Geschiedenis van het geloof

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Geschiedenis van religie

Wat is religie?

Welke functies heeft religie?

Hoe is religie geëvolueerd?

 Religie?

1. Religies stellen dat er een bovenmenselijke orde bestaat die niet het product is van menselijke grillen of afspraken.
2. Op basis van deze bovenmenselijke orde vestigt religie normen en waarden die als bindend worden beschouwd. 

• Voetbal, geloof in elfjes en geesten dus geen religie want niet bovenmenselijk of geen normen en waarden systeem.

Alle religies hebben het potentieel om invloed te hebben op mensen over een groot gebied en bevolkingsgroepen te verenigen.

twee extra ingrediënten nodig:

1. universele bovenmenselijke orde die altijd en overal geldig is.
2. de wil om het geloof door te geven, te verspreiden (zendingsdrang)

• Verreweg de meeste religies zijn plaatselijk en/of exclusief gebleven.
• Met volgelingen die geloofden in lokale goden en geen behoefte hadden de hele mensheid te bekeren.

functies van religie 

• Tegenwoordig vaak gezien als bron ellende 
• verklaren van het onverklaarbare (troost)
• historisch een harmonisator (naast geld en wereldrijken)
• het verlenen van 'bovenmenselijke' legitimiteit aan fragiele, bedachte structuren zoals sociale ordes en hiërarchieën.

• Religies verklaren dat onze wetten niet voortvloeien uit menselijke grillen, maar zijn ingesteld door het absolute oppergezag.

 

En de mens schiep god

Het animisme

• Angst 
• het onverklaarbare verklaren
• De mens is deel van het systeem, gelijkwaardig aan al het andere

Genesis 1: 26

'Laten wij mensen maken die ons evenbeeld zijn, die op ons lijken; zij moeten heerschappij voeren over de vissen van de zee en de vogels van de hemel, over het vee, over de hele aarde en over alles wat daarop rondkruipt.'

Tot zover de gelijkwaardigheid tussen mens en dier.

Wat is er gebeurd?

En de mens werd boer

Dieren en planten werden bezit.

Nieuw probleem: boeren hadden niet de totale controle over hun bezit. Oogsten konden mislukken, dieren stierven.

Hoe moesten ze de productiviteit van hun kuddes dan waarborgen?

Goden

• planten en dieren verliezen gelijkwaardigheid en uitdrukkingsvermogen
• Goden vullen dat gat, worden tussenpersoon tussen mens en wereld.

• Oude mythologieën vormen juridisch contract waarin mensen eeuwige toewijding aan goden beloofden in ruil voor heerschappij over planten en dieren. (zie genesis)

Polytheïsme

De wereld wordt beheerst door een groep machtige goden, zoals de vruchtbaarheidsgodin, de regengod en de oorlogsgod.

Animisme verdween niet helemaal. Demonen, elfjes, geesten, heilige rotsen en bronnen enz.

Grootste impact van opkomst polytheïsme? 

• Verhoging status mens t.o.v. al het andere op aarde.
• Animisten dachten dat de mens maar één van de vele wezens was die de wereld bevolkten. Polytheisten zagen de wereld als een afspiegeling van de relatie tussen goden en mensen.

• Het gedrag van mensen en goden bepaalde nu het lot van het hele ecosysteem...
  

God is één en ondeelbaar

God gezocht

Voor volk gelegen tussen, en speelbal van, wereldrijken.

Levend in constante angst voor oorlog en rampspoed.

Jeremia treurend over de verwoesting van Jeruzalem, Rembrandt van Rijn

Baäl - God van de vruchtbaarheid en het weer

RA - God van de zon

JHWH - God van oorlog, weer en rampspoed

Asjera - Godin van liefde en vruchtbaarheid

Jahwe past perfect in het functieprofiel

• God van oorlog, weer en rampspoed
• Specialiteiten: bulderen, donderen, gewelddadig optreden, wraakzuchtig
• De perfecte personificatie van de verschrikkingen die zich voordeden.
• Oorlogen promoveerde Jahwe tot ongekende hoogte. Zowel overwinningen als nederlagen konden worden toegeschreven aan Hem.

• 'Wee Assyrië, gesel van mijn toorn, stok waarmee ik in mijn woede sla. Je koning zend ik naar een goddeloos volk, ik stuur hem af op het volk dat mij tergde, om te plunderen en te roven en buit te behalen, en hen te vertrappen als vuil op straat. ' (Jesaja 10, 5-6)

het lokale monotheïsme

Het joodse geloof stelde dat het opperwezen van het universum zijn eigen belangen en voorkeuren heeft, maar hij stelt het meeste belang in een klein onbeduidend volk. Het jodendom had om die reden andere volken weinig te bieden en er was bovendien ook geen zendingsdrang.

Een ongekende carrière

Hoe een kleine, onbeduidende lokale god uitgroeit tot de meest succesvolle god allertijden

Het christendom

Esoterische joodse sekte die joden ervan wilde overtuigen dat Jezus van Nazareth hun langverwachte messias was.

 

zendingsgeloof

"als de opperste macht van het universum zijn eigen belangen en voorkeuren heeft en als Hij de moeite heeft gedaan om Zichzelf te incarneren in vlees en bloed en te sterven aan het kruis voor de verlossing van de mensheid, dan is dat iets wat iedereen moet weten, niet alleen de joden."  

Paulus

Het was dus zaak om de blijde boodschap - het evangelie - van Jezus over de wereld te verspreiden.

De argumenten van Paulus vielen in vruchtbare aarde. Christenen begonnen uitgebreid zendingswerk te verrichten dat op de hele mensheid was gericht.

Uiteindelijk nam deze esoterische joodse sekte het machtige Romeinse rijk over, wat wel een van de vreemdste wendingen uit de geschiedenis mag heten.

Geef een verklaring voor het afnemen van het aantal religieuze mensen in Nederland

Waarom zijn monotheïstische religies minder tolerant dan polytheïstische religies?