2. Nationalisten en communisten strijden om de macht

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

HC China - deel II: 1912-1949

Les 1

Even opfrissen met een filmpje.

0

Bron: de geleerde Zeng Guofan schrijft in zijn memorie (1867)

”Het gewone volk is verarmd en kan zich tot niemand wenden. Als wij de buitenlanders toestaan zout te transporteren, verliezen al onze zouthandelaren en -transporteurs hun baan. Als wij toestaan dat kleine stoomschepen de binnenlandse rivieren opvaren, verliezen onze schippers en stuurlui hun inkomen. Als wij toestaan dat de vreemdelingen telegraaflijnen en spoorwegen in gebruik nemen, verliezen onze wagenmenners, ezeldrijvers en kruiers hun inkomen.”

In de verdragen van 1842 en 1860 kregen westerse mogendheden de beschikking over vrijhavens en toegang tot het Chinese binnenland.

Leg uit

 - (zonder bron) waarom deze verdragen ‘ongelijke verdragen’ werden genoemd;

 - (met bron) welke gevolg deze verdragen hadden voor de Chinese economie; en

 - (zonder bron) hoe deze verdragen leidden tot zowel het ontstaan van de Zelfversterkingsbeweging als tot de Taiping-opstand.

Opdracht

Bron: de geleerde Zeng Guofan schrijft in zijn memorie (1867)

”Het gewone volk is verarmd en kan zich tot niemand wenden. Als wij de buitenlanders toestaan zout te transporteren, verliezen al onze zouthandelaren en -transporteurs hun baan. Als wij toestaan dat kleine stoomschepen de binnenlandse rivieren opvaren, verliezen onze schippers en stuurlui hun inkomen. Als wij toestaan dat de vreemdelingen telegraaflijnen en spoorwegen in gebruik nemen, verliezen onze wagenmenners, ezeldrijvers en kruiers hun inkomen.”

In de verdragen van 1842 en 1860 kregen westerse mogendheden de beschikking over vrijhavens en toegang tot het Chinese binnenland.

Leg uit

 - (zonder bron) waarom deze verdragen ‘ongelijke verdragen’ werden genoemd;

 - (met bron) welke gevolg deze verdragen hadden voor de Chinese economie; en

 - (zonder bron) hoe deze verdragen leidden tot zowel het ontstaan van de Zelfversterkingsbeweging als tot de Taiping-opstand.

Opdracht

Denk: O.U.D.

- arceer in de vraag het handelingswoord (bijv, 'verklaar' 'leg uit' 'illustreer') en onderstreep de begrippen.

- herhaal de vraag en eindig met Omdat....

- geef Uitleg, waarbij je de begrippen uit de vraag gebruikt en uitlegt en verwijst naar de aanwezige tekst/afbeelding of bron.

- Je sluit af met een conclusie die je begint met: Daarom, Dus, Daardoor

antwoord

O: Deze verdragen worden ongelijke verdragen genoemd omdat......

U: Ongelijke verdragen zijn.....

D: Dus .....

Tekst

Leg uit

 - (zonder bron) waarom deze verdragen ‘ongelijke verdragen’ werden genoemd;

antwoord

O: Deze verdragen hadden gevolgen voor de Chinese economie want omdat......

U: Ongelijke verdragen zijn..... en in de bron lees ik.....

D: Dus .....

Tekst

Leg uit

 - (met bron) welke gevolg deze verdragen hadden voor de Chinese economie;

antwoord

O: Deze verdragen leiden tot het ontstaan van de Zelfversterkingsbeweging  en tot de Taipingopstand omdat......

U: Bij de Zelfversterkingsbeweging gaat het om..... en bij de Taiping opstand gaat het om.....

D: Dus .....

Tekst

Leg uit

 (zonder bron) hoe deze verdragen leidden tot zowel het ontstaan van de Zelfversterkingsbeweging als tot de Taiping-opstand.

Ondertussen timmert Japan ook aan de weg.

even een zijsprongetje

Japan is een archipel met veel inwoners, maar heeft niet veel natuurlijke rijkdommen. Het heeft dus nood aan wingewesten (kolen, ijzer, olie,...)

