Jodendom

• Levensbeschouwing
• Basisschool
• Groep 3-5

Jodendom

kleuteridee.nl

Wie is Joods?

Volgens een joodse wet ben je alleen joods als je moeder dat is. Maar je kunt je ook bekeren tot het jodendom. 

Orthodoxe Joden

Liberale Joden

Wat geloven Joden?

Gelovige joden geloven in één god. 

Als teken van respect spreken ze zijn naam nooit hardop uit: daar vinden ze god's naam te heilig voor.

Hoe is het jodendom ontstaan?

Volgens joodse verhalen werd rond 1813 voor Christus Abram geboren in Kanaän, een stuk land waar nu Israël, de Palestijnse gebieden en Libanon liggen.  Op het moment dat Abram één god ging aanbidden in plaats van de vele goden die zijn vader vereerde, begon het jodendom.

Waar wonen joden?

Joden wonen overal op de wereld. Er zijn wereldwijd meer dan 15 miljoen joden. De meesten wonen in de Verenigde Staten: zo’n 6 miljoen. In Israël wonen er ruim 5,5 miljoen. In Nederland, maar ook in Marokko, Frankrijk, Rusland, Zuid-Afrika en Australië zijn grote joodse gemeenschappen.

Het boek van de Joden

De Thora is een rol van perkament gemaakt van de huid van een koosjer geslacht dier. Hierop staan de vijf boeken van de profeet Mozes geschreven. De Thora zit om twee houten rollers gewikkeld. Om het geschrift te beschermen, bewaren de joden hem zorgvuldig. Sommigen gebruiken daar een kist voor. Anderen bewaren de Thora in een geborduurde mantel.

Het boek van de Joden

Thora 

De kerk van de Joden

Synagoge

Rabijn

Elke joodse gemeenschap heeft een rabbijn. Rabbijn betekent letterlijk leraar. Een rabbijn leert mensen over het geloof, geeft raad en weet alles over de joodse tradities en de regels van het jodendom. Hij leidt diensten in de synagoge: het gebedshuis van de joden. 

Hoe bidden Joden?

Joden bidden drie keer per dag. 's Morgens, 's middags en 's avonds. Bidden kan zowel thuis als in de synagoge. Bij het morgengebed dragen de mannen behalve hun keppeltje, ook een gebedskleed of tallith. Op werkdagen dragen strenge joden 's morgens ook twee gebedsriemen met daaraan twee kleine doosjes. Dit zijn tefillien. In die doosjes zitten stukjes tekst uit de thora. Eén doosje komt op het voorhoofd en één aan de linkerarm. Zo is de thora het dichtst bij je verstand en bij je hart. 

Joodse feestdagen

Rosj Hasjana

Het joods nieuwjaar (september – oktober) duurt twee dagen. Traditioneel worden stukjes appel met honing gegeten, als symbool voor een goed jaar. Het is ook een gewoonte om naar een rivier of andere plek met stromend water te lopen. Het liefst waar levende vissen in zwemmen. Dan strooien gelovigen hier broodkruimels in, als symbool voor hun zonden van het afgelopen jaar. Na het nieuwjaar begint een periode van tien dagen tot de volgende feestdag: Jom Kippoer.

Jom Kippoer

Tien dagen na het joods nieuwjaar is het tijd voor de Grote Verzoendag. Dit is de belangrijkste feestdag in het jodendom. Joden geloven dat god op deze dag beslist over het lot van de gelovigen voor het komende jaar. Veel mensen vasten op deze dag die in het teken staat van overdenking van je daden. In de synagoge is een extra lange dienst. Vaak gaan de mensen in het wit gekleed, als teken van reinheid en een nieuw begin.

Soekkot

Soekkot wordt ook wel Loofhuttenfeest genoemd. Overal ter wereld bouwen joodse mensen tijdelijke hutten waar ze hun maaltijd eten. Het feest duurt zeven dagen. De Soekka, loofhut, herinnert de joden aan de hutten waarin het joodse volk leefde in de woestijn nadat ze uit Egypte waren gevlucht.

Chanoeka

Dit lichtjesfeest van acht dagen valt in de derde joodse maand (november – december). Het begint na zonsondergang van de 24e van deze maand. Tijdens Chanoeka herdenken joden een bijzonder wonder in hun verwoeste tempel in Jeruzalem. Tijdens het geweld brandde er acht dagen lang een zevenarmige kandelaar op een héél klein beetje heilige olie. Dit herdenken de joden door elke avond van Chanoeka een extra kaarsje aan te steken. Hierbij eten ze voedsel dat is gefrituurd in olie. 

Poerim

Poerim valt in februari-maart. Een ander woord is Lotenfeest. . Er wordt herdacht dat het Joodse volk verlost werd van deze slechte Haman. Tijdens het voorlezen maken kinderen en volwassenen elke keer als de naam Haman klinkt, zoveel mogelijk lawaai. Het feest wordt vaak vergeleken met het katholieke feest carnaval omdat het heel vrolijk is, met veel liedjes en verkleedpartijen. 

Pesach

In de maanden maart-april van de westerse kalender valt Pesach, ook wel het joodse paasfeest genoemd. Joden herdenken het vertrek van het joodse volk uit Egypte. Pesach duurt een week en er zijn allemaal speciale regels waar joden zich aan moeten houden. Ze mogen bijvoorbeeld geen gerezen brood eten. Het brood dat ze wel eten, heet een matse. Dit is ongerezen brood. De Israëlieten die in Egypte als slaven werkten, aten dit brood en namen het mee toen ze met Mozes wegvluchtten. Het eten van een matse herinnert aan die tijd.

Bat mitswa en bar mitswa

De twaalfde verjaardag van een joods meisje is heel bijzonder. Dan wordt ze bat mitswa. Volgens de joodse wetten is ze nu volwassen. Vanaf nu moet ze de joodse religieuze verplichtingen nakomen, net als andere volwassen gelovigen. Bij jongens gebeurt dit op hun dertiende. Dat heet bar mitswa. Er is eerst een dienst in de synagoge en daarna vaak een groot feest. Tijdens het officiële deel in het gebedshuis, lezen de jarigen voor uit de Thora. Daar hebben ze vaak maanden op geoefend, want het moet in het Hebreeuws. Behalve als de bat mitswa orthodox joods is. In deze stroming is het voor meisjes en vrouwen verboden om uit de Thora te lezen. Over de reden verschillen de meningen. Volgens sommigen zou dit in de heilige geschriften staan.

Discriminatie

Wist jij dat vrijwel alle Joden overal ter wereld vroeg of laat te maken hebben gekregen met discriminatie? Wat vind je hiervan? Denk je dat er tegenwoordig nog steeds mensen zijn die gediscrimineerd worden om hun geloof?

Anne Frank