6.2zelfstandige

6.2: Zelfstandige burgers

In deze paragraaf leer je:  

• op welke manier Holland belangrijk werd
• hoe steden stadsrechten kregen
• hoe burgers hun stad bestuurden
• hoe steden zelfstandiger werden en lage edelen macht verloren.

De Nederlanden: 

In de tijd  van steden en staten was Nederland nog niet één land. Het bestond uit verschillende  gewesten (provincies) die samen de Nederlanden (lage landen)  genoemd werden. Dit is het gebied wat nu Nederland, België en Luxemburg zijn.

Holland

• Graaf Floris V had van het gewest Holland een heel belangrijk gewest gemaakt.

Holland wordt belangrijk

Het gebied dat nu Nederland, België en Luxemburg is was toen de Nederlanden

(17 gewesten, graafschappen en hertogdommen)

Holland was 1 van de belangrijkste gewesten en breidde het gebied flink uit.

Floris V liet de Ridderzaal bouwen.

In 1296 wordt hij vermoord door edelen, omdat hij teveel macht zou hebben.

Stadsrechten:

• privilege (voorrecht) om zelf dingen te regelen als dorp, zonder deze rechten bepaald de landheer alles.
• Wanneer een dorp stadsrechten kreeg werd het een stad.
• Steden gingen zelf zorgen voor rechtspraak en de toepassing van wetten., bouwden een stadsmuur en gingen zelf belasting (tol) heffen.

Stadsrechten

Floris was zeer geliefd bij zijn bevolking omdat:

 

• Hij had dorpen privileges gegeven om zelf dingen te regelen. 

Blij met de stad!

• Alle inwoners van een graafschap moesten gehoorzaam zijn aan de heer.
  
• Ook de inwoners van steden, maar die wilden liever eigen baas zijn

• De heer vond een machtige en rijke stad helemaal niet erg: al die   rijkdom!
• De inwoners van de stad en heer maken afspraken, vastgelegd in stadsrechten

De stad Dordrecht kreeg in 1220 stadsrechten van graaf Willem I van Holland. Daarmee is het één van de oudste steden van Nederland

Het stadsbestuur:

• Schepenen: burgers uit aanzienlijke families die de stad bestuurden en rechtspraken. Zij maakten de wetten en zorgden voor rust en orde.
• De hoogste bestuurder van de stad waren de burgermeesters.
• Vroedschap:  controleerde de beslissingen van de stadsbestuurders, ook gaven zij advies. Ook zij kwamen uit aanzienlijke families.

Wie is de baas?

• De schout is de plaatsvervanger van de heer in de stad bij de rechtspraak
• Samen met de schepenen bepaalde hij de straf.
• Ze kregen advies van een raad.
• De burgemeester (soms meer dan één) was de baas van de raad.
• Schout, schepenen en burgemeester(s) heten ook wel: magistraten

Straffen in de Middeleeuwen

• Zeker: lijfstraffen en doodstraffen kwamen voor...
• ...maar de meeste straffen waren geldboetes!
• Die leverden meer op en kostten minder geld: een beul moet je als stad namelijk ook gewoon betalen!

steden en edelen:

• Steden moesten veel geld betalen voor stadsrechten, dit had voordelen voor hoge edelen en vorsten (koningen)
• Met dit geld voerden ze bijvoorbeeld oorlogen.
• Ook kregen ze vaak steun van de steden tegen de lagere edelen die hierdoor hun macht verloren.