• 1910: Korea wordt ingelijfd.

Zo hielpen ze in WOI de Britten om de Duitsers uit China te houden en waren ze aanwezig bij het Verdrag van Versailles.

Eén van hun eisen was dat hun bevolking makkelijker zou kunnen emigreren.

deelvraag par 3.2

Waardoor ontstond de Volksrepubliek China (1912-1949)?

Video:

In de volgende video komen drie belangrijke namen voorbij.

Zet ze even op een rijtje. Laat ruimte over om er e.e.a. bij te schrijven.

Video: Welke namen heb je gehoord?

1. Sun Yat-sen
2. Yuan Shikai
3. Chiang Kai-shek

Sun Yat-sen

Yuan Shikai

Chiang Kai-shek

In het buitenland opgeleide man. Leider van een nationalistische beweging, verbannen uit China in 1895, maar in 1911 kwam hij terug na een revolutie tegen de Qing dynastie, waarna keizer Puyi moest aftreden. Wordt in 1916 leider van de nationalistische regering in China na dood van Yuan Shikai. Richt in 1919 de KMT op.

Maarschalk in het Chinese leger. Hij leidt de revolutie tegen de Qingdynastie in 1911. Als Puyi aftreedt wordt Yuan president van de Republiek China. Hij heeft te maken met een versnipperd land, overal zijn er warlords die de macht proberen te grijpen in delen van China.

Leidt vanaf 1923 het nationalistische leger van de KMT en voert strijd tegen de warlords in China. Als Sun Yat-sen overlijdt volgt Chiang hem op als leider van de KMT. Hij heeft wel andere visie dan Sun. Is anti-communistisch. Vlucht na 1946 naar Taiwan met de nationalisten. De CCP neemt de macht in China over.

Republiek China 1911

Gesticht door Sun Yat-sen, een jonge intellectueel

• Tegen buitenlandse invloed
• Wens tot modernisering van China op meer westerse leest

Drie Volksbeginselen

Na parlementsverkiezingen in 1913 is nationalistische partij de grootste. Sun Yat-sen introduceert de drie Volksbeginselen in zijn partijprogramma om China te moderniseren.

• Inzet op de Drie Volksbeginselen: nationalisme, democratie en socialisme (volkswelvaart)
• Guomindang (GMD=KMT Kwomintang 1919) werd opgericht

De KMT is de Chinese nationalistische partij

Warlord tijdperk

Machtswisseling

Sun laat zich bijstaan door opstandige generaals. Generaal Yuan Shikai, heeft keizerlijke ambities, grijpt de macht en ontbindt parlement. Wordt in 1915 door aanhangers uitgeroepen tot nieuwe keizer. Sun vlucht weer, ditmaal naar Japan.

In 1916 komt de gevluchte Sun terug en start een tegenregering in Kanton, met steun van de SU. Het westen steunt regering van Yuan.

Dan: China en WOI

• Maar: Na 'Versailles' 1919 kreeg Japan de Duitse gebieden toegewezen
• Verontwaardiging in China groeide, ontstaan verschillende politieke groeperingen
• 4 mei 1919 duizenden studenten door straten Beijing: protest tegen Vrede van Versailles
• Actie sloeg snel over naar andere delen van het land: 4 Meibeweging

China koos tijdens de Eerste Wereldoorlog de kant van de geallieerden. Zij vochten ook mee. Ze hoopten de Duitse gebieden in China daardoor weer in handen te krijgen.

ontstaan 4 mei beweging 1919

Oorzaken

- China had tijdens WOI de geallieerden geholpen tegen

Duitsland en verwachtte gebieden terug te krijgen na het verdrag van Versailles. Dit gebeurde echter niet

eisen:

bestuurlijke modernisering

culturele modernisering

sociale modernisering

Gevolgen

- het ontstaan van de CCP

Bronnen

- Jongeren met ideeën  van Marx

- verdrag van Versailles

- opkomst Mao Zedong

KA : De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen:

liberalisme, nationalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme

KA: De rol van moderne propaganda en communicatiemiddelen en
vormen van massaorganisatie

4 Mei-beweging

Onvrede over buitenlandse inmenging blijft. 

