3hv-6.3 + start opd eco

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

6.3 Samenleven

Op tafel:

Laptop (nog dichtgeklapt)

Telefoon in telefoontas

Planning

• Herhaling
• Leerdoelen
  
• Uitleg
• Zelfstandig werken
• Volgende keer
  

Leerdoelen

• Je moet kunnen uitleggen wat een biologisch evenwicht is.
  
• Je moet kunnen uitleggen hoe soorten afhankelijk zijn van elkaar voor voedsel, een schuilplaats en voortplanting.

Populatiegrootte

Beïnvloed door: 

abiotische en biotische factoren

Alle factoren gunstig?

De populatie groeit!

Biologisch evenwicht

Omstandigheden gunstig?

De populatiegrootte neemt toe!

Omstandigheden minder gunstig?

De populatiegrootte neemt af

Optimumkromme

Voor elke abiotische factor kun je meten hoe de overlevingskans is van een bepaald organisme. 

Iedere soort heeft een optimum voor 

bijvoorbeeld temperatuur. Op dit

optimum kan de soort het beste 

overleven.

Samenleven

Relaties in en tussen populaties: 

- Concurrentie: 

   competitie partner, plek voedsel 

- Samenwerken/ afspraken maken:

  jagen (leeuwen), verdedigen (vissen) 

  mieren (taakverdeling kolonie).

                                                                           

Stokstaartje houdt de wacht

Relaties binnen populatie

- Rangorde

- Territorium

- Paarvorming

Bij sommige soorten vindt elk jaar opnieuw paarvorming plaats maar bij zwanen blijven man en vrouw hun hele leven bij elkaar.

Rangorde

Rangorde: Eén dier is dan de baas.

Territorium

Territorium: gebied dat verdedigd wordt tegen soortgenoten

Paarvorming

Paarvorming: Mannetje en een vrouwtje werken samen om zich voort te planten.

Bij sommige soorten vindt elk jaar opnieuw paarvorming plaats maar bij zwanen blijven man en vrouw hun hele leven bij elkaar.

Relaties tussen soorten

Individuen van verschillende soorten kunnen langdurige relaties met elkaar onderhouden

Symbiose

Mutualisme

Beide soorten hebben voordeel van de symbiose (samenlevingsvorm)

+      + 

Korstmos: Schimmel + alge

Kunnen niet zonder elkaar leven

Commensalisme

Ene individu heeft voordeel de ander geen voordeel of nadeel

+      +/-

Parasitisme

Ene individu heeft nadeel en de ander een voordeel

-       +

De parasiet leeft op of in de gastheer

Opdr. Ecologie:

1. Groepjes van 3 maken
2. Ecosysteem kiezen
3. Taakverdeling maken (+noteren)
4. Starten met de opdracht

Zelfstandig werken

Wat: Maak opdrachten 6.3 in online boek:

                   3H: opdr. 1, 2, 3, 5, 7, 8 

                   3A: opdr. 1, 3, 4, 7, 9 

Hoe: Individueel

Hulp: De tekst

Klaar: - Samenvatting/begrippenlijst maken 6.3

             - Extra oefeningen maken 6.3

             - Flitskaarten 6.3

             - Ander huiswerk

Volgende keer

Weektaak:

Opdr. online boek 6.3:

 3H: opdr. 1, 2, 3, 5, 7, 8

 3A: opdr. 1, 3, 4, 7, 9 

Volgende les: