Klas 3 - §3.2 - Reacties en kloppend maken - LHE

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 3: Chemische reacties

Hoofdstuk 3: Chemische reacties

Let op, we draaien de volgorde iets om. 

§3.2 -  Reactievergelijkingen     (vandaag)

§3.1  -  Reactie kenmerken          (volgende les)

herhaling + practicum 3.1            (les na de vakantie)

Deze 2 paragrafen vormen de toetsweek stof. (incl. voorkennis)

Leerdoelen 3.2 

• Je kunt in eigen woorden uitleggen waaraan je een chemische reactie kunt herkennen

• Je kunt een reactieschema opstellen vanuit een tekst

• Je kunt dit reactieschema omzetten in een kloppende reactievergelijking

Chemische reactie

Waaraan zie je dat dit chemische reacties zijn?

Chemische reactie

Waaraan zie je dat dit chemische reacties zijn?

chemische reactie: een chemische reactie herken je aan een verandering in stofeigenschappen. Bij een chemische reactie verdwijnen beginstoffen en ontstaan nieuwe reactieproducten.

Je maakt dus nieuwe stoffen (moleculen) aan...

Allerlei chemische reacties...

Allerlei chemische reacties...

toch..?

Allerlei chemische reacties...

toch..?

Chemische reactie - oefening

Is het denk je een chemische reactie, of niet?

Opdracht: Zeg bij elk van de reacties (A t/m E): ja of nee?

A. Een blok natrium in water gooien                               ja/nee

B. Melk die over de datum gaat                                      ja/nee

C. Het knippen van een vel papier                                  ja/nee

D. Verbranden van een blok hout                                   ja/nee

E. Een pannetje met water koken                                   ja/nee

Fases

Een faseverandering is geen chemische reactie.

Stoffen kunnen ook reageren als ze opgelost 

zijn in water. 

notatie van een suiker oplossing:   suiker (aq)

Nieuw symbool:                (aq): opgelost (in water)

Deze kende je ook al:       vast (s)      vloeibaar (l)     gas (g)  

Reactieschema

Je kunt ook zo'n weergave maken van een chemische reactie.

Dat is een reactieschema.

reactieschema: weergave van een chemische reactie. Voor de pijl staan de beginstoffen, ná de pijl staan de reactieproducten

Voorbeeld, het maken van keukenzout (natriumchloride) gaat zo:

Reactieschema oefening

Wanneer je waterstofgas laat reageren met zuurstof, ontstaat er waterdamp.

Opdracht: Stel het reactieschema op van deze chemische reactie.

Geef de fase aanduidingen ook.

                                     

Reactievergelijking

Het reactieschema wordt nauwelijks gebruikt.

In de scheikunde wordt er gewerkt met reactievergelijkingen

Hierin zijn de stofnamen vervangen door de formules van de stoffen.

reactievergelijking: reactieschema waar formules in staan

Kloppend maken

We hebben nu deze vergelijking staan:

Deze vergelijking  "klopt niet".        Waarom niet?

Kloppend maken

Regels voor kloppend maken: 

1. Je moet hetzelfde aantal atomen hebben van elke
atoomsoort, voor en na de reactie.

2. Je mag alleen de coëfficiënten aanpassen (getallen voor de moleculen).

3. Coëfficiënten zijn altijd een geheel getal, en zo klein mogelijk.

H​2​​+O​2​​→H​2​​O

Wet van behoud van massa

In de kloppende vergelijking staan
van elke atoomsoort, evenveel atomen 

aan de linkerkant als de rechterkant.

wet van behoud van massa: de totale massa van alle 

beginstoffen is gelijk aan die van de reactieproducten.
Deze wet noem je ook de Wet van Lavoisier

2H​2​​+O​2​​→2H​2​​O

Stappenplan

1. Haal de beginstoffen en de reactieproducten uit de tekst

2. Stel de reactievergelijking op, door de namen om te zetten in formules

3. Maak de vergelijking kloppend, door de coëfficiënten aan te passen.

4. Schrijf de fase aanduidingen erbij (indien gevraagd)  

Kloppend maken oefening

Wanneer je warmte toevoegt aan keukenzout, kun je de vaste stof natrium, en chloorgas maken.

We hadden al het reactieschema:

keukenzout (s) --> natrium (s) + chloor (g)

Stel nu ook de reactievergelijking op en maak kloppend.

De formule van keukenzout is NaCl

Huiswerk 3.2

Hoe? Maak gebruik van je boek + het formuleblad achterin. (lijst met veelgebruikte formules).

Leerdoelen 3.2 

• Je kunt in eigen woorden uitleggen waaraan je een chemische reactie kunt herkennen

• Je kunt een reactieschema opstellen vanuit een tekst

• Je kunt dit reactieschema omzetten in een reactievergelijking

• Je kunt de reactievergelijking tenslotte kloppend maken

Oefening toetsweek

Maak deze vergelijking kloppend

1.       ... C + ... SO₂ --> ... CS₂ + ... CO

Stel uit dit verhaaltje de reactie op, en maak kloppend

^{Je kunt de stof calciumcarbide (CaC2) maken op de volgende manier: Je laat calciumoxide (CaO) reageren met koolstof.} 

^{Hierbij ontstaat wel één bijproduct: koolstofdioxide.}