Biotechnologie (Bs 7 LMW)

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Biotechnologie

Biologie gebruiken om producten te maken

Wat denk jij dat biotechnologie is?

1. Aanbrengen van veranderingen in het genotype van organismen
2. Technieken waarbij organismen worden gebruikt om producten voor de mens te maken
3. Verzamelnaam voor alle technieken waarmee het DNA van van organismen wordt veranderd
4. Het veredelen van landbouwgewassen en fokken van dieren voor gewenste eigenschappen

Biotechnologie 

-> Klassieke biotechnologie

-> Moderne biotechnologie

Polyploïdie

Polyploïdie

Gebruik colchicine -> spoelfiguur wordt afgebroken

Wat vind je van genetische modificatie?

1. Prima
2. Slecht
3. Niet goed, niet slecht
4. (nog) geen mening

Genetische modificatie

Gen van het ene organisme overbrengen naar het andere

-> GGO

-> transgeen

Cisgenese: DNA van dezelfde soort

Transgenese: DNA van een andere
                              soort

Wat zijn de voordelen van genetische modificatie?

1. Geeft het gewenste resultaat binnen 1 generatie
2. Eigenschappen kunnen tussen soorten worden uitgewisseld
3. Gewassen kunnen voedzamer worden gemaakt
4. Alle antwoorden zijn juist

Ik weet wat restrictie enzymen zijn

Ja!

Soort van?

Nee...

Recombinant DNA techniek

Restrictie enzymen

Waarom wordt er altijd een gen voor antibioticum resistentie in de plasmide ingebouwd?

1. Anders werkt het plasmide niet goed
2. Anders neemt de bacterie het plasmide niet op
3. Dan kan er getest worden of het plasmide is opgenomen
4. Dit maakt de techniek makkelijker om uit te voeren

Klonen

Voor de baasjes van Joep had Joep een gunstig genotype (/fenotype), het is mogelijk om een genetisch identieke nakomeling te verkrijgen door ongeslachtelijke voortplanting: een kloon.

Planten: stekken en weefselkweek.

Dieren: 

- Embryosplitsing: klompje cellen ontstaan uit bevruchte eicel splitsen in kleinere klompjes cellen.

- Celkerntransplantatie: kern eicel vervangen door kern. (zie afb hiernaast)

Onderaan de afbeelding staat nog een voorbeeld van therapeutisch klonen: Stamceltherapie met gekloonde cellen van een patiënt, om deze met eigen weefsel te genezen.

Complementair DNA / copyDNA

Ook virussen kunnen gebruikt worden om genen in te bouwen in een ander organisme. Met behulp van enzym reverse-transcriptase kan langs een mRNA-keten een enkelstrengs DNA keten gevormd worden. DNA-polymerase maakt een complementaire streng: er ontstaat dubbelstrengs DNA. Dit noem je  DNA, copyDNA of afgekort cDNA. Dit bevat alleen het gewenste gen, welke in een plasmide van een bacterie of in een virus worden ingebracht.

Bevat copy-DNA alleen intronen, alleen exonen of allebei? Leg je antwoord uit.

Antisense-DNA

Om bij bepaalde ziekten een gen uit te kunnen schakelen, zijn de volgende twee methoden te gebruiken: het gebruik van antisense-DNA en een knock-outgen.

Antisense-DNA is een kopie van een gen, met de stikstofbasen in omgekeerde positie. Wanneer dit DNA wordt ingebracht in het orgaan dat de ziekteverwekkende eiwitten produceert, zal zowel langs het originele gen als de kopie transcriptie plaatsvinden, de complementaire strengen RNA worden dubbelstrengs door basenparing en langs dit RNA kan geen translatie meer plaatsvinden - het gen is uitgeschakeld. 

Welk voorbeeld van
biotechnologie zie je
hiernaast?

1. Weefselkweek
2. Klonen
3. Polyploïdie
4. Recombinant-DNA-techniek

Welk voorbeeld van
biotechnologie zie je
hier (cannabisplant)?

1. Weefselkweek
2. Klonen
3. Polyploïdie
4. Recombinant-DNA-techniek

Welk voorbeeld van
biotechnologie zie je
hier?

1. Weefselkweek
2. Klonen
3. Polyploïdie
4. Recombinant-DNA-techniek

1. 3
2. 4
3. 5
4. 6

Is bij de toepassing van biotechnologie altijd sprake van genetische modificatie?

1. ja
2. nee