11. 11 feb: literatuur les 8, 9, 10

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Communiceren doe je samen 2

Welkom vwo4d

Op tafel:

Map/schrift, pen, oefenboek

• Jas uit en over je stoel.
  
• Telefoon in je tas.
• Tas op de grond.

Communiceren doe je samen 2

• Startopdracht
• Huiswerk bespreken
• Literatuur: nieuwe stijlfiguren en begrippen
• Aan de slag

Vandaag dinsdag 11 februari:

Communiceren doe je samen 2

Startopdracht

Schrijf op wat de volgende begrippen inhouden: 

- vergelijkingen met verbindingswoord

- metafoor

Communiceren doe je samen 2

Beeldspraak: taalgebruik waardoor een beeld zichtbaar wordt. 

Voorbeelden van beeldspraak:

• Metafoor: het beeld wordt genoemd, de werkelijkheid niet. > Zij heeft een hart van goud (b). Geen w

• Vergelijkingen met verbindingswoord: De auteur geeft een beeld (b) om iets uit de werkelijkheid (w) te omschrijven. > Je ziet (w) eruit alsof je nog slaapt (b).

Communiceren doe je samen 2

Huiswerk bespreken (pg 148, opdracht 4)

• a Bijvoorbeeld: Het woord ‘stitti’ (regel 3) zal waarschijnlijk teruggaan op ‘city’, ‘sjoef habibi’ (regel 5) is Marokkaans voor ‘Kijk dan, schatje!’ (Shouf Shouf Habibi! was de titel van een Nederlandse film uit 2004) en ‘takki, takki, poep’ lijkt te verwijzen naar een soort zelfgemaakt Afrikaans.
• b ‘Glas’ verwijst naar het raam. Het raam is een metafoor voor het leven binnenshuis van de oude man.
• c ‘Bokito’ is een gorilla die in Diergaarde Blijdorp verblijft. Hij kwam in 2007 in het nieuws toen hij ontsnapte uit zijn verblijf en een vrouw, die hem bijna dagelijks bezocht, zwaar verwondde. De metafoor verwijst naar jonge mannen die machogedrag vertonen.

Communiceren doe je samen 2

• d De droom van het lyrisch ik is dat Rotterdam weer wordt zoals de stad vroeger was. Met de titel van het gedicht verwijst de dichter overigens naar de gevleugelde woorden ‘I have a dream’ in de beroemde rede van Martin Luther King op 28 augustus 1963, waarin hij opkwam voor de rechten van de gekleurde bevolking van Amerika.

Poëzieopdracht

Straks zie je 4 gedichten die in de openbare ruimte hangen. 

Beantwoord de volgende vragen in je schrift per gedicht. 

1. Heeft de lay-out iets met de inhoud van het gedicht te maken? Hoe? 

2. Wat kun je zeggen over de grootte van de letters en de witruimte? 

3. Behoort deze tekst tot de poëzie of de proza? 

1

2

3

4

Poëzieopdracht

Straks zie je 3 gedichten die in de openbare ruimte hangen. 

1. Heeft de lay-out iets met de inhoud van het gedicht te maken? Hoe? 

2. Wat kun je zeggen over de grootte van de letters en de witruimte? 

3. Behoort deze tekst tot de poëzie of de proza? 

Proza

• Lopende tekst
• De tekst wordt niet onderbroken door witregels

Poëzie

• De regels mogen worden afgebroken als de schrijver dat wil
• De schrijver bepaalt wanneer een zin afgebroken wordt
• Vaak wordt er gebruik gemaakt van veel wit

Poëzie: 

De dichter beslist waar een zin eindigt.

Proza

De tekst is gelijk verdeeld over de hele pagina.

Communiceren doe je samen 2

Stijlfiguren die we al gezien hebben: 

• vergelijkingen met verbindingswoord
• metafoor
  

En ook nog twee andere stijlfiguren: 

• personificatie
• synesthesie

Nieuw begrip belangrijk bij poëzie:

• Lyrisch ik

Communiceren doe je samen 2

Personificatie

• Letterlijk: 'een persoon van iets maken'
  
• Er worden menselijke eigenschappen toegeschreven aan 'dingen'.

 

Bijvoorbeeld:

• Het schilderij wil ons laten zien hoe mensen vroeger leefden.
• Vraag jezelf af: 
• Wil het schilderij ons iets laten zien? Kan een schilderij dat? 

Communiceren doe je samen 2

Synesthesie: 

• twee soorten zintuigelijke waarnemingen worden vergeleken
  
• Zintuigen: voelen, proeven, ruiken, horen, zien

Bijvoorbeeld:

• Haar zinnen bestaan uit zijden woorden. 
• zijden = stof > voelen   +    woorden > horen 

Communiceren doe je samen 2

Lyrisch ik

• Met 'ik', 'mij' is een ik-persoon aan het woord. 
• Deze 'ik' kan de schrijver zelf zijn. 

Communiceren doe je samen 2

Lyrisch ik

• Met 'ik', 'mij' is een ik-persoon aan het woord. 
• Deze 'ik' kan de schrijver zelf zijn. 

Voor de liefste onbekende

Paul Éluard

Wat ben ik blij dat ik je nog niet ken. 

Ik dank de sterren en de maan

dat iedereen die komt en gaat

de diepste sporen achterlaat, behalve jij, 

dat jij mijn deur, dicht of open,

steeds voorbijgelopen bent

Communiceren doe je samen 2

Zelf aan de slag

Maak opdracht 5 op pg 148 van je oefenboek.

Begrippen uit deze les

personificatie

synesthesie

Lyrisch ik

Communiceren doe je samen 2

Besproken begrippen over stijlfiguren en beeldspraak uit de literatuur:

• beeldspraak
• vergelijkingen met verbindingswoord
• metafoor
• personificatie
• synesthesie

• Lyrisch ik

• paradox
• retorische vraag
• hyperbool
  
• repetitio
  
• drieslag

• Meer begrippen komen nog