• 4 mei beweging groeit uit tot een nieuwe partij: Chinese Communistische Partij. Vooral onvrede over Vrede van Versailles. Steun van SU.
• Ook KMT had sympathie voor SU (mede door afwijzing imperialisme).

opdracht

Gebruik onderstaande bron.

Noem een duidelijk verschil en een overeenkomst tussen de Bokseropstand en de 4 mei-beweging.

De Bokseropstand brak uit nadat Duitsland een kolonie stichtte in Qingdao en Kiaotschou . Over deze opstand:

Op verschillende plaatsen braken opstanden uit. Veelal door verarmde boeren die boos naar de stad trokken. Aanvankelijk richtte hun woede zich ook tegen de keizer, maar later mikten ze hun pijlen op buitenlanders en op christelijke Chinezen. Ze scandeerden leuzen als ‘Steun aan de Qing, dood aan de vreemdelingen’, en belegerden de diplomatenwijk in Peking. De opstandelingen geloofden dat magie hun onkwetsbaar maakten voor kogels, en beoefenden Kong-Fu. Daarom werden ze boksers genoemd in de Westerse pers. Ze voerden aanvallen uit op treinen, telegraaflijnen, eigenlijk alles wat het moderne leven symboliseerde. Uiteindelijk grepen de Westerse landen en Japan in. Ze sloegen de opstand neer met hun leger.

opdracht

Gebruik onderstaande bron.

Noem een duidelijk verschil en een overeenkomst tussen de Bokseropstand en de 4 mei-beweging.

De Bokseropstand brak uit nadat Duitsland een kolonie stichtte in Qingdao en Kiaotschou . Over deze opstand:

Op verschillende plaatsen braken opstanden uit. Veelal door verarmde boeren die boos naar de stad trokken. Aanvankelijk richtte hun woede zich ook tegen de keizer, maar later mikten ze hun pijlen op buitenlanders en op christelijke Chinezen. Ze scandeerden leuzen als ‘Steun aan de Qing, dood aan de vreemdelingen’, en belegerden de diplomatenwijk in Peking. De opstandelingen geloofden dat magie hun onkwetsbaar maakten voor kogels, en beoefenden Kong-Fu. Daarom werden ze boksers genoemd in de Westerse pers. Ze voerden aanvallen uit op treinen, telegraaflijnen, eigenlijk alles wat het moderne leven symboliseerde. Uiteindelijk grepen de Westerse landen en Japan in. Ze sloegen de opstand neer met hun leger.

Denk: O.U.D.

- arceer in de vraag het handelingswoord (bijv, 'verklaar' 'leg uit' 'illustreer') en onderstreep de begrippen.

- herhaal de vraag en eindig met Omdat....

- geef Uitleg, waarbij je de begrippen uit de vraag gebruikt en uitlegt en verwijst naar de aanwezige tekst/afbeelding of bron.

- Je sluit af met een conclusie die je begint met: Daarom, Dus, Daardoor

opdracht

Gebruik onderstaande bron.

Noem een duidelijk verschil en een overeenkomst tussen de Bokseropstand en de 4 mei-beweging.

De Bokseropstand brak uit nadat Duitsland een kolonie stichtte in Qingdao en Kiaotschou . Over deze opstand:

Op verschillende plaatsen braken opstanden uit. Veelal door verarmde boeren die boos naar de stad trokken. Aanvankelijk richtte hun woede zich ook tegen de keizer, maar later mikten ze hun pijlen op buitenlanders en op christelijke Chinezen. Ze scandeerden leuzen als ‘Steun aan de Qing, dood aan de vreemdelingen’, en belegerden de diplomatenwijk in Peking. De opstandelingen geloofden dat magie hun onkwetsbaar maakten voor kogels, en beoefenden Kong-Fu. Daarom werden ze boksers genoemd in de Westerse pers. Ze voerden aanvallen uit op treinen, telegraaflijnen, eigenlijk alles wat het moderne leven symboliseerde. Uiteindelijk grepen de Westerse landen en Japan in. Ze sloegen de opstand neer met hun leger.

antwoord

O: Er is een duidelijk verschil tussen de bokseropstand en de 4 mei-beweging, omdat......

