2 HAVO Thema 1: Herhalingsles BS 3 & 4

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Thema 1: BS 3 & 4 

Herhalingsles 

BS 3: Ademhalingsstelsel

BS 4: Ademhalen

+ een nieuw deel van BS 2!

Leerdoelen

• je kunt de functie van verschillende onderdelen van de neus- & mondholte benoemen
  
• je kunt de functie van het strotklepje en de huig benoemen
  
• je kunt de onderdelen van de longen benoemen en beschrijven hoe deze beschermd worden
• Je kunt de verschillen noemen tussen ingeademde en uitgeademde lucht
• je kunt beschrijven hoe een inademing en uitademing tot stand komt
• Je kunt het begrip gaswisseling uitleggen
  
• Je kunt de verschillen noemen tussen en beschrijven hoe een borstademhaling en een buikademhaling
  tot stand komt
• Je kunt uitleggen wat er in de longblaasjes gebeurd tijdens gaswisseling

Koudbloedig & warmbloedig

warmbloedig = constante lichaamstemperatuur

koudbloedig = wisselende lichaamstemperatuur

Hoe hoger de temperatuur hoe meer verbranding

dus GEEN koud/warm bloed!

Want een koudbloedig dier kan ook in een warme omgeving zijn, op dat moment is zijn lichaamstemperatuur ook 'warm' (hoog). 

Warmbloedige dieren houden hun lichaams temperatuur altijd even hoog ongeacht de buiten temperatuur. 

bijv: wij mensen houden onze lichaamstemperatuur constant rond de 37 graden ook al is het koud in onze omgeving.

Koudbloedige dieren hebben een wisselende lichaamstemperatuur, Bij deze dieren is de lichaamstemperatuur ongeveer gelijk aan hun omgeving. 

bijv: als het buiten 3 graden is heeft de kikker een lichaams temperatuur van 3 graden. Als het 26 graden is zijn zijn omgeving zal zijn lichaamstemperatuur ook 26 graden zijn.

Koudbloedig

• wisselende temperatuur
• weinig verbranding bij lage temperatuur

Gevolg? 

• winterslaap

Wat gebeurd er? 

Weinig verbranding = weinig energie beschikbaar

Bij koud weer zijn koudbloedige dieren niet erg actief

-Lichaamstemperatuur daalt

-Stofwisseling vertraagd

-Weinig energie en zuurstof nodig

-Sommige reptielen ademen de hele winterslaap niet

Warmbloedig

• Constante temperatuur
• Voortdurend verbranding
• extra verbranding bij kou

Waarom? 

• isolatie
• trek
• winterslaap

Er vindt extra veel verbranding plaats om hun lichaamstemperatuur op peil te houden.

Er komt extra energie vrij, dus ze zijn ook in de winter actief. 

Er is veel voedsel nodig om zo'n actief leven te kunnen leiden

Isolatie:

Zoogdieren: vetlaag onder de huid & dikke vacht met haren 

Vogels: vetlaag onder de huid & verenpak

Trek = wegtrekken naar andere warmere streken in de herfst (ook walvissen trekken bijv. weg naar warmere wateren)

Winterslaap = sommige dieren zoals egels en vleermuizen

Mark bestudeerd 2 soorten vossen: een poolvos en een rode vos (NL). Welke stelling is juist?

De poolvos verbruikt meer zuurstof, hij is warmbloedig in in deze koude omgeving vind er meer verbranding plaats om zijn lichaamstemperatuur op peil te houden. Voor deze verbrandingsreactie is zuurstof nodig.

1. De poolvos verbruikt meer zuurstof
2. De rode vos verbruikt meer zuurstof
3. De poolvos en de rode vos verbruikten evenveel zuurstof
4. De poolvos en de rode vos gebruiken geen zuurstof want ze zijn in winterslaap

De poolvos verbruikt meer zuurstof, hij is warmbloedig in in deze koude omgeving vind er meer verbranding plaats om zijn lichaamstemperatuur op peil te houden. Voor deze verbrandingsreactie is zuurstof nodig.

Gaswisseling

Bloed dat naar de longblaasjes TOE stroomt, bevat:

1. Weinig zuurstof & weinig koolstofdioxide
2. Veel zuurstof & veel koolstofdioxide
3. Weing zuurstof & veel koolstofdioxide
4. Veel zuurstof & weinig koolstofdioxide

Borstademhaling

inademing: 

-tussenribspieren spannen aan -> ribben/borstbeen omhoog -> borstholte groter

uitademing:

-tussenribspieren ontspannen -> ribben/borstheen omlaag -> borstholte kleiner

-borstademhaling = ribademhaling

-ribben & borstbeen bewegen

Wat geberud er met je longen?

-Als de borstholte groter wordt worden je longen uitgerekt

-Er ontstaat onderdruk in je longen (druk in je longen is lager dan de druk in de buitenlucht)

-Hierdoor stroomt lucht van buiten de longen in (de lucht beweegt van een hoge druk naar een lage druk)

Wat gebeurd er in de longen?

-Als de borstholte kleiner wordt, worden je longen ook weer kleiner

-Door het kleiner worden van de longen ontstaat er bovendruk in de longen (de druk in de longen is hoger dan de druk in de buitenlucht

-Door dit drukverschil stroomt de lucht je longen uit (de lucht beweegt van een hoge druk naar een lage druk)

-ribben aan wervelkolom met gewrichten en aan borstbeen met kraakbeen = beweging

-borstholte groter -> longen rekken uit

-borstholte kleiner -> longen worden kleiner

Buikademhaling

inademing:

middenrif trekt samen -> beweegt omlaag -> borstholte wordt groter

uitademing:

middenrif ontspant -> beweegt omhoog -> borstholte wordt kleiner

buikademhaling = middenrifademhaling

-middenrif en buikwand bewegen

als de borstholte groter wordt wordt de buikholte kleiner

Als je middenrif ontspant...

1. beweegt hij omhoog, de borstholte wordt kleiner
2. beweegt hij omhoog, de borstholte wordt groter
3. beweegt hij omlaag, de borstholte wordt kleiner
4. beweegt hij omlaag, de borstholte wordt groter

Door het samentrekken van de tussenribspieren bewegen de ribben en het borstbeen omhoog, je borstholte wordt groter.
Deze beweging hoort bij:

1. Buikademhaling, je ademt in
2. Borstademhaling, je ademt in
3. Buikademhaling, je ademt uit
4. Borstademhaling, je ademt uit

Het ademhalingsstelsel

Welke onderdelen horen bij het ademhalingsstelsel?

Welke weg legt de zuurstof in ingeademde lucht af voor het wordt afgegeven aan het bloed?

Neusholte/mondholte

Bronchiën

Luchtpijptakje

luchtpijp

Keelholte

longblaasje

Zelfwerktijd

Nog tijd? Werk nu verder:

-Leren onderzoeken 1 & 2

-BS 1 t/m 4

- (Practica 1 t/m 6)

= Leerstof voor het SO!