Les 5: geloof en wetenschap

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Les 5: geloof en wetenschap

Geloof en wetenschap

Leerdoelen

Aan het einde van de les:

-Begrijp je de spanning die bestaat tussen geloof en wetenschap vroeger en nu

-Leg je uit wat het verschil is tussen het ptolemeische wereldbeeld en het copernicaanse wereldbeeld is.

-Beschrijf je de relatie tussen orthodoxie, inquisitie en ketterijen

-Weet je wat de Rooms-Katholieke ‘Index’ is en wat dit te maken heeft met Copernicus, Bruno en Galilei.

-Leg je uit wat het verschil is tussen het geocentrische model en heliocentrische model.

-Leg je uit wat een paradigma (wisseling) is en pas je dit toe op de copernicaanse revolutie.

Herhaling

• Wat is de ideeën wereld?  
• Wat is het verschil tussen Plato en Aristoteles?
• Wat is het godsbewijs van Descartes?
• Wat is het godsbewijs van Spinoza?

Giordano Bruno

• (1548-1600)
• Denker en natuurkundige

Wetenschap

• Heelal = oneindig
• Mogelijk buitenaards levende wezens
• Jezus was geen goddelijk figuur & er komt geen laatste oordeel

Ketter

• Ketter = aanhanger van een leerstelling die tegen de ideeën van de  centrale geloofsgemeenschap ingaat
• Brandstapel in 1600

Geloof en wetenschap

• Ptolemaeüs en Aristoteles : heelal met de aarde als middelpunt en de planeten/sterren bewegen hieromheen
• Kennis en techniek:  verandering van de wereldbeelden
• Kerk: macht en het dominerende wereldbeeld
• Studeren? In het klooster en later universiteiten

Copernicus

Duits-Poolse natuurkundige

De revolutionibus Orbium Coelestium

• De aarde en andere planeten draaien om de zon
• Boek gepubliceerd na zijn dood, waarom?
• Kritiek vanuit (protestantse) kerk
• 1616 op de index geplaatst

Galileo Galilei

• Hoogleraar wiskunde, mechanica en sterrenkunde
• Aanhanger leer Copernicus

Wetenschap

• Maan is niet volledig rond, Jupiter heeft 3 manen en Saturnus heeft een ring
• Heliocentrisme
• Bijbel moet niet letterlijk genomen worden
  

De kerk

• 1615: aangeklaagd bij de inquisitie
• 1633: lange gevangenisstraf vanwege ketterij

Kosmologie na galilei

• Nu: heel klein zonnestelsel in de melkweg in een oneindig heelal
• Oerknaltheorie
• -->  geboorte van materie, tijd en ruimte

Wetenschap en kerk

• Mensen houden graag vast aan de bestaande overtuigingen
• Een wereldbeeld die iedereen gelooft geeft zekerheid
• Nieuwe theorieën zijn een bedreiging van zekerheden
• Tijd van Bruno, Copernicus en Galilei: christelijk wereldbeeld & ketterij/inquisitie

Wisseling van paradigme

• Van geocentrisch naar heliocentrisch
• Ptolemaeïsch wereldbeeld naar copernicaans wereldbeeld

Theologen

• Plato: de structuur in de wereld moet door iets/iemand gemaakt zijn
• Thomas van Aquino: in de natuur is God
• Descartes: God moet bestaan, want een mens kan niet zo iets perfects bedenken
• Swinburne: de oerknal en het heelal was zo precies dat dit wel door God moet gebeurd zijn

Dialoog

• Een politieagent mag tijdens zijn werk een hoofddoek dragen of een ketting met een kruisje
•  Als docent en leerling mag je niet laten zien waar je in gelooft
• Een school mag leerlingen afwijzen op basis van geloofsovertuigingen 

Vroeger: afgewezen omdat je het verkeerde geloofde/niet geloofde

Nu: Afgewezen omdat je iets gelooft

Aan de slag

Weektaak 5

Hoofdstuk 3, paragraaf 1