U: In de bokseropstand gaat het om..... en bij de 4 mei beweging draait het om.....   in de bron lees ik.....

D: Dus het verschil is....en de overeenkomst is....

Tekst

Gebruik onderstaande bron.

Noem een duidelijk verschil en een overeenkomst tussen de Bokseropstand en de 4 mei-beweging.

HC China - deel II: 1912-1949

Les 2

vervolg par 3.2   les 2

Waardoor ontstond de Volksrepubliek China (1912-1949)?

klein beetje herhaling

ontstaan 4 mei beweging 1919

Oorzaken

- China had tijdens WOI de geallieerden geholpen tegen

Duitsland en verwachtte gebieden terug te krijgen na het verdrag van Versailles. Dit gebeurde echter niet

eisen:

bestuurlijke modernisering

culturele modernisering

sociale modernisering

Gevolgen

- het ontstaan van de CCP 1921

Bronnen

- Jongeren met ideeën  van Marx

- verdrag van Versailles

- opkomst Mao Zedong

KA : De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen:

liberalisme, nationalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme

KA: De rol van moderne propaganda en communicatiemiddelen en
vormen van massaorganisatie

Chinese Communistische Partij CCP 1921

De CCP is in het begin een kleine partij en zoekt aansluiting bij KMT.

Doel: tegen buitenlandse inmenging en tegen Warlords strijden. 1e Verenigd Front

Beide partijen krijgen steun van de Sovjet-Unie.

Sun overlijdt in 1925 en Chiang volgt hem op. KMT en CCP starten de Noordelijke Veldtocht tegen de warlords en ter bevordering eenheid in China.

Bloedige breuk KMT en CCP

Chiang Kai-shek laat de Drie Volksbeginselen los.

Hij heeft vooral aanhangers onder de gegoede 

burgerij.

Dit kost hem veel aanhangers onder de boeren.

Deze boeren sluiten zich aan bij de CCP, deze partij groeit dus flink.

Chiang heft het Verenigd Front op en laat communisten met geweld vervolgen. 1927 Bloedbad Shanghai.

Nationalisme

Democratisering

Welvaart (socialisme)

Breuk tussen KMT en CCP

Leider van de KMT, Chiang Kai-shek, wordt anti-communistisch.

Er volgt een bloedige staatsgreep waarbij veel communistische leiders werden vermoord.

• CCP gaat verder zonder KMT
• KMT neemt macht in China over (1927)

Bestuur KMT (1927-1948)

• Veel modernisering
  
• Deels einde aan Ongelijke Verdragen

Maar ook:

• Geen bestuurlijke hervormingen
• Corruptie en dictatoriale trekjes (vervolging tegenstanders)

een nieuwe speler op het toneel:

Mao Zedong

Mao Zedong werd lid van de CCP na de 4 Mei-beweging.

• Richtte vanaf 1927 revolutionaire boerenbonden op > grootgrondbezit moest worden verdeeld
• Na de staatsgreep van Chiang sluiten veel communisten zich bij Mao aan, de CCP groeit.

Rode Leger

Mao stichtte een communistische republiek in Jiangxi 1927. De KMT omsingelt het gebied in 1934. De Communisten vluchten (de lange mars) naar het noorden. Na de Lange Mars werd die republiek voortgezet in Shaanxi.

Het Rode Leger werd opgericht met als doel het tot stand brengen van de communistische revolutie in China.

Lange Mars

Rode Leger

Daar is ondertussen ook Japan weer

1931

Japan is weer op zoek naar grondstoffen en valt Mantsjoerije (NO-China) binnen. Zij maken van Mantsjoerije een marionetten staat en zetten voor de vorm een oude bekende op de troon: Keizer Puyi (nu volwassen)

Problemen KMT

• Opstandige communisten
  
•  Japanse bezetting van Mantsjoerije en later kustgebieden en de Jangtse-vallei

Het 2e Verenigd Front  1937  van communisten en KMT ter bestrijding van Japan liep op niets uit.

