Stoma

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

VTHT: Stoma

Vorige les

Lesdoelen

Je kan benoemen welke verschillende soorten er stoma's zijn en op welke plek ze zitten

Je kan indicaties benoemen waarom iemand een stoma krijgt

Je kan verschillende materialen benoemen die bij stomazorg horen

Je kan complicaties benoemen van het hebbe van een stoma

Wat betekent een stoma?

• Een stoma is volgens het woordenboek der Geneeskunde een onnatuurlijke, chirurgische aangelegde opening die een lichaamsholte verbindt met de buitenwereld

Welke drie soorten stoma's ken je?

1. Colostoma

- Uitmonding van de dikke darm op de buikwand. 

- Deze bevindt zich altijd aan de linkerkant van de buik. 

- De ontlasting is meestal vrij vast van vorm

2. Ileostoma

- Uitmonding van de dunne darm op de buikwand

- Over het algemeen bevindt deze stoma zich aan de rechterkant van het lichaam en wat hoger op de buik.

- De ontlasting is brijig tot waterig

Indicaties voor een darmstoma

• Aangeboren afwijkingen
  
• Darmpoliepen
  
• Slechte darmfunctie diverticulitis
  
• Operatie
  
• Incontinentie
  
• Verwonding van de darm
  
• Tumoren

3. Urostoma

- Afvoer van urine

- Wordt gemaakt van een stukje van de dunne darm

- Bevindt zich meestal rechts onder op de buik

Urostoma

Indicaties voor urostoma

• Een tumor of gezwel
  
• Ernstige ontstekingen
  
• Incontinentie
  
• Aangeboren afwijkingen
  
• Ongeval of dwarslaesie

Eindstandig stoma

Eindstandig stoma

- Bij een eindstandig stoma wordt het uiteinde van de darm naar buiten gehaald en op de buikwand vastgehecht.

  

- Het stuk darm, wat uitkomt bij het rectum (de anus) is geheel verwijderd of dicht gehecht en ligt nog in de buikholte. 

- Als het restant van de endeldarm nog in de buikholte ligt, dan is het mogelijk, dat via het rectum slijm wordt afgescheiden.

- Een eindstandig stoma is vaak een permanent stoma.

Dubbelloops stoma

Dubbelloops stoma

- Een dubbelloops stoma is vaak een tijdelijk stoma. 

- Er wordt een darmlis door een opening in de buikwand naar buiten gehaald. 

- Dit darmdeel wordt geopend en in de buikwand gehecht en heeft een soort omleiding. 

- Er liggen 2 openingen naast elkaar; één stuk, waar ontlasting uitkomt en één stuk, waar slijm uitkomt. 

- Het stuk darm, waar geen ontlasting uitkomt, blijft slijm produceren, wat afgevoerd moet worden.

Met een dubbelloops stoma wordt bijvoorbeeld een nieuwe verbinding in de darm tijdelijk ontzien, waardoor genezing kan plaatsvinden.

Stoma systemen 

De stoma wordt in de eerste periode (tot circa 3 maanden) na de operatie wat kleiner. Dat komt omdat het overtollig vocht wegtrekt en doordat het slijmvlies geleidelijk aan dunner wordt. In deze fase zal eerst een uitknipbare huidplak gebruikt worden. Deze kun je eventueel zo knippen dat de plak aansluit bij de stoma. Zorg dat er tussen de stoma en de opening van de huidplak 1 tot 2 millimeter ruimte is zodat de stoma niet afgekneld wordt. Als de stoma haar definitieve vorm heeft, is het meestal mogelijk om materiaal op maat te bestellen.

Huidplakken

Platte huidplakken zijn geschikt voor ongecompliceerde stoma’s en een wat strakkere buik zonder diepe plooien

Bolle huidplakken (convex) zijn geschikt voor diepliggende stoma’s en worden alleen door de stomaverpleegkundige voorgeschreven.

stomaplug, minicap, stomapleister

De stomaplug dicht de dikke darm af, bijvoorbeeld na het spoelen of irrigeren. Deze plug kan alleen gebruikt worden bij een colostoma. Deze plug is ook geschikt bij het zwemmen en saunabezoek.

Een minicap is een klein rond stomazakje met vrijwel geen inhoud. Deze is geschikt om je colostoma mee af te dekken na de dagelijkse spoeling. 

De stomapleister is een pleister die je stoma afdekt. Deze zijn huidvriendelijk en in diverse afmetingen verkrijgbaar.

Irrigeren colostoma

Waarom irrigeren?

• Door 1 keer per 1 of 2 dagen en soms zelfs 3 dagen de darmen schoon te spoelen, heb je normaal gesproken 24 tot 48 uur en soms zelfs tot 72 uur geen ontlasting. Per spoeling ben je ongeveer een uur bezig.

Irrigeren is een kunstmatige manier om de dikke darm te legen. Bij irrigeren spoel je de dikke darm met lauw kraanwater. Spoelen is alleen mogelijk als je een colostoma hebt. Als je wilt irrigeren, moet je dit altijd eerst overleggen met je specialist of stomaverpleegkundige. De darm moet ongeveer 3 maanden wennen aan het spoelen.

Voordelen irrigeren

• 24 tot 48 uur geen ontlasting, soms zelfs langer
  
• Minder kans op lekkages
  
• Minder kans op verstopping
  
• Minder gebruik van zakjes en hierdoor minder kans op huidirritatie
  
• Minder geluidjes en luchtjes
  
• Meer vrijheid met sporten, reizen, winkelen, saunabezoek
  
• Niet of nauwelijks zichtbaar onder je kleding. Je gebruikt caps of pleisters om je stoma af te dekken

Contra indicatie irrigeren

• een ileostoma;
  
• een parastomale hernia (een breuk), alleen in overleg met arts;
  
• vernauwing van de stoma;
  
• prolaps van de stoma (uitzakking van de darmwand van het stoma);
  
• bestraling;
  
• ziekte van Crohn en colitis ulcerosa;
  
• diarree;
  
• ziekte van Hirschsprung;
  
• hypotensie en/of slechte hartfunctie.

Complicaties stoma

•  Een parastomale hernia (stomabreuk)
•  Een prolaps: dit is een uitstulping van de stoma
  
•  Een lekkage
  
•  Necrose: zwart worden van de stoma
  
•  Huidproblemen
  
•  Stripeffect
  
•  Urineweginfectie
  
•  Een stomafistel
  
•  Wild vlees (granulomen)
  
•  Wratjes of zweertjes
  

Tekst

hernia

Prolaps

necrose stoma

verzonken stoma

mooi stoma

stoma huidplooi