H1.7 Grammatica

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

H1.7

Grammatica zinsdelen

Welkom!

2HV

Leerdoel

Aan het einde van deze § kan je;

• ''...'' de zinsdelen: persoonsvorm, onderwerp, werkwoordelijk gezegde en naamwoordelijk gezegde, lijdend voorwerp, meewerkend voorwerp en bijwoordelijke bepaling benoemen;
  
• ''...'' de vaste volgorde bij het ontleden gebruiken;
  
• ''...'' de hoofdzin en de bijzin herkennen;
  
• ''...'' de enkelvoudige en samengestelde zin herkennen.

Planning

• Terugblik
  
• Vaste volgorde
• Hoofdzin en bijzin
• Enkelvoudige en         samengestelde zin
• Video
• Oefenen
• Huiswerk / Leestijd
• Afsluiting

Wat weet je nog
van zinsontleding?

1.7 Grammatica zinsdelen                                                                                                        p.53-61

Vaste volgorde bij het ontleden

Als je zinsdelen gaat benoemen, doe je dat in deze volgorde:

1. Onderstreep de persoonsvorm.
2. Zet zinsdeelstrepen tussen de zinsdelen.
3. Benoem het werkwoordelijk of naamwoordelijk gezegde.
4. Benoem het onderwerp.
5. Benoem het lijdend voorwerp.
6. Benoem het meewerkend voorwerp.
7. Benoem de bijwoordelijke bepalingen.

*Denk aan de zinsdeelproef:

1.7 Grammatica zinsdelen                                                                                                        p.53-61

Hoofdzin en bijzin

In een hoofdzin staan persoonsvorm en onderwerp naast elkaar.

Tussen persoonsvorm en onderwerp kan geen ander zinsdeel geplaatst.

• Hoofdzin: Isa heeft een nieuwe telefoon gekocht.                                                            o: Isa       pv: heeft

In een bijzin staan persoonsvorm en onderwerp vaak niet naast elkaar. 

Je kunt er ook andere zinsdelen tussen plaatsen. 

De persoonsvorm staat zoveel mogelijk achteraan.

Een bijzin begint met een voegwoord, zoals omdat, toen, sinds enzovoort. 

De bijzin is meestal aan een hoofdzin geplakt.

• Toen Isa haar nieuwe telefoon had aangezet, werkte het touchscreen niet goed.
• Hoofdzin: werkte het touchscreen niet goed.   o: het touchscreen          pv: werkte
• Bijzin: Toen Isa haar nieuwe telefoon had aangezet,   o: Isa                         pv: had

De persoonsvorm is hier onderstreept.

Het onderwerp is dikgedrukt.

d3clkn2tk03bff.cloudfront.net

1.7 Grammatica zinsdelen                                                                                                        p.53-61

Enkelvoudige en samengestelde zin

Een enkelvoudige zin bestaat uit één zin, met één persoonsvorm.

- Isa heeft een nieuwe telefoon gekocht.

Een samengestelde zin bestaat uit twee of meer zinnen die aan elkaar geplakt zijn. 

Dat kan op verschillende manieren.

1. Een samengestelde zin kan bestaan uit twee (of meer) hoofdzinnen.                                                                              Je plakt de zinnen aan elkaar met de voegwoorden want, maar, en, of en dus.                                                            Isa heeft een nieuwe telefoon gekocht, maar hij doet het niet goed.                                                                Hoofdzin: Isa heeft een nieuwe telefoon gekocht,     o: Isa          pv: heeft                                                              Hoofdzin: hij doet het niet goed.                                     o: hij           pv: doet
2. Een samengestelde zin kan ook bestaan uit een hoofdzin en bijzin(nen).                                                                      De samengestelde zin kan bijzin -> hoofdzin, maar ook hoofdzin -> bijzin                                                                Toen Isa haar nieuwe telefoon had aangezet, werkte het touchscreen niet goed.                                                       Hoofdzin: werkte het touchscreen niet goed.                o: het touchscreen      pv: werkte                                     Bijzin: Toen Isa haar nieuwe telefoon had aangezet,     o: Isa                                pv: had                                               Ze baalde behoorlijk omdat de telefoon best duur was.                                                                                               Hoofdzin: Ze baalde behoorlijk                        o: Ze                      pv: baalde                                                                               Bijzin: omdat de telefoon best duur was.     o: de telefoon     pv: was

            

1.7 Grammatica zinsdelen                                                                                                        p.53-61

Enkelvoudige en samengestelde zin

Een enkelvoudige zin bestaat uit één zin, met één persoonsvorm.

- Isa heeft een nieuwe telefoon gekocht.

Een samengestelde zin bestaat uit twee of meer zinnen die aan elkaar geplakt zijn. 

Dat kan op verschillende manieren.

1. Een samengestelde zin kan bestaan uit twee (of meer) hoofdzinnen.                                                                              Je plakt de zinnen aan elkaar met de voegwoorden want, maar, en, of en dus.                                                            
2. Een samengestelde zin kan ook bestaan uit een hoofdzin en bijzin(nen).                                                                      De samengestelde zin kan bijzin -> hoofdzin, maar ook hoofdzin -> bijzin                                                                

• Tussen de zinnen van een samengestelde zin zet je dubbele zinsdeelstrepen.
  
• Veel andere gebruikers hadden hetzelfde probleem || dus ze heeft de klantenservice gebeld.
  
• Ze hoopte || dat de klantenservice het probleem kon oplossen.

            

1.7 Grammatica zinsdelen                                                                                                        p.53-61

Oefenen

Geef aan uit welke combinatie de onderstaande samengestelde zinnen bestaan:

hoofdzin+hoofdzin

hoofdzin+bijzin

bijzin+hoofdzin 

1:

Ik ga naar de stad en ik koop een nieuwe tas.

2:

Of de mooiste tas afgeprijsd is, moet ik nog gaan onderzoeken.

3:

Ik heb al online gezocht naar een tas, maar ik heb geen tas gevonden.

4:

Ik heb een nieuwe tas nodig, omdat mijn oude kapot is gegaan.

5:

Vandaag ga ik een nieuwe tas kopen, omdat de tas in de aanbieding is.

            

Hoofdzin + Hoofdzin

Bijzin + Hoofdzin

Hoofdzin + Hoofdzin

Hoofdzin + Bijzin

Hoofdzin + Bijzin

Keuze werktijd

Zelfstandig werken

Optie 1:

Maken huiswerk

H1.7 opdracht  1, 4, 5, 6, 7, 9, 11

Optie 2:

Maken test jezelf

Optie 3:

Lezen in leesboek

Optie 4 (in overleg eigen keuze)

Leestijd

Zelfstandig en stil lezen in je leesboek