6.2 Zelfstandige burgers

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

6.2 Zelfstandige burgers

6.2 - Zelfstandige burgers

1. Je weet waardoor de verstedelijking kon ontstaan

2. Je weet op welke manieren Holland belangrijk werd.

3. Je weet hoe steden stadsrechten kregen.

4. Je weet hoe burgers hun stad bestuurden.

5. Je weet hoe steden zelfstandiger werden en lage edelen macht verloren.

De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden.

Holland wordt belangrijk

Het gebied dat nu Nederland, België en Luxemburg is was toen de Nederlanden

(17 gewesten, graafschappen en hertogdommen)

Holland was 1 van de belangrijkste gewesten en breidde het gebied flink uit.

Floris V liet de Ridderzaal bouwen.

In 1296 wordt hij vermoord door edelen, omdat hij teveel macht zou hebben.

Stadsrechten

Floris gaf bepaalde groepen (boeren en burgers) rechten om het volk tevreden te houden.

Stadsrechten (privilege van een stad)

- Recht om belasting te heffen

- Rechten om een stadsmuur te bouwen

- Marktrecht

- Recht om tol te heffen

- Eigen rechtsspraak

 Dordrecht was de eerste stad met stadsrechten in 1220. Amsterdam bijvoorbeeld in 1275.

Aan de slag

                Was de moord op Floris V een politieke moord?

Kijk het filmpje op de volgende slide en formuleer een antwoord op de bovenstaande vraag.

Was de moord op Floris V een politieke moord?
Kijk het filmpje op de volgende slide en formuleer een antwoord

Koning

+

hoge edelen

Stad

Stadsrechten

Belastingen

4. Het stadsbestuur

'Stadslucht maakt vrij': horigen verloren de rechten en plichten als ze in de stad gingen wonen

Heren gaven meer rechten aan boeren om ze daar te houden, dus de horigheid verdween op veel plaatsen in Europa

Een man kon na een jaar en een dag burger worden in een stad.  Burgerij (= de gezamenlijke burgers)

De schepenen zorgden voor het bestuur en de rechtspraak en ze maakten keuren (wetten). De heer had ook een vertegenwoordiger, namelijk de baljuw/schout. De schout of baljuw was de voorzitter van de vergadering van schepenen. 

De burgemeester was de hoogste stadsbestuurder. Stadsbestuurders werden gecontroleerd door een vroedschap.

Misdadigers werden vooral gestraft met boetes, de schandpaal of met de doodstaf. Een bekentenis werd gezien als schuldig (vaak werd een bekentenis gedaan na marteling).

Alle inwoners van de stad

Burgerij

Rijke en aanzienlijke families

Schepenen

Wie bestuurt 

de stad?

Schout of Baljuw

Schepenen

Stadsbestuur

Burgemeesters

Vanaf de 15de eeuw kwamen er ook 

Gekozen door de rijke en aanzienlijke families

Gekozen door de heer van het gebied

(hoge edelman)

De schepenen:

- maakten de keuren

- zorgden voor rust en orde

- spraken recht

De burgemeesters:

- de hoogste stadbestuurders

- dagelijks bestuur

- geadviseerd en gecontroleerd door de vroedschap

+

5. Steden en edelen

Steden betaalden geld voor stadsrechten aan (hoge) edelen en vorsten.

Daarnaast kregen hoge edelen en vorsten (militaire) steun van steden in hun strijd tegen de lage edelen.

Maar steden werden wel steeds zelfstandiger en zelfs machtiger dan de heer.

Vooral de rijke Vlaamse steden Gent en Brugge wisten de macht van hun graaf te bedwingen (bijv. de Guldensporenslag in 1302.)