§6.3 Groepen in de samenleving

Doe gelijk even je laptop aan!

Staatsinrichting van Nederland

§6.3 Groepen in de samenleving

Je kunt 9 punten verdienen!

Hierna: leerdoelen

Aan het eind:

1. kun je beschrijven welke politieke stromingen er in Nederland waren rond 1900; 

2. weet je de belangrijkste standpunten van iedere politieke stroming  te benoemen; 

3. kun je een beschrijving geven van de verzuiling als maatschappelijk verschijnsel verwoorden;

4. begrijp je welke kenmerken bij de Eerste Feministische Golf horen.

Hierna: uitleg politieke stromingen

Leerdoel 1 en 2: Politieke stromingen

Stromingen	Liberalen:	Confessionelen (protestanten en katholieken):	Socialisten, ook wel sociaal-democraten:
Politieke partij:	Liberale Unie	ARP (protestant) RKSP (katholiek)	SDAP
Belangrijke leider:	-	A. Kuyper (ARP) - aanhangers heten 'de kleine luyden '; H. Schaepman (RKSP)	P.J. Troelstra (probeert de monarchie via een revolutie in 1918 af te zetten, maar mislukt)
Kenmerk(en):	Geen overheidsbemoeienis, kortom zoveel mogelijk vrijheid (liberté). Stemmers: hoge burgerij	Normen en waarden van het geloof zijn belangrijk; Stemmers: gelovigen	De sociale kwestie (slechte werk -en woonomstandigheden) voor arbeiders oplossen via invoering van sociale wetten door overheid, bv Armenwet, Kinderwetje van van Houten, Ongevallenwet en Woningwet Stemmers: arbeiders

Door de grondwetswijziging door liberaal R. Thorbecke in 1848 mogen de eerste mannen via het censuskiesrecht stemmen. 

Maar op wie stem je? Er ontstaan 3/ 4 stromingen, ook wel zuilen:

Hierna: Quizvraag

Klik op de afbeelding om in te  zoomen.

De tekening past bij een maatschappelijke discussie.

Welke maatschappelijke discussie wordt bedoeld? 

En bij welke politieke stroming past de boodschap van de tekening? 

Hierna: quizvraag

1. maatschappelijk discussie: de schoolstrijd, politieke stroming: liberalisme
2. maatschappelijk discussie: de schoolstrijd, politieke stroming: socialisme
3. maatschappelijk discussie: de sociale kwestie, politieke stroming: socialisme
4. maatschappelijk discussie: de sociale kwestie, politieke stroming: liberalisme

Twee uitspraken:

1. Abraham Kuyper (zie achtergrond) was de leider van de ARP (Anti-Revolutionaire Partij);

2. De ARP bestond uit liberalen die tegen de socialisten waren.

Hierna: filmpje Kinderwetje van van Houten - Welkom in de ijzeren eeuw (± 1 min)

Hierna: filmpje Kinderwetje van van Houten - Welkom in de ijzeren eeuw (± 1 min)

Hierna: filmpje Kinderwetje van van Houten - Welkom in de ijzeren eeuw (± 1 min)

1. Alleen uitspraak 1 is juist
2. Alleen uitspraak 2 is juist
3. Beide uitspraken zijn juist
4. Beide uitspraken zijn onjuist

In 1874 werd de Kinderwet van Van Houten door de Tweede Kamer  aangenomen. Sommige mensen vonden de wet niet voldoende, omdat door de wet de kinderarbeid niet helemaal zou verdwijnen in Nederland.

Geef een reden waarom na de invoering van de Kinderwet van Van Houten de kinderarbeid niet helemaal was verdwenen:

Hierna: uitleg verzuiling

Leerdoel 3: Verzuiling

In de 19e eeuw leven arbeiders onder zware omstandigheden. Daarom worden vakbonden opgericht, dit zijn verenigingen die opkomen voor de arbeiders (bv beter loon). De arbeiders willen emancipatie, dus gelijke behandeling en dezelfde rechten als iedereen.

Naast arbeiders gaan ook andere groepen mensen eigen verenigingen oprichten, gevolg: verzuiling (eind 19e eeuw tot ±1970).

