Rechtspraak 2023

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 1

Burgerschap

Rechtspraak 

Wat gaan we vandaag doen: 

Presentatie politieke partij

Rechtspraak en Rechtvaardigheid

Rollenspel rechtszaak

Lesdoelen: 

1. Aan het einde van de les kan je het proces van een strafzaak uitleggen
2. Aan het einde van de les kan je de waarde rechtvaardigheid uitleggen

Presentatie politieke partij

Nederland is een rechtsstaat

1. In een rechtsstaat geldt het recht.
2. Het recht is opgeschreven in regels en wetten.
3. Iedereen, zowel de overheid als de burgers, moet zich aan de wetten houden.
4. Alle mensen zijn vrij en gelijkwaardig.
5. Iedereen wordt eerlijk en gelijk behandeld.

Geef een schatting over hoeveel mensen er nu in de Nederlandse gevangenis zitten?

Wat weet je al over criminaliteit?

Ongeveer 9.500 mensen zitten er nu vast (bron CBS)

95% mannen

5% vrouwen

Criminaliteit: al het gedrag dat verboden is volgens de wet

De rechter

Is het feit te bewijzen?

Gaat het om een strafbaar feit?

Is de verdachte inderdaad schuldig aan het feit?

Zijn er strafverzwarende/verlichtende omstandigheden?

Je bent in Nederland onschuldig totdat het tegendeel bewezen wordt.

Vonnis

Vonnis: bindend en gemotiveerde uitspraak van de rechter

De doelen van straffen in de samenleving:

Vergelding: straf omdat er onrecht is aangedaan bij het slachtoffer
Voorkomen van herhaling
Afschrikken
Beschermen samenleving

Belangrijke personen rechtszaak:

Rechter

Officier van justitie (OM)

Verdachte en advocaat

Slachtoffer

Getuige

Rollenspel rechtzaak 

1. De klas wordt verdeeld in 5 groepen met een bepaalde rol binnen de rechtszaak
2. Filmpje klassikaal kijken over de strafzaak (bewijs materiaal)
3. Alle groepen  krijgen een blaadje met instructie.
   
4. Rechtszaak voorbereiden: wat moeten we doen, welke vragen moeten we stellen, welke straf moeten we eisen en geven?
   
5. Rechtszaak naspelen  
6. Rechtszaak nabespreken

Casus (situatie)

Er vindt een mishandeling plaats op straat. Deze mishandeling wordt gezien door personeel van de dienstcameratoezicht. Zij roepen de politie op die in de buurt surveilleert. De politie is vrij snel ter plaatse en arresteert ter plekke de verdachte Johan Smits. Hij wordt opgepakt en verhoord, maar hij ontkent dat hij de 18- jarige Petra de Jong uit Rotterdam mishandeld heeft. Petra doet aangifte en verklaart woensdagnacht op straat te zijn mishandeld door haar 19-jarige ex-vriend Johan Smits. Vervolgens wordt Johan aangeklaagd voor mishandeling en moet voor de rechtbank verschijnen.

Rollenspel rechtszaak 

5 groepjes met allemaal een eigen rol en opdracht binnen de rechtszaak

1. De rechters

2. De officieren van justitie

3. De verdachten en advocaten

4. Het slachtoffer

5.De getuige

Rollenspel rechtszaak 

Stap 1. Instructie rollenspel

Stap 2. Uitwerking in groepjes

Stap 3. Uitspelen strafrechtszaak

Stap 4. Nabespreken en afsluiting

Stap 2. Uitwerking in groepjes (15 minuten) 

Werk de voorbereidingsopdracht uit met je groepje. 

Wie van het groepje gaat de rol spelen?

1 officier van justitie, 1 advocaat, 1

slachtoffer, 1 getuige, 1 verdachte en 3 rechters. 

Stap 3. Uitspelen strafrechtszaak

1. Opening

De rechter opent de rechtszaak en vraagt aan de verdachte, die voor hem zit hoe hij heet, wanneer en waar hij

geboren is en wat zijn woonadres is. Hierna zegt de rechter dat de verdachte goed moet opletten wat er tijdens de zitting gebeurt en dat hij het recht heeft om geen antwoord te geven op vragen die hem worden gesteld

(zwijgrecht). Hierna geeft de rechter de officier van justitie het woord.

2. Tenlastelegging

De officier van justitie leest de tenlastelegging voor. Hierin staat waar de verdachte van wordt beschuldigd. 

3. Ondervraging 

De rechter ondervraagt de verdachte om te onderzoeken wat er precies gebeurd is. De verdachte mag de

vragen beantwoorden, maar dit hoeft dus niet omdat hij het recht heeft te zwijgen. 

4. Getuigenverhoor

De rechter zal de getuige vragen stellen over de verklaring die hij/zij eerder bij de politie heeft afgelegd. De

rechter wil waarschijnlijk een toelichting op bepaalde punten. Na het verhoor door de rechter zal de officier

van justitie de getuige misschien ook vragen stellen. Daarna is het de beurt aan de advocaat van de verdachte. 

5. Verklaring

Het slachtoffer geeft een verklaring aan de rechtbank over de geleden schade. Er mogen geen vragen gesteld

worden aan het slachtoffer.

Opmerking: Het slachtoffer kan ook opgeroepen worden als getuige (wat we tijdens het rollenspel niet doen).

Er mogen dan wel vragen worden gesteld. 

6. Requisitoir

De rechter geeft de officier van justitie opnieuw het woord. De officier van justitie vertelt aan de rechter

waarom hij vindt dat de verdachte schuldig is en welke straf hij eist. Dit heet het requisitoir. 

7. Pleidooi

Daarna geeft de rechter het woord aan de advocaat: die vertelt nu waarom hij vindt dat de verdachte geen of

minder straf verdient. Dit heet een pleidooi.

8. Laatste woord

De rechter vraagt of de verdachte nog iets wil zeggen. De verdachte mag hier weer kiezen of hij wel of niet iets

zegt.

10. Vonnis

De rechter spreekt uit of de verdachte schuldig is en zo ja, welke straf hij krijgt. Hij wijst de

verdachte erop dat hij hoger beroep kan instellen als hij het niet eens is met zijn straf. 

Stap 4. Nabespreken en afsluiting 

Wat vond je moeilijk en wat vond je makkelijk? 

Denk je dat het vonnis ook echt gegeven zou worden?

Echte vonnis:

Twee maanden voorwaardelijk met een proeftijd van 2 jaar en een werkstraf van 40 uur. 

Leeftijd dader (jong),  geen strafblad, nieuwe baan 

Lesdoelen

1.     Aan het einde van de les kan je het proces van een strafzaak uitleggen
2.     Aan het einde van de les kan je de waarde rechtvaardigheid uitleggen

Leg in je eigen woorden het begrip criminaliteit uit

Criminaliteit: al het gedrag dat verboden is volgens de wet

Vandaag in het nieuws:

Waarom hebben we in Nederland een rechter? 

De Lombroso test (1887)

Is het mogelijk misdadigers aan hun uiterlijk te herkennen?

Klik op de link en maak de Lombrozo test.

quiz.ntr.nl

De Lombroso test (1887):
Is het mogelijk misdadigers aan hun uiterlijk te herkennen?

Waarom is het belangrijk dat een rechter rechtvaardig (eerlijk) is in de samenleving?

Rechtspraak

Het nemen van een beslissing door een rechter in een conflict.

Voorwaarden voor eerlijke rechtspraak:

   - behandelen iedereen gelijk

   - zijn onafhankelijk

   - zijn onpartijdig

   - zijn objectief

Vonnis:

De rechter spreekt het vonnis uit (beslissing)

Voorbeelden van een straf zijn: geldboete, gevangenisstraf, taakstraf en TBS

De doelen van straffen in de samenleving: 

Vergelding

Voorkomen van herhaling

Afschrikken

Beschermen samenleving