Feitencheckers

• NCZ
• Secundair onderwijs

Juist

Fout

Honden zweten enkel via hun tong

Je kan de Chinese muur zien vanuit de ruimte

We gebruiken maar 10 procent van onze hersenen

Een goudvis heeft een geheugen van 3 seconden

Je mag een kauwgom niet inslikken

Vikingen hadden hoorns op hun helmen

Stieren worden agressief van de kleur rood

Je slikt jaarlijks 8 spinnen in terwijl je slaapt

Geen enkele bewering is juist, dit zijn klassieke voorbeelden van ‘fabeltjes’ die circuleren, valse weetjes waarvan veel mensen denken dat ze waar zijn. Dit illustreert het ‘illusory truth effect’: hoe vaker je iets hoort, hoe groter het gepercipieerde waarheidsgehalte. 

Fout. Honden zweten via hun tong én hun voetzolen.

Fout. De Chinese muur is niet zichtbaar vanuit de ruimte of vanop de maan.

Fout. Wel is het zo dat er 20% van de totale energieconsumptie van het lichaam door de hersenen gebruikt wordt.

Fout. Vaak wordt gedacht dat vissen geen of een slecht geheugen hebben, maar aquariumvissen (en dus ook goudvissen) kunnen tot gemiddeld 3 maanden iets onthouden. 

Fout. Soms wordt gezegd dat een kauwgom tot 7 jaar in je maag kan blijven zitten omdat bepaalde stoffen niet kunnen worden afgebroken, maar dat klopt niet. Wel duurt het iets langer dan ‘normaal’ voedsel, dus pas na 2 dagen zijn de stoffen in kauwgom afgebroken en verteerd. 

Fout. Het idee dat Vikingen helmen met hoorns droegen ontstond in de 19e eeuw. Kunstenaars uit die tijd vonden de verhalen over de Vikingen heel mooi en romantisch. Maar omdat ze niet wisten hoe ze eruit zagen, baseerden ze hun uiterlijk - met woeste baard en helm - op oude beschrijvingen van een heel ander volk: de Germanen. Zij droegen waarschijnlijk wel helmen met hoorns en vleugels, maar leefden veel eerder dan de Vikingen. 

Fout. Stieren zijn namelijk kleurenblind. Toch zal de stier wel achter het doek aangaan, omdat hij reageert op alles wat er om hem heen beweegt. Zo wil de stier zich verdedigen tegen zijn aanvallers.

Fout: Het inslikken van een spin tijdens de slaap is iets dat hoogst zelden gebeurt. Spinnen hebben namelijk niets te zoeken bij mensen, en al helemaal niet als ze slapen. Er valt dan simpelweg geen eten te halen. Het is voor spinnen veel effectiever als ze in of bij hun web blijven wachten op een invliegend insect.

Definitie desinformatie

foute informatie die bewust

wordt gemaakt en verspreid om mensen te misleiden. 

Kwam je zelf al in aanraking met desinformatie? Geef een voorbeeld.

Waar/ welk medium?

Hoe heb je dit ontmaskerd?

Welk platform heeft de verspreiding van desinformatie enorm versneld?

1. Kranten
2. Televisie
3. Radio
4. Sociale media

Wat is het belangrijkste verschil tussen misinformatie en desinformatie?

1. Misinformatie is altijd positief, desinformatie altijd negatief.
2. Misinformatie wordt onbewust gedeeld, desinformatie wordt bewust verspreid om te misleiden.
3. Misinformatie is alleen online te vinden, desinformatie alleen in de pers.
4. Misinformatie is altijd politiek, desinformatie is commercieel.

Misinformatie

Desinformatie

Satire

Bewust valse informatie verspreiden om mensen te misleiden.

Humoristisch commentaar op de maatschappij dat soms gebaseerd is op verdraaide feiten.

Onjuiste informatie verspreiden zonder de intentie om te misleiden.

Iemand bewerkte de t-shirt van Paris Hilton. Er stond niet echt "stop being poor" op haar t-shirt, maar "stop being desperate". De bewerkte foto werd online geplaatst.

1. Misinformatie
2. `desinformatie

De bewerker van de foto zette deze foute informatie bewust op het internet. Omwille van haar soms nogal interessante fashion keuzes, geloofden veel mensen deze foto. Paris Hilton kwam daardoor onder vuur te liggen. In een recente Tiktok video legt ze uit hoe deze foto bewerkt is.

Frida Sofia, een 12 jarig meisje uit Mexico werd gered uit het puin van een ingestorte basisschool. Uiteindelijk bleek dat Frida Sofia niet bestond. Toch werd het verhaal op veel nieuwszenders gedeeld. Hierdoor deelde vele mensen volgend bericht op Twitter.

1. Misinformatie
2. `desinformatie

De mensen die het verhaal deelden dachten dat het waar was omdat het te zien was op verschillende nieuwszenders. Ze deelden foute informatie dus onbewust waardoor dit misinformatie is.

Deze foto ging viraal, maar je zou toch denken dat iedereen onmiddellijk herkent dat dit een grap is? Niets is minder waar, heel wat mensen geloofden het en deelden vervolgens het bericht.

1. Misinformatie
2. `desinformatie

Mensen deelden het foute nieuws onbewust. Ze dachten dat dit waar was. De vrouw op de foto is Natacha Peyre, Zweedse actrice, zangeres en model. De man op de foto is waarschijnlijk gewoon een fan met wie ze op de foto ging.

De pagina die deze fake foto als eerste plaatste, deed dit als 1 april grap. Onderaan het artikel stond “April Fool’s”. De foto werd niet veel later verwijderd.

1. Misinformatie
2. `desinformatie

Het gaat hier om desinformatie aangezien de makers de foute informatie bewust online plaatsten als 1 april grap.