3, dementie les 2

• Kennis van ziektebeelden
• MBO
• Studiejaar 1

Afasie

Apraxie

Agnosie

Stoornis in uitvoerende functies 

Confabuleren

Amnesie

Taalstoornis

Verminderd vermogen motorische handelingen uit te voeren, ondanks intacte motorische functies

Het onvermogen objecten te herkennen of thuis te brengen, ondanks intacte sensorische functies

Plannen maken, organiseren, logische gevolgtrekkingen maken, abstraheren

Verzinsels vertellen om 'gaten' in geheugen te vullen.

Geheugenverlies

Jullie hebben als het goed is de vormen van dementie naast elkaar gezet. Hier zijn verschillende termen ook naar voren gekomen. Zet ze op de goede plaats

Deze vier vormen van dementie komen het meeste voor.  Ik wil nog één ding met jullie bespreken en dat is de ziekte van Alzheimer. Wat gebeurt er nu precies in de hersenen?

De ziekte van Alzheimer werd al in 1906 ontdekt door de Duitse neuroloog Aloïs Alzheimer. Eén van zijn eerste patiënten was Auguste Deter. In 1901 kwam Alzheimer in contact met deze patiënte. Deze vrouw van 51 jaar oud vertoonde vreemde gedragspatronen en had geen beschikking meer over haar kortetermijngeheugen. Tijdens het psychiatrisch onderzoek bleek de vrouw niet meer in staat om coherente antwoorden te geven. Toen Alzheimer haar vroeg om het getal ‘5’ te noteren schreef ze ‘een vrouw’ en terwijl ze kauwde op een stuk varkensvlees bleef ze volhouden dat ze spinazie aan het eten was. Alzheimer concludeerde dat Auguste vergeetachtig was, maar dat ze zich wel bewust was van haar conditie. De vrouw merkte namelijk regelmatig op “Ik lijk mezelf verloren te hebben”. De aandoening van Auguste werd een obsessie voor Alzheimer. Ondanks dat hij een jaar later het psychiatrisch ziekenhuis verliet, bleef hij de patiënte volgen.

Toen Deter in 1906 overleed vroeg Alzheimer toestemming om haar hersenen te onderzoeken. Bij dit onderzoek trof de neuroloog de eerste sporen aan van de ziekte die later naar hem vernoemd zou worden. Alzheimer was daarmee de eerste neuroloog ter wereld die concludeerde dat de ziekte een hersenaandoening was en geen ouderdomsverschijnsel. Al snel verspreidde zijn diagnose zich door de wetenschappelijke wereld en werd aandoening bekend als de ziekte van Alzheimer. Hij omschreef de ziekte als “Eine eigenartige Krankheit der Hirnrinde (cortex/hersenschors)”. Hij ontdekte door microscopisch onderzoek de kenmerkende veranderingen in het hersenweefsel van mensen die aan dementie waren overleden. In 1907 publiceerde hij de resultaten in een medisch tijdschrift.

Inmiddels is er veel onderzoek naar Alzheimer gedaan. Bij de ziekte van Alzheimer zijn de neuronen, de hersencellen aangedaan, deze zijn gekrompen en verdwijnen. Tussen de hersencellen stapelen eiwitten op (plaques en in de hersencellen komt een verstrengeling van eiwitten voor (tangles).

Zowel de plaques, als de tangles zorgen ervoor dat de neuronen minder goed functioneren, krimpen en verdwijnen.

In een vroeg stadium van de ziekte van Alzheimer kun je op de MRI-scan alleen een verkleining van de hippocampus zien. De hippocampus is een hersenstructuur die belangrijk is voor het geheugen. De hippocampus krimpt in bij het ouder worden, maar bij Alzheimer is deze inkrimping vele malen groter.

In de meest ernstige fase van de ziekte van Alzheimer is er sprake van een totale inkrimping van het hersenweefsel. De normaal goed ontwikkelde plooien aan de buitenkant van de hersenen zijn zichtbaar dieper. Daarnaast zijn de hersenkamers, oftewel de ruimtes in de hersenen, aanzienlijk vergroot. Ook de windingen in de hersenen, die het hersenvocht bevatten, zijn gekrompen.

