enkelvoudige en samengestelde zinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Enkelvoudige en samengestelde zinnen

Doelen: - je kunt enkelvoudige en samengestelde zinnen herkennen.
- je weet wat voegwoorden zijn en kunt deze herkennen.

je weet wat het verschil is tussen een hoofd- en een bijzin.

Enkelvoudig of samengesteld?

één pv in de zin? > enkelvoudig
  meerdere pv's in de zin? > samengesteld  

De pv vind je door de zin in een andere tijd te zetten.

Het aantal persoonsvormen geeft het aantal deelzinnen aan.

Marieke zit op de bank terwijl Maarten opruimt.

1. samengestelde zin
2. enkelvoudige zin

De boze jongen kan zich nu niet meer inhouden.

1. Enkelvoudige zin
2. Samengestelde zin

Hij wacht niet langer af en pakt zijn spullen in.

1. samengestelde zin
2. enkelvoudige zin

Zijn liefhebbende vriendin blijkt er een andere man op na te houden.

1. Samengestelde zin
2. Enkelvoudige zin

Netflix is de enige afleiding voor het luie meisje dat op de bank zit.

1. samengestelde zin
2. enkelvoudige zin

Voegwoorden

Voegwoorden plakken deelzinnen aan elkaar.

Noem voegwoorden

Anne en Maartje rennen naar de tram, maar ze komen te laat.

1. rennen
2. naar
3. maar
4. te

Hoewel Kris geen zin heeft, gaat hij toch naar school.

1. Hoewel
2. heeft
3. gaat
4. maar

Hoofdzin of bijzin

Een hoofdzin is zonder bijzin of andere hoofdzin ook een goede zin. De woorden staan op de goede plek.

Een bijzin is zonder hoofdzin geen goede zin. De woorden staan niet op de goede plek.

hoofdzin                     bijzin

                                                  

pv en od staan naast elkaar.           Pv en od kunnen naast elkaar       Er kan geen ander woord            staan, maar dat hoeft niet. Je  tussen.                                        kunt er een ander woord
                                 tussen zeten.


De pv staat voor in de hoofdzin.       De pv staat vaak achteraan in de bijzin

Voorbeeld

Mijn beste vriendin (niet) heeft een telefoon, omdat ze (niet) nieuwsgierig is  naar die apparaten.

Voegwoorden bepalen hoofdzin of bijzin

Sommige voegwoorden zorgen voor een hoofdzin: 
‘maar’, ‘en’, ‘want’, ‘of’ en ‘dus’. 
Dit zijn nevenschikkende voegwoorden. 

Andere voegwoorden zorgen voor een bijzin; 

‘omdat’, ‘als’, ‘zodat’, ‘toen’, ‘wanneer’ en ‘dat’. 

Dit zijn onderschikkende voegwoorden.

Voorbeeld

Ik ga dit romantische boek lezen, want mijn vriendin heeft het mij gegeven         .

Ik ga dit romantische boek lezen, omdat mijn vriendin het mij heeft gegeven       .