val van het West-Romeinse Rijk waren er veel oorlogen.
  
• Reizen was gevaarlijk en de meeste mensen leefden in dorpjes.
  

• Grote steden, zoals Rome, waren er niet (meer).
  

Het Frankische Rijk

751-870

• Het Frankische volk kreeg de macht over een groot deel van Europa.
  
• De bekendste Frankische koning was Karel de Grote.  
  
• In het jaar 800 werd hij zelfs keizer van het Heilige Roomse Rijk
  

Het leenstelsel

• Karel de Grote kon zijn land niet alleen besturen.
  
• Daarom kreeg hij hulp van vazallen: mannen die met hem meevochten
  

• Zijn trouwste vazallen kregen als beloning ieder een gebied in leen. 
  
• Zij mochten dit namens hem besturen: zij werden zijn leenmannen.
• Het leenstelsel heet ook wel: feodalisme

Zendgraven

Zendgraven maakten de wetten van de keizer bekend.
Verder controleerden ze of de leenmannen zich wel hielden aan het belasting betalen en het handhaven van de wetten.

Leenstelsel

• De leenman van de koning kan zelf zijn land ook uitlenen.

• De leenman wordt een leenheer

• Om iedereen te controleren stuurt de koning Zendgraven rond
  

gelaagde samenleving; simpel en overzichtelijk; er is adel (de koning/leenheer en de vazallen/leenmannen en er zijn boeren.

Het Frankische Rijk valt uiteen

• Het rijk werd na de dood van Karel de Grote en zijn zoon Lodewijk de Vrome steeds meer verdeeld en verdeeld en verdeeld...
  
• De edelen die deze gebieden bestuurden, 'vergaten soms maar even' dat zij dit gebied offcieel nog steeds in leen hadden van hun leenheer!
  

• Of ze leenden het weer verder uit aan achterleenmannen...
  

Wat is een goed voorbeeld
van een leenstelsel?

1. De koning bestuurt zijn land helemaal in zijn eentje.
2. De koning heeft ministers die hem advies geven over het bestuur van zijn land.
3. De koning heeft niets te zeggen over het bestuur van zijn land.
4. De koning heeft zijn land in twintig stukken verdeeld. Ieder stuk wordt bestuurd door een vriend van hem.

Welke plicht heeft een leenman?

1. Hij moet in zijn gebied doen waar hij zin in heeft.
2. Hij moet elke ochtend op tijd opstaan.
3. Hij moet trouw beloven aan zijn leenheer.
4. Hij moet delen van zijn gebied doorlenen aan onderleenmannen.

Wat zijn zendgraven?

1. Iemand die namens de koning door het Rijk reisde en de leenmannen controleerde
2. Edelman die een gebied bestuurde voor zijn leenheer
3. Edelman die een deel van zijn gebied liet besturen door iemand anders
4. Een Middeleeuwse postbode

Feodalisme is hetzelfde
als leenstelsel

1. niet waar
2. waar

➤Voor zijn ridders was Karel de Grote de leenheer.

1. Goed
2. Fout

➤Karel de Grote is in het systeem van het feodalisme de .....

1. leenheer
2. leenman

➤Wie is dit?

1. Karel de Kale
2. Karel de Kleine
3. Karel V
4. Karel de Grote

➤Karel de Grote leefde in de tijd van Grieken en Romeinen. 

1. Goed
2. Fout

➤De Tijd van Monniken en Ridders is: 

1. van 500-1000
2. van 1000-1500
3. hetzelfde als de Vroege Middeleeuwen
4. hetzelfde als de Late Middeleeuwen

➤Van wanneer tot wanneer duurde de middeleeuwen? 

1. 500-1300
2. 800-1700
3. 500-1500
4. 500-1700

➤Wanneer waren de Vroege Middeleeuwen? 

1. 300 - 500 n.Chr
2. 500 - 1000 n.Chr
3. 1000 - 1300 n.Chr
4. 1300 - 1500 n.Chr

➤Wat is een goed voorbeeld 

van een leenstelsel?

1. De koning bestuurt zijn land helemaal in zijn eentje.
2. De koning heeft ministers die hem advies geven over het bestuur van zijn land.
3. De koning heeft niets te zeggen over het bestuur van zijn land.
4. De koning heeft zijn land in twintig stukken verdeeld. Ieder stuk wordt bestuurd door een vriend van hem.

➤Welke zin is juist?

1. In een leengebied konden meerdere domeinen liggen.
2. In elk leengebied lag één domein.
3. In een domein konden meerdere leengebieden liggen.
4. In elk domein lag één leengebied.