In de meest ernstige fase van de ziekte van Alzheimer is er sprake van een totale inkrimping van het hersenweefsel. De normaal goed ontwikkelde plooien aan de buitenkant van de hersenen zijn zichtbaar dieper. Daarnaast zijn de hersenkamers, oftewel de ruimtes in de hersenen, aanzienlijk vergroot. Ook de windingen in de hersenen, die het hersenvocht bevatten, zijn gekrompen.

Je begrijpt dat dit consequenties heeft.

Het semantische geheugen is het geheugen voor betekenissen, begrippen en feiten. Semantische dementie komt vooral voor in het gedeelte waar taal zich bevindt.

Er zijn nog 2 vormen die jullie moeten leren. Dat is Creutzveldt-Jakob en het Korsakovsyndroom.

Het syndroom van korsakov is strikt genomen geen vorm van dementie, maar heeft wel de symptomen van dementie. Vandaar dat deze ziekte vaak bij dementie ook aan bod komt. Eerst even iets over alcohol. Eén 5e van de mensen met problematisch alcoholgebruik is ouder dan 55 jaar.

1, 2

We spreken van alcoholafhankelijkheid als er sprake is van onaangepast gebruik van alcohol waarbij grotere hoeveelheden gedurende langere tijd worden gebruikt, meer alcohol wordt gebruikt dan gepland, bij geen alcohol er onttrekkingsverschijnselen optreden en het alcoholgebruik consequenties heeft voor het sociaal en maatschappelijk. functioneren.

Ouderen zijn gevoeliger voor de effecten van alcohol omdat de alcohol minder goed wordt afgebroken in de lever.

Bij ouderen is de alcoholspiegel in het bloed hoger bij eenzelfde alcoholconsumptie omdat ze een lagere hoeveelheid totaal lichaamswater hebben.

Langdurig alcoholgebruik leidt tot onherstelbare schade aan de hersenen .

De kans op dementie is bij ‘zware drinkers’ boven de 65 jaar vijf maal groter dan bij ‘sociale drinkers’.

Pt zh thiamine hoge dosering

Plotseling onttrekking van alcohol maakt dat het systeem wat zich heeft aangepast ontregeld wordt.

De directe oorzaak van Wernicke- en Korsakov-syndroom is een langdurig gebrek aan vitamine B1, waardoor chronische schade aan de hersenen optreedt. Wat is de functie van B1? Wat is de relatie tussen B1 en alcohol?

volgende slide

stadium 1 

stadium 2

stadium 3

stadium 4

Beginnende dementie

bedreigde ik

Matig ernstige dementie

verdwaalde ik

Ernstige dementie: deels afhankelijk

verborgen ik

Ernstige dementie: helemaal afhankelijk

verzonken ik

Bespreek:

- Per stadium wat de zorgvrager nog wel kan en wat niet.

- Welke begeleiding heeft de zorgvrager per stadium nodig?

Wat gebeurt er in de hersenen van iemand met de ziekte van Alzheimer?

1. De hersencellen krijgen niet genoeg zuurstof
2. De hersencellen stoppen met functioneren en sterven af
3. De verbindingen tussen de hersencellen werken niet meer
4. Er worden teveel hersencellen aangemaakt

Hallucinaties komen het meest voor bij

1. De ziekte van Alzheimer
2. Lewy-Body-dementie
3. Vasculaire dementie
4. Frontotemporale dementie

Sociaal onaangepast gedrag komt het meeste voor bij

1. Korsakovsyndroom
2. Lewy-Body-dementie
3. Vasculaire dementie
4. Frontotemporale dementie

Decorumverlies zie je vooral bij

1. Korsakovsyndroom
2. Lewy-Body-dementie
3. Vasculaire dementie
4. Frontotemporale dementie

www.alzheimer-nederland.nl

Kijk ter afsluiting van de les rond op de website of maak een samenvatting of ga aan je opdrachten in het werkboek.