Burgeroorlog 1927-1949 (onderbroken door Tweede Chinees-Japanse oorlog 1937-1945)

1 oktober 1949:

Mao roept Volksrepubliek China uit

Documentaire over Mao

www.2doc.nl

HC China - deel II: 1912-1949

Les 3

vervolg 3.2 les 3

nos.nl

Taiwan en de VS hebben een goede verstandhouding. Dit leidt ook tot spanningen tussen de VS en China. De oorzaak hiervan kan worden gezocht in de periode rondom 1949, leg dat uit.

Na WOII: Burgeroorlog 

KMT vs CCP (1946-1949)

Meteen na de capitulatie van Japan ontstaat er een burgeroorlog tussen de KMT en de CCP.

De CCP wint deze strijd.

In 1949 roept Mao de communistische 

Volksrepubliek China uit.

Chiang Kaishek vlucht naar Taiwan. De nationalisten werden hier gesteund door de USA. De Volksrepubliek werd gesteund door de Sovjet-Unie --> Koude oorlog

Hongkong & Macao bleven in handen van buitenlandse mogendheden.

tijdlijn - jaartallen die je moet onthouden

1912 - Republiek China o.l.v. Sun Yat Sen

1919 - 4 mei studenten protesteerden in China tegen buitenlandse invloeden.

1919 Oprichting Kuomintang (KMT) o.l.v. Chiang Kai-shek

1921 - Oprichting van de Chinese Communistische Partij (CCP) o.l.v. Mao Zedong.

1927 - herstel van het centraal gezag door de KMT. De CCP trok zich terug in de bergen waar ze het communisme in de praktijk brachten en het rode leger trainden.

1931 - Bezetting Mantsjoerije door Japan

1934: Lange Mars: communisten werden door de KMT verjaagd naar Yenan in het Noorden. De lange mars werd het heldenepos van Mao.

1937: Tweede Verenigd Front als reactie op het Japanse offensief vanuit Mantsjoerije in Oost-China (met ondermeer het bloedbad van Nanking.

1945: na de capitulatie van Japan brak er een heftige burgeroorlog uit. tussen KMT en CCP.

1949: Mao roept de volksrepubliek China uit. KMT vlucht naar Taiwan. VS steunt het KMT . De VN benoemen Taiwan tot afgevaardigde van China.

opdracht

Bron: Een Amerikaanse militaire attaché over het ‘bloedbad van Sjanghai’, 1926:Het Rode Kruisziekenhuis was toneel van een van de bloedigste slachtingen. Bandages werden van schreeuwende mannen afgerukt, die vervolgens met zwaarden en bajonetten werden vermoord. Gebroken armen en benen werden met stokken opnieuw gebroken. Tussen het hakken en meppen door werden verpleegsters verkracht. Eind december waren meer dan 200.000 -misschien wel 300.000- burgers doelloos omgebracht.

Gebruik de bron    3p Beredeneer waarom de slachtoffers uit de bron communisten waren en de daders strijders van de KwoMinTang. Gebruik in je antwoord de volgende personen/begrippen: Chiang Kai-shek, Noordelijke Veldtocht en Sun Yat-sen.

antwoord

Om drie punten te krijgen, moet je de drie namen op zo’n manier gebruiken dat je de hoofdvraag -beredeneer waarom ….- beantwoordt.

DUS:

Tot aan de Noordelijke Veldtocht (1926) werkten de communisten (4-mei-beweging en Mao Zedong) samen met de nationalisten van de KMT onder leiding van Sun-Yat-sen samen. Toen deze verslagen waren leidden de tegenstellingen tussen de nieuwe KMT-leider Chiang Kai-shek en de communisten tot een nieuwe burgeroorlog, waarbij de communisten massaal werden gedood.

 

Gebruik de bron    3p Beredeneer waarom de slachtoffers uit de bron communisten waren en de daders strijders van de KwoMinTang. Gebruik in je antwoord de volgende personen/begrippen: Chiang Kai-shek, Noordelijke Veldtocht en Sun Yat-sen.

Onderschrift: Chinese draak: “Zeg, wees eens een beetje voorzichtig met dat zwaard! Als je probeert mijn hoofd af te hakken, ben ik echt gedwongen mij opnieuw te richten tot de Volkenbond (=voorloper van de Verenigde Naties)

Toelichting: De man links moet een Japanse samurai-krijger voorstellen. Op het afgehakte stuk staart staat Mantsoekwo.

