College 2|Wat is maatschappijleer?|Maat|4H

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Maatschappelijke vraagstukken

Maatschappelijke vraagstukken analyseren

College 2 Wat is maatschappijleer?

Paragraaf 1.2 De maatschappij onderzoeken

Lesdoel(en)

Aan het einde van het college:

• Kan jij de vijf belangrijke kernbegrippen van maatschappijleer en de definities ervan benoemen
• Kan jij onderscheid maken tussen twee soorten vragen voor het analyseren van maatschappelijke vraagstukken en kan jij minimaal drie voorbeeld vragen benoemen.

Kernbegrippen

Belangrijke begrippen die bij maatschappijleer regelmatig terugkomen: 

• waarden en normen
• belangen
• macht
• sociale ongelijkheid
• sociale cohesie

§1.2 De maatschappij onderzoeken

Waarden

Uitgangspunt of principes dat mensen belangrijk vinden in hun leven.

Voorbeelden hiervan zijn: 

• gezondheid
• liefde
• vrijheid
• familie 
• discipline 
• status

§1.2 De maatschappij onderzoeken

Normen

Opvattingen/regels hoe je je op grond van waarden behoort te gedragen.

§1.2 De maatschappij onderzoeken

Normen horen altijd bij een waarde!

Waarde	Norm
Familie	“Je zorgt voor je ouders als ze dat zelf niet meer kunnen.”
Vrijheid	“Iedereen moet vrij zijn om te geloven wat hij wil.”
Discipline	“Ik zorg dat ik altijd mijn huiswerk heb gemaakt.”

Normen

Normen zijn vaak sociale verplichtingen: regels die door je omgeving worden opgelegd.

Geschreven regels            een regel die (wettelijk) is vastgelegd. 

Bijv. “je mag niet stelen.”

Ongeschreven regels           fatsoensnormen die iedereen kent. 

Bijv. “je staat op voor ouderen in de bus.”

§1.2 De maatschappij onderzoeken

Sociale controle

Via sociale controle dwingen of stimuleren 

mensen anderen om zich aan normen te houden.

§1.2 De maatschappij onderzoeken

Belangen

Belang             het voordeel dat iemand ergens bij heeft.

Bijvoorbeeld:

• schone lucht
• goede salaris
• godsdienstvrijheid
• een veilige leefomgeving. 

§1.2 De maatschappij onderzoeken

Belangentegenstellingen

Belangen zijn soms tegengesteld. 

Welke tegenstelling zie je hier?

§1.2 De maatschappij onderzoeken

Macht

Het vermogen om het gedrag of het denken van anderen te beïnvloeden.

Twee soorten macht:

Formele macht            macht die is vastgelegd in wetten of regels. 

Bijv. een politieagent, leraar of burgemeester.

Informele macht            macht die niet is vastgelegd in regels. 

Bijv. invloed van je vrienden of een influencer 

§1.2 De maatschappij onderzoeken

Machtsmiddelen

Middelen waarmee je het gedrag van anderen kunt beïnvloeden. 

Machtsmiddelen:

• functie/beroep
• kennis
• overtuigingskracht
• aantal medestanders
• geld

§1.2 De maatschappij onderzoeken

Sociale ongelijkheid

Ongelijke verdeling van maatschappelijke kansen, inkomen, kennis en macht.

Deze terreinen laten de volgende grote verschillen zien: 

• kennis
• inkomen
• status
• politieke macht en invloed

§1.2 De maatschappij onderzoeken

Sociale cohesie

Hoe sterk mensen zich verbonden voelen met elkaar. 

                

§1.2 De maatschappij onderzoeken

                Bij welke afbeelding is de sociale cohesie het sterkst? 

                                         Waarom denk je dat?

Maatschappelijke vraagstukken analyseren

Algemene onderzoeksvragen              Analysevragen kernbegrippen

• algemene omschrijving                           
• rol media
• rol overheid
• vergelijken
• eigen mening 

§1.2 De maatschappij onderzoeken

• belangen
• waarden en normen
• macht
• sociale ongelijkheid
• sociale cohesie

Welke twee soorten vragen zijn er voor het analyseren van maatschappelijke vraagstukken?

Waarden zijn .........

1. principes die veel mensen belangrijk vinden
2. principes dat voor iedereen gelijk is
3. principes dat mensen belangrijk vinden in hun leven
4. regels over hoe jij je moet gedragen

Benoem minimaal drie voorbeeld vragen, wat je kan gebruiken bij het analyseren van maatschappelijke vraagstukken

Wat zijn belangen?

1. het voordeel dat iemand ergens bij heeft
2. het nadeel dat iemand ergens bij heeft
3. het voordeel dat je kan verdienen
4. principes die je belangrijk vindt in jouw leven

Normen zijn..........

1. regels hoe je je op grond van principes behoort te gedragen
2. principes dat je belangrijk vindt in jouw leven
3. regels over hoe jij je moet gedragen naast anderen
4. discipline

Wat is macht?
Benoem vier machtsmiddelen.

Wat is sociale ongelijkheid en waardoor ontstaat sociale ongelijkheid?

Sociale cohesie is........

1. het gevoel dat je ergens van hebt
2. ongelijkheid in de maatschappij
3. een probleem dat opgelost moet worden
4. hoe sterk mensen zich verbonden voelen met elkaar

Vragen?

Opdrachten college 2

Paragraaf 1.2. De maatschappij onderzoeken

Opdracht: 1 t/m 13

Werkboek: blz. 8 t/m 11

Tekstboek: blz. 12 t/m 17