Straattaal - brugklas

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Straattaal

"Bro...je takki over mij, maar je geeft me wel boks"

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

...weet je het verschil tussen straattaal en Standaardnederlands.

...weet je wat straattaal is en welke plek het in jullie/ons dagelijks leven inneemt.

...heb je van straattaal Standaardnederlandse zinnen gemaakt.

Fa waka? 

• Straattaal is een mengtaal die jongeren van verschillende culturele en sociale achtergronden in het dagelijks leven spreken op school en op straat. Het zorgt voor samenhang onder jongeren.
  

• In Nederland is de straattaal vaak een mengsel van Nederlandse, Surinaamse, Antilliaanse, Turkse en Marokkaanse woorden, gemengd met Amerikaanse "slang". 
  

Fa waka?

• Straattaal is in de jaren '90 populair  geworden in de grotere Nederlandse steden. Het was de tijd waarin rap, hiphop, graffiti en andere vormen van straatcultuur uit Noord Amerika hier ook populair waren.
  

• Straattaal heeft vaak te maken met seks, relaties, geld en geweld. Dit komt doordat straattaal hoort bij een machocultuur. Mannen zijn/denken hierin de baas te zijn.
  

• Straattaal ontwikkelt zich snel en jongeren nemen het steeds meer en makkelijker van elkaar over. Jongeren spreken in straattaal omdat het populair is. 
  

 

Fa waka? 

• Toen straattaal eind jaren '90 opkwam, werd het door de Nederlandse journalisten ook wel spottend 'smurfentaal' genoemd.
  

Fa waka? 

Wie van jullie gebruikt
er weleens straattaal?

Straattaal en muziek

• Muziek heeft straattaal populair gemaakt. Veel Nederlandse rappers maken hier gebruik van. Luister maar mee!
  

Lingo

Stel je voor dat jij mee gaat doen aan straattaal Lingo. Dan moet je goed oefenen en in korte tijd veel woorden kunnen bedenken. Bedenk straks in 3,5  minuut zoveel mogelijk straatwoorden. Schrijf ook op wat de woorden betekenen.

Bijvoorbeeld:

Ballie patta's - voetbalschoenen

Tellie - Telefoon

Niffauw - neef/vriend

Schrijf nu zelf zoveel mogelijk straattaal op.
Bijvoorbeeld:
Ballie patta's - voetbalschoenen
Tellie - Telefoon
Niffauw - neef/vriend

Opdracht

Opdracht in tweetallen: Schrijf zoveel mogelijk plekken op die je samen kunt bedenken waar het vreemd zou zijn om straattaal te gebruiken. Schrijf ook op waarom dat zo is.

Netnix

Dit is mijn neef Thomas. Hij woont in Lelystad. Hij is heeft zijn school niet afgemaakt, doet de hele dag niks, werkt niet en laat zijn ouders alles betalen. Ook hosselt hij bij zijn vrienden als hij geld nodig heeft.

Een aantal van zijn vrienden doet precies hetzelfde. En toen kregen ze ineens de volgende brief van de gemeente Lelystad...

Yo Tjappie, alles chill?

Je hebt (nog) geen diploma op minimaal MBO+2, havo of vwo niveau. De meesten van jouw leeftijdsgenoten met een diploma in the pocket volgen een opleiding of hebben een baan. En daarmee hebben ze money at the bank voor een telly, een scoetoe of een waggie. Kijk, dat is pas chill, dat wil jij toch ook?

Vertel ons wat je doet:

Heb je een baantje?

Ga je naar school?

Wil je hulp om naar school te gaan of om een (bij)baan te vinden?

App het ons op 06-123456789,

Team Jeugd

Gemeente Lelystad

Vind jij deze brief goed aansluiten bij de doelgroep? Leg uit waarom wel / waarom niet.

Wