Vragers en aanbieders H2

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Vraag en aanbod - H2

Vrijdag
9:45 - 10:45

Christian

Tekst

Wat gaan we doen?

- Terugblik (10 min); 
- Uitleg (30 min);
- Aan de slag (15 min);
- Afsluiting (5 min).

Vandaag en in het begeleidingsuur economie: Maken H2

Leerdoelen

Je kunt: 
- uitleggen risico-aversie, asymmetrische informatie, averechtse selectie, moral hazard. Ook de verbanden tussen deze begrippen kun je uitleggen. 
- uitleggen hoe bovenstaande begrippen vermeden en bestreden kunnen worden. 
- de verzekeringspremie uitleggen. 

Zie de uitgebreide versie op bladzijde 32. 

Planning komende weken

Week 1: Toetsbespreken & start 
Week 2: Activiteitenweek 2
Week 3: Carnavalsvakantie
Week 4: Hoofdstuk 1 deel 1 (tm 1.10) 
Week 5: Hoofdstuk 1 deel 2 (tm 1.24)
Week 6: Hoofdstuk 1 deel 3 (tm 1.41)
Week 7: Hoofdstuk 2 
Week 8: Hoofdstuk 3
Week 9: Herhaling
Week 10: Voortgangstoets: Vragers en aanbieders H1 t/m H3

Vandaag

Wel meedoen met Lessonup. 
Mag op je mobiel. 
Niks anders op je mobiel + je eigen naam gebruiken.
Tijd op de opdrachten. 

Invloed van MK op GVK 

Als de marginale kosten groter zijn dan de gemiddelde variabele kosten , dus als MK > GVK

1. Zijn de gemiddelde variabele kosten degressief
2. Zijn de gemiddelde variabele kosten proportioneel
3. Zijn de gemiddelde variabele kosten progressief

Verloop GVK

Wat zijn degressief variabele kosten?

1. Variabele kosten die per product afnemen
2. Variabele kosten die per product toenemen
3. Variabele kosten die per product gelijk blijven

Verplichte verzekeringen

1. Zorgverzekering
   
2. WA-verzekering brommer/scooter/auto
   

Particuliere verzekeringen

Vrijwillige verzekeringen

Risico 

Risico betekent (misschien) verzekeren voor een onverwachte gebeurtenis: 
- Materieel;
- Letsel; 
- Bepaalde diensten (rechtsbijstand); 
- Verliezen van inkomen; 
- Etc. 

Verwachte schadebedrag

Verwachte schadebedrag = kans op schade x schadebedrag

• voorbeeld: De kans dat jouw huis, dat € 90.000 waard is, afbrandt is 1%. Bereken het risico, ook wel genoemd: verwachte schade. 
• 1 / 100 x € 90.000 = € 900

De kans op diefstal van mijn Iphone is 2,5%.
Als mijn Iphone gestolen wordt, maak ik 1.200 euro aan schade. Bereken het verwachte schadebedrag

Premie berekenen

Premie = kans op schade x gemiddelde verwachte schade

Vorig voorbeeld: 
- Kans op schade: 1/11= 9,091% 
- Schadebedrag: 110 euro 

Premie= 0,09091 x 110 = 10 euro

In Brabant staan 1.500.000 auto's geregistreerd met een gemiddelde dagwaarde van € 14.000. Jaarlijks wordt 1% van de auto's gestolen. Een verzekeringsmaatschappij wil 30% van deze auto's verzekeren tegen diefstal. Op de verzekeringspremie berekent de verzekeringmaatschappij een kosten- en winstopslag van 15%. Bereken de jaarpremie.

1. € 140
2. € 161
3. € 175
4. € 181

100 mensen sluiten zich aan bij een verzekering. Zij hebben allemaal een identieke auto, ter waarde van € 8.000. De kans op schade is hier 5%.
Hoe hoog is de jaarlijkse premie?

In land C zijn er 120.000 mensen met een auto. Driekwart van deze mensen verzekert zich. De gemiddelde dagwaarde van een auto is € 15.000. De kans op schade is 2%. Er is in dit land één verzekeringsmaatschappij die auto’s verzekert. Deze verzekeringsmaatschappij wil een winst behalen van € 4.500.000. Welke premie moeten zij vragen aan hun klanten als zij de uit te keren schade willen dekken én het winstbedrag willen behalen?

Verzekeringsbegrippen

Risico-aversie

• Een hekel hebben aan het lopen van risico, uit angst voor onverwachte.

Asymmetrische informatie (= ongelijke informatie)

• De ene partij beschikt over meer informatie dan de andere partij. Dit doet zich voor bij verzekeringen wanneer de ene partij meer weet (van de kans op schade) dan de andere.

Averechtse selectie

• Houdt in dat de mensen met een hoog risico (slechte risico’s) zich wel verzekeren en de mensen met een laag risico (‘goede risico’s’) niet. Terwijl een verzekeraar voorzichtige personen (goede risico’s) wil, selecteren ze onvoorzichtige personen (slechte risico’s). Voor voorzichtige mensen zullen de kosten van verzekeren hoger zijn dan de verwachte uitkering.

Verzekeringsbegrippen

Moral hazard (= moreel wangedrag)

• Het gevaar dat men zich achteloos en onverantwoordelijk gaat gedragen, als ze zelf niet opdraaien voor de kosten. Dit weet de verzekeringsmaatschappij niet van te voren dus dit is ook een vorm van asymmetrische informatie
  
  Marktfalen = moral hazard + averechtse selectie

Welk begrip past bij het filmpje?

1. Risico-aversie
2. Asymmetrische informatie
3. Averechtse selectie
4. Moral hazard

Wat betekent asymetrische informatie voor de verzekeringsmaatschappij?

1. Verzekerde heeft meer informatie dan verzekeraar
2. Je beschikt allebei niet over de juiste informatie
3. Verzekeraar heeft meer informatie dan verzekerde
4. Verzekerde is iemand anders dan de verzekeringsnemer

Bij welke verzekering is averechtse selectie niet mogelijk?

1. reisverzekering
2. basisverzekering ZVW
3. arbeidsongeschikt- heidsverzekering
4. allrisk autoverzekering

Een zorgverzekeraar heeft te maken met mensen die op het aanvraagformulier niet invullen dat ze roken. Om welk risico gaat het hier?

1. Asymmetrische informatie
2. Moral hazard
3. Averechtse selectie
4. Moreel wangedrag

Gevolgen

Marktfalen

• De vrije marktwerking wordt verstoord. Op de markt komt geen optimale situatie tot stand. Vraag en aanbod komen niet meer tot een evenwicht

Meer informatie

• Om marktfalen tegen te gaan, zullen verzekeraars proberen meer informatie te krijgen van de potentiële klant.

Transactiekosten

• Meer informatie verzamelen verhoogt de transactiekosten. Dit zijn de kosten die gemaakt worden om een (verzekerings) overeenkomst te realiseren  en na te leven.

Maatregelen

Collectieve dwang (verplichte solidariteit, vermindert Averechtse selectie)

• Druk die wordt uitgeoefend om te zorgen dat iedereen zich aan een regel houdt. Dit kan door vastgelegde regels (wetten) die met sancties (strafmaatregelen) worden gehandhaafd, maar ook met ongeschreven regels, sociale normen. Bijvoorbeeld een verplichte verzekering. Ook: het verplicht stellen van het vakbondslidmaatschap.

Premiedifferentiatie (vermindert Averechtse selectie en Moral hazard)

• Verschillen in premie tussen verzekerden. De slechte risico’s betalen meer premie dan de goede risico's. Vermindert Averechtse selectie en Moral hazard!

Maatregelen

Eigen risico (of een maximum vergoeding, vermindert Averechtse selectie en Moral hazard)

• Het bedrag dat je als verzekerde zelf moet betalen bij schade.

Bonusmalus regeling (vermindert Averechtse selectie en Moral hazard)

• Degenen die weinig schade veroorzaken, krijgen korting op de premie (bonus) en degenen die veel schade veroorzaken, moeten extra premie (malus) betalen.

BonusMalus regeling

Je premie is het 1e jaar € 175 p/m, wat wordt je premie het 2e jaar als je geen schade rijdt?

• je klimt naar B/M trede 2 (korting 0%)
• 100 / 120 x € 175 = € 145,83

Wat wordt je premie het 7e jaar als je

  geen schades rijdt?

• je klimt naar B/M trede 7 (korting 45%)
• dus 55 / 100 x € 145,83 = € 80,21

Wat wordt je premie als je het 7e jaar

   één schade rijdt?

• je daalt naar B/M trede 4 (korting 20%)
• dus 80 / 100 x € 145,83 = € 116,66

Wat is GEEN goed middel om averechtse selectie tegen te gaan?

1. Premie differentiatie
2. Verplicht stellen verzekering
3. Bonus-malus
4. Instellen eigen risico

Wat is een goed middel om MOREEL WANGEDRAG tegen te gaan?

1. Premie differentiatie
2. Verplicht stellen verzekering
3. Bonus-malus
4. Instellen eigen risico

Een mogelijk gevolg van averechtse selectie en moreel wangedrag is:

1. Oververzekeren
2. Marktfalen
3. Verlagen premie
4. Instellen eigen risico

Twee beweringen over verwachte schade.
I De verwachte schade = kans op schade x gemiddeld schadebedrag.
II Hoe hoger de verwachte schade, hoe lager de premie.

Welke bewering(en) is/zijn goed?

1. beide zijn goed
2. I is goed en II is fout
3. I is fout en II is goed
4. beide zijn fout

Als personen die op vakantie gaan een reisverzekering afsluiten, betalen ze een hogere premie als ze gevaarlijke sporten doen.
Dit is een voorbeeld van ...

1. moral hazard
2. risico-aversie
3. averechtse selectie
4. premiedifferentiatie

Het bonus/malussysteem is een voorbeeld van ...

1. eigen risico
2. moral hazard
3. averechtse selectie
4. premiedifferentiatie

Aan de slag

Wat?  - Nakijken 1.1 t.m 1.41 (zie studieplanner voor precieze opdrachten) 
            - Maken H2

Hoelang? Tot 10:45

Hoe? Je mag met elkaar overleggen op een rustig praatniveau. 

Huiswerk? Maken H2

Afsluiting

Je kunt: 

- uitleggen risico-aversie, asymmetrische informatie, averechtse selectie, moral hazard. Ook de verbanden tussen deze begrippen kun je uitleggen. 

- uitleggen hoe bovenstaande begrippen vermeden en bestreden kunnen worden. 

- de verzekeringspremie uitleggen. 

Zie de uitgebreide versie op bladzijde 32. 

Volgende les: 
Vraag & aanbieders hoofdstuk 3

Formules

Verwachte schadebedrag = kans op schade x schadebedrag

• voorbeeld: De kans dat jouw huis, dat € 250.000 waard is, afbrand is 0.01%. Bereken het risico, ook wel genoemd: verwachte schade. 
• 0,01 / 100 x € 250.000 = € 25
• Premie (de prijs van de verzekering) =  

(kans op schade x gemiddeld schadebedrag) + kosten