In deze jaren kent Nederland drie/ vier zuilen: 

1. Liberalen, 2. Socialisten, en 3. confessionelen (uitgesplitst in katholieken en protestanten)

Hierna: filmpjeWat is verzuiling? - Clipphanger (±1 min)

Sleep de woorden naar de juiste plek:

Hierna: een poll 'In welke zuil bevindt jij je'?

School met den Bijbel

Liberaal

ARP

RKSP

SDAP

Vanaf eind 19e eeuw tot ±1970 was in de maatschappij van Nederland sprake van verzuiling.

Stel, jij leefde in deze tijd. In welke zuil zou jij je waarschijnlijk bevinden?

En waarom maak je deze keuze?

Hierna: filmpje Verzuiling - Welkom in de ijzeren eeuw (± 1 min)

Hierna: filmpje Verzuiling - Welkom in de ijzeren eeuw (± 1 min)

De liberalen

De socialisten

De katholieken

De protestanten

Het oprichten van een protestantse universiteit, een protestantse krant en een protestantse politieke partij passen bij een maatschappelijk verschijnsel.

Welk maatschappelijk verschijnsel wordt bedoeld?

Hierna: sleepvraag

1. pacificatie
2. ontzuiling
3. secularisatie
4. verzuiling

Hieronder wordt de verzuilde samenleving nagespeeld.

Sleep de verzuilde groepen naar de juiste plek:

Hierna: Sleepvraag.

Katholieken

protestanten

liberalen

socialisten

Hieronder wordt de verzuilde samenleving nagespeeld.

Sleep de omschrijvingen naar de juiste plek:

Hierna: uitleg Eerste Feministische Golf

Zij willen een maatschappij waarin iedereen gelijk is.

Zij komen vooral op voor de belangen van de arbeiders.

Zij zijn voorstanders van christelijke politiek.

Zij willen een samenleving waarin de overheid zo weinig mogelijk te zeggen heeft.

Leerdoel 4: Vrouwen willen een stem

Tot eind 19e eeuw mogen vrouwen minder dan mannen. Hun vader of echtgenoot maken de belangrijke beslissingen. Vrouwen mogen alleen zorgen in de huishouding en voor de kinderen.

Maar dan gaan steeds meer vrouwen strijden voor gelijke rechten. Eén daarvan is Aletta Jacobs, zij gaat als eerste vrouw studeren aan de universiteit en wordt in 1878 arts. Zij gaat bv helpen aan geboortebeperking. 

Aletta Jacobs groeit op in de Eerste Feministische Golf (1870-1920), waarin vrouwen kiesrecht (!!) willen.

In 1889 richt de feminist Wilhelmina Drucker de Vrije Vrouwen Vereeniging op, vijf jaar later ontstaat ook de Vereniging voor Vrouwenkiesrecht met voorzitter Aletta Jacobs. 

Uiteindelijk krijgen de vrouwen in 1917 passief kiesrecht, en in 1919 actief kiesrecht.

 

Hierna: filmpje A. Jacobs stimuleert geboorte-beperking - Welkom in de ijzeren eeuw (±2 min)

Sleep de gebeurtenissen in de juiste tijdsvolgorde:

Hierna: samenvatting liberalen, socialisten en confessionelen - JORTgeschiedenis (± 6 min).

De Vrije Vrouwen Vereeniging wordt opgericht door onder andere Wilhelmina Drucker.

Aletta Jacobs wordt de eerste vrouwelijke arts van Nederland.

Aletta Jacobs gaat studeren.

De Vereniging voor Vrouwenkiesrecht wordt opgericht.

Sleep de politieke stromingen naar  de juiste plek in de afbeelding:

conservatieven

liberalen

socialisten

confessionelen

Sleep de omschrijvingen naar de juiste afbeelding.

Let op: er blijft één afbeelding over.

Hij was de belangrijkste schrijver van de nieuwe Grondwet van 1848

die gebaseerd was op liberale ideeën.

Hij was een van de oprichters van de SDAP en zat ruim 25 jaar in de

Tweede Kamer voor deze partij.

Hij was priester en wilde ervoor zorgen dat katholieken niet langer als tweederangs burgers werden gezien. 

Evaluatie-opdracht: Ga naar Google-afbeeldingen. 

Zoek een plaatje wat volgens jou bij deze lesstof hoort. Sla het plaatje op op jouw laptop. Voeg daarna het plaatje hieronder toe: