GS GM4 Soc.0-1 Industriële Revolutie en de aanpak van de Sociale Kwestie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Geschiedenis - Gemengd/Mavo 4

Industriële Revolutie en de aanpak van de Sociale Kwestie

Leerdoelen

• Je weet welke gevolgen die industrialisatie had voor Nederland en diens burgers.
• Je weet de oorzaken van de opkomst van het socialisme en diens idealen.
• Je weet hoe arme arbeiders hulp kregen in de 19e eeuw en begin 20e eeuw.
• Je weet hoe politieke stromingen dachten over de sociale kwestie.

Grote veranderingen

Grote veranderingen

Tijd van de Industriële Revolutie

Nu

Allebei

Liefdadigheid

Armoede

Werkloosheids-uitkering

Veel fysieke arbeid

Veel nieuwe uitvindingen

Stoomkracht

Verzekeringen

Stemrecht

Stoomkracht > Industrialisatie

Geen handmatige productie, maar met machines: mechanisering. Gevolg: fabrieksarbeiders

Industrieel kapitalisme

Slechte arbeidsomstandigheden

Gevolg van kapitalisme: arbeiders uitgebuit

• Lange werktijden en weinig pauze
• Onveilige machines, veel ongelukken
• Zwaar werk en vuile ruimtes, veel ziektes
• Weinig tot geen vrije dagen
• Lage lonen

Geen riolering, water, bestrating, vuilnisdienst, verlichting. Erg kleine huizen (één familie per kamer), dicht op elkaar, niet geïsoleerd, geen hygiëne, veel ziektes, vlakbij ongezonde fabrieken. 

Verstedelijking, mensen verhuizen van platteland naar de stad.

Urbanisatie

Woonomstandigheden

Arbeidsomstandigheden verbeteren (soms door staken).

Vakbonden

Liefdadigheid

Omstandigheden arbeiders verbeteren.

Hulp van kerken of rijken. 

Armenwet (1854): liefdadigheidsinstellingen moesten voor armen zorgen. 

Te veel armoede: hulp voor iedereen bleek onmogelijk.

Wie moet zorgen/betalen voor betere arbeids- en woonomstandigheden? 

Sociale Kwestie

Sociale Wetten

• Armenwet (1854)
• Kinderwetje van Van Houten (1874)
• Leerplichtwet (1901)
• Woningwet (1901)
• Ongevallenwet (1901)

Confessionelen

Conservatief-liberalen:

Nachtwakersstaat - overheid moet zorgen voor orde en veiligheid, verder geen bemoeienis. 

Jong-liberalen:

Wetten om arbeiders te beschermen tegen uitbuiting door fabrikanten. 

Liberalen

Geloof als uitgangspunt. Ongelijkheid tussen mensen is wens van God. 

Christenen moesten elkaar helpen (naastenliefde).

Werkgevers en werknemers moesten het samen oplossen.

Socialisten

Sociaal-democraten:

Verzorgingsstaat - Overheid moet zorgen voor de burgers, dus moet sociale wetten maken. 

Algemeen Kiesrecht!

Communisten:

Als de kloof tussen arm en rijk groot genoeg is komt er een revolutie en grijpt het volk de macht. 

Een land waarin de overheid zorgt draagt voor de gezondheid en het welzijn van de burgers. 

Verzorgingsstaat

Wat houdt industrialisatie in?

1. Automatisering
2. Komst van fabrieken
3. Verstedelijking
4. Thuis produceren

Wat houdt kapitalisme in?

1. Fabrieken bouwen met machines
2. Maken van goedkope producten
3. Geld uitgeven aan producten
4. Je bezit vergroten

Wat houdt urbanisatie in?

1. Groei van de bevolking
2. Hoog sterftecijfer op platteland
3. Hoog geboortecijfer in de steden
4. Mensen verhuizen van platteland naar stad

Wat was het doel van een vakbond?

1. Stakingen organiseren
2. Arbeidsomstandigh. verbeteren
3. Sociale wetten maken
4. Werkgevers verdedigen

Arbeids-

omstandig-

heden

Beide

Woon-

omstandig-

heden

Geen riolering

Lage lonen

Ziektes

Geen water

Kleine ruimtes

Ongezond

Gevaarlijke machines

Lange werkdagen

Communisme

Beide

Sociaal-

democraten

Gelijkheid boven vrijheid

Sociale wetten

Parlement

Troelstra

SDAP

Revolutie

Marx

Wat houdt de Sociale Kwestie in?

1. Omstandigheden arbeiders verbeteren
2. Verslechtering arbeidsomstandigh.
3. Strijd communisme en sociaaldemocraten
4. Verslechtering woonomstandigheden

Conservatief-liberalen

Jonge-liberalen

Confessionelen

Sociaaldemocraten

Naastenliefde

Ongelijkheid is wil van God

Algemeen kiesrecht

Uitbuiting arbeiders voorkomen

Samenwerking werknemers & -gevers

Nachtwakersstaat

Sociale wetten

Verzorgingsstaat

Orde en veiligheid

Wat is een verzorgingsstaat?
Een land...

1. met sociale wetten
2. met gezondheidszorg
3. waar mensen zorg krijgen uit liefdadigheid
4. waar de overheid zorg draagt voor de burgers

Wat vond je van deze les? Heb je nog tips?