§3.4 Kookpunt en smeltpunt

• NaSk
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

§3.4 Kookpunt en smeltpunt

Hoofdstuk 3 Water

Doelen

Aan het eind van §3.4 kan je:

• beschrijven wat er gebeurt als water kookt.
• uitleggen wat het kookpunt en smeltpunt (vriespunt/stolpunt) van een stof zijn.
• uitleggen waarom het kookpunt en smeltpunt stofeigenschappen zijn.
• uitleggen hoe je het vriespunt of smeltpunt van water kunt verlagen. 

Hoofdstuk 4 Water

§3.4 Kookpunt en smeltpunt

Mist bestaat uit heel kleine druppeltjes water.
In welke fase is het water in de mist?

1. Het is een damp.
2. Het is een gas.
3. Het is een vaste stof.
4. Het is een vloeistof.

Om te zien hoe warm het is, gebruik je vaak een vloeistofthermometer.
Welke vloeistof zit er meestal in een vloeistofthermometer?

1. alcohol
2. ether
3. water
4. waterverf

Als water kookt, ontstaat waterdamp en nevel. Op de foto is de plek waar veel waterdamp is aangegeven met de letter:

1. A
2. B
3. Zowel A als B
4. Geen van beide

Sleep de fase en faseovergang naar de juiste plek.

Smelten

Stollen

Condenseren

Sublimeren

Rijpen

Verdampen

gas

vloeistof

vaste stof

Als je tegen een koude ruit blaast, komen er druppels water op de ruit.
Welke fase-overgang vindt dan plaats?

1. condenseren
2. smelten
3. vervluchtigen
4. verdampen

Welke fase-overgang neem je waar:
als je de ruiten van de keuken ziet beslaan?

Welke fase-overgang neem je waar:
als je kleren na een regenbui wil drogen in de zon?

Welke fase-overgang neem je waar:
als je een druppel gesmolten kaarsvet op het tafelkleed laat vallen?

Het kookpunt

Koken van water kun je als volgt omschrijven:

1. Als je water verhit, ontstaan er kleine luchtbelletjes op de bodem 
2. Daarna ontstaan grote waterdampbellen op de bodem. Deze verdwijnen voordat ze het oppervlakte hebben bereikt. 
3. Als de temperatuur 100 °C is geworden, bereiken de dampbellen wel het wateroppervlakte. 

Hoofdstuk 4 Water

§3.4 Kookpunt en smeltpunt

Het kookpunt

Koken van water kun je als volgt omschrijven:

1. Als je water verhit, ontstaan er kleine luchtbelletjes op de bodem 
2. Daarna ontstaan grote waterdampbellen op de bodem. Deze verdwijnen voordat ze het oppervlakte hebben bereikt. 
3. Als de temperatuur 100 °C is geworden, bereiken de dampbellen wel het wateroppervlakte. 

Het kookpunt is de temperatuur waarbij een vloeistof gaat koken. 

Hoofdstuk 4 Water

§3.4 Kookpunt en smeltpunt

Het kookpunt

Elke stof kookt bij een andere temperatuur.

Opdracht

1. Zoek van de volgende stoffen de 
   kookpunten op
2. Welke fase heeft de stof bij
   kamertemperatuur?
3. Wat valt op?

Hoofdstuk 4 Water

§3.4 Kookpunt en smeltpunt

Stof	Kookpunt	Fase
aceton
alcohol
ether
zuurstof
goud
aluminium
koper
propaan

Het smeltpunt

Water bevriest en smelt bij 0 °C. Dit punt noem je het vriespunt van water of het smeltpunt van ijs.

Bij andere stoffen noem je dit niet het vriespunt maar het ...............?

Vriezen en smelten zijn fase-overgangen. 

Hoofdstuk 4 Water

§3.4 Kookpunt en smeltpunt

Waarom strooien ze in de winter vaak met zout?

Het vriespunt verlagen

Als je keukenzout of anti-vries aan het 

water toevoegt, wordt het 

vriespunt lager. 

Het water bevriest dan niet bij 0 °C, 

maar bij een veel lagere temperatuur.

Hoofdstuk 4 Water

§3.4 Kookpunt en smeltpunt

Doelencheck!

Als het goed is kan ik nu:

• beschrijven wat er gebeurt als water kookt.
• uitleggen wat het kookpunt en smeltpunt (vriespunt/stolpunt) van een stof zijn.
• uitleggen waarom het kookpunt en smeltpunt stofeigenschappen zijn.
• uitleggen hoe je het vriespunt of smeltpunt van water kunt verlagen. 

Toch..?

Hoofdstuk 4 Water

§3.4 Kookpunt en smeltpunt

Hoeveel doelen beheers jij?

-34

Als je water opwarmt, ontstaan er dampbellen.
Hoe hoog is de temperatuur van het water als de dampbellen het wateroppervlak bereiken?

1. 0 °C
2. 80 °C
3. 100 °C
4. 140 °C

In Noord-Scandinavië kan de temperatuur in de winter lager zijn dan –20 °C. Daar wordt geen zout gebruikt voor de bestrijding van gladheid, maar zand.
Waarom wordt in Noord-Scandinavië zand gebruikt in plaats van zout?

1. De milieuwetgeving in die landen vereist dit.
2. Het is te koud voor zout.
3. Zand werkt beter op de kiezelwegen in het noorden.
4. Zand zorgt voor stroevere sneeuw.

Aan de slag

- Lezen 3.4 kookpunt en smeltpunt

- Maken opdrachten 1 t/m 9 H3.4

Hoofdstuk 4 Water

§3.4 Kookpunt en smeltpunt