Deze Engelse spotprent werd gemaakt naar aanleiding van een aantal gebeurtenissen in China in de jaren dertig. Met deze spotprent wilde de tekenaar kritiek geven op de internationale reactie op de gebeurtenissen.

Bron: Engelse spotprent uit 1937 uit het satirische weekblad Punch.

Leg uit:

 - aan de hand van een concrete gebeurtenis in China wat deze spotprent wil zeggen over Japan;

 - welke kritiek de maken van de prent heeft op de internationale gemeenschap.

Leg uit:

 - aan de hand van een concrete gebeurtenis in China wat deze spotprent wil zeggen over Japan;

 - welke kritiek de maken van de prent heeft op de internationale gemeenschap.

Onderschrift: Chinese draak: “Zeg, wees eens een beetje voorzichtig met dat zwaard! Als je probeert mijn hoofd af te hakken, ben ik echt gedwongen mij opnieuw te richten tot de Volkenbond (=voorloper van de Verenigde Naties)

Toelichting: De man links moet een Japanse samurai-krijger voorstellen. Op het afgehakte stuk staart staat Mantsoekwo.

Deze Engelse spotprent werd gemaakt naar aanleiding van een aantal gebeurtenissen in China in de jaren dertig. Met deze spotprent wilde de tekenaar kritiek geven op de internationale reactie op de gebeurtenissen.

Bron: Engelse spotprent uit 1937 uit het satirische weekblad Punch.

Leg uit:

 - aan de hand van een concrete gebeurtenis in China wat deze spotprent wil zeggen over Japan;

 - welke kritiek de maken van de prent heeft op de internationale gemeenschap.

Leg uit:

 - aan de hand van een concrete gebeurtenis in China wat deze spotprent wil zeggen over Japan;

 - welke kritiek de maken van de prent heeft op de internationale gemeenschap.

Denk: O.U.D.

- arceer in de vraag het handelingswoord (bijv, 'verklaar' 'leg uit' 'illustreer') en onderstreep de begrippen.

- herhaal de vraag en eindig met Omdat....

- geef Uitleg, waarbij je de begrippen uit de vraag gebruikt en uitlegt en verwijst naar de aanwezige tekst/afbeelding of bron.

- Je sluit af met een conclusie die je begint met: Daarom, Dus, Daardoor

antwoord

O: Deze spotprent gaat over de concrete gebeurtenis......, omdat...

U: Ik zie in de bron dat...

D: Dus....

Leg uit:

 - aan de hand van een concrete gebeurtenis in China wat deze spotprent wil zeggen over Japan;

 

e

antwoord

Om vier punten te scoren, moet je een concrete gebeurtenis noemen, en deze koppelen aan de bron. Vervolgens moet je de internationale reactie noemen en met de bron uitleggen waarom de tekenaar deze reactie afkeurt.

DUS

Japan heeft in 1931 een stuk van China / Mantsjoerije  veroverd. Op de tekening zie je dat er een stuk van de draak is afgehakt, Mantsjoerije.

Leg uit:

 - aan de hand van een concrete gebeurtenis in China wat deze spotprent wil zeggen over Japan;

 

e

antwoord

O: De kritiek op de internationale gemeenschap is......, omdat...

U: Ik zie in de bron dat...

D: Dus....

Leg uit:

 - welke kritiek de maker van de prent heeft op de internationale gemeenschap.

e bron dat...

antwoord

Om vier punten te scoren, moet je een concrete gebeurtenis noemen, en deze koppelen aan de bron. Vervolgens moet je de internationale reactie noemen en met de bron uitleggen waarom de tekenaar deze reactie afkeurt.

Dus

China wil een beroep doen op de Volkenbond, maar dit stelt niet veel voor op dat moment (VS en SU doen niet mee; Hitler is er uitgestapt; Eng en Fra voeren een ‘appeasement-politiek). Dat zie je aan de tekening, want Japan kan met één slag China helemaal uitschakelen (en de wereld doet toch niets….)

Leg uit:

 - welke kritiek de maker van de prent heeft op de internationale gemeenschap....

documentaire over Taiwan

npo.nl