2021 G4 Grieks 17 maart Argo opstart thema 9 Athene con BZ

• Grieks
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Aan de slag met de tekst van les 41: Volksvergadering!

TB p.144 lezen en daarna p.145 vertalen

En dat op de verkiezingsdag van de Tweede Kamer in Nederland: hoe actueel!

Huiswerk voor maandag as.: vertaal tm r. 18

HOE ZAT JE vandaag IN DEZE LES?

😒🙁😐🙂😃

Athene

• Propylaeën 
  
• Nikè tempeltje
• Athena Promachos
• Erechteion
• Parthenon
• Panathenaeën

Toegangspoort tot het heiligdom van Athene op de Akropolis

Eén van de oudste gebouwen op de Akropolis. Bestaat uit meerdere zalen: Karyatidenhal (graf van koning Kekrops), heiligdom van Athena en Poseidon-Erechtheus, noord-Ionische hal (zoutwaterbron van Poseidon) en het Pandrosion (binnenplaats met olijfboom van Athena). Ook stond hier het houten beeld van Athena die belangrijk was tijdens de Panathenaeïsche spelen.

Andere naam voor de Dorische Athenatempel op de Acropolis. Hier stond het grote Athenabeeld gehouwen door Phideas. Het Parthenon is omringd met rijkversierde friezen en metopen en heeft ook uitgebreide tympani.

Ionisch tempeltje aan de zijkant van de toegangspoort (propylaeën). Hier vereerden de oude Grieken Athena Nikè, één van de verschijningsvormen van Athena. Hier is ze de godin van de overwinning. 

Athenabeeld in de cella van het Parthenon. Ze heeft haar verschijningsvorm Nikè in haar hand, waarmee ze de overwinning aan de stad geeft. Gehouwen door Phidias omhuld met 1000 kg goud. Dit goud was afneembaar, zodat het in tijden van nood gebruikt kon worden.

Panathenaeën: religieuze spelen ter ere van Athena (elke vier jaar). Anders dan Olympia! Er was namelijk een combinatie van sportwedstrijden en creatieve wedstrijden. Het programma was als volgt:

Dag 1: Muziekwedstrijden

Dag 2: Atletiekwedstrijden voor jongeren

Dag 3: Atletiekwedstrijden voor volwassen mannen

Dag 4: Paardenwedstrijden

Dag 5: Ploegsporten per stam

Dag 6: Fakkelrace, processie en offerfeest

Dag 7: Apobates en bootrace

Dag 8: Prijsuitreiking en feestelijkheden

1

De processie op de zesde dag is vooral van belang. Deze processie stond ook afgebeeld op het fries van het Parthenon. Vier jaar lang weefden vrouwen de mooiste peplos voor Athena met purper en goud. Deze peplos werd in processie gebracht naar het houten, uit de lucht gevallen, beeld van de godin in het Erechteion. Heel het volk deed mee aan deze processie. In de avond werd er een grote stier geofferd en was er feest.

2

Grieks theater

• feesten voor Dionysos 
• populair! 
• jury
• tragedies en komedies
• nieuwe stukken
• Dionysostheater aan de Acropolis

Dionysos is de god van de wijn, emotie en samenkomst van mensen. Vele toneelstukken werden opgevoerd ter ere van Dionysos tijdens de feesten van de Grote Dionysia in Athene. Dit was een jaarlijks theaterfeest van vijf dagen in de vijfde eeuw voor Christus. Iedere ochterd werden er in het grote Dionysostheater aan de voet van de Acropolis drie tragedies opgevoerd van dezelfde schrijver. Daarna in de middag nog een komedie. 

Het festival was een soort theaterwedstrijd. Er waren winnaars wiens namen op een monument werden gezet. Als je mee wilde doen, moest je de zomer ervoor worden geselecteerd. Dit gebeurde door belangrijke ambtenaren uit de stad. Ook werden de sponsors geselecteerd, rijke burgers die betaalden voor kleding, salaris, eten, monument, etc.

De feesten waren voor de hele Atheense bevolking. Mensen uit alle lagen van de bevolking kwamen kijken en zelfs mensen van buiten de stadstaat. Zelfs vrouwen en slaven waren welkom in het theater! 

Het publiek was echter niet stil tijdens de voorstelling. Het publiek was zelfs erg luidruchtig. Zo werd goedkeuring of afkeuring duidelijk gemaakt, werd men emotioneel, maar werden er ook dichters uitgefloten. Ook reageerde het publiek op opvallende uitspraken van personages.

Dit zijn verschillende vormen van toneelstukken. In een volgende les gaan we dieper in op de verschillen.

De jury werd door een loting bepaald van mensen uit het publiek. Hieruit werden tien mensen gekozen. Na afloop van de voorstellingen, wezen zij de winnende dichter aan. De jury liet zich beïnvloeden door reacties van het publiek en soms werden zij zelfs daardoor geïntimideerd. De eer van de overwinning was voor de dichter en de sponsor. Ook was er een prijs voor de beste hoofdrolspeler. Hun namen werden op monumentale drievoeten geplaatst. Die zijn in grote getalen terug gevonden rondom het Dionysostheater in Athene.

Op het festival werden altijd nieuwe stukken opgevoerd. Dit betekent dat er in de vijfde eeuw voor Christus zo'n 900 tragedies en 300 komedies zijn opgevoerd tijdens de Dionysia. Echter zijn er maar van 4 schrijvers volledige toneelstukken over, in totaal 32 tragedies, 11 komedies en 1 satyrspel, dus totaal 44 stukken. De rest is allemaal verloren gegaan, op misschien wat losse regels na. Hoe komt dit? Elk niet populair werk ging verloren doordat het papyrus niet bestand was tegen verval. Als het niet meer gekopieerd werd, dan ging het dus verloren. Dat betekent dus ook dat de werken die er nog wel zijn, ook de populaire werken uit die tijd zijn!

De grote Dionysia vonden dus plaats in het Dionysostheater in Athene. Dit was een theater die tegen de Akropolisheuvel is aangebouwd. Er was plek voor zo'n 17.000 mensen! 

Akropolis

De Akropolis was een versterkte burcht (heuvel) waar alle belangrijke gebouwen en tempels stonden. De burcht was vaak omringd met een stevige muur waarbinnen de burgers van de stad konden vluchten voor gevaar van buitenaf.

Agora

De agora was de grootste markt van de stad. Daar waren allerlei dingen te koop zoals potten, vruchten, zwaarden, wijn en dieren maar bijvoorbeeld ook slaven.

Stadsmuren

Grote steden zoals Athene of Sparta hadden sterke muren die de gehele stad omringde. Zo konden vijanden buiten worden gehouden.

Landbouwgrond

De landbouwgrond rondom de polis was ook eigendom van de stad. Vaak hadden rijke inwoners van de polis grote stukken landbouwgrond buiten de stad in eigendom.

De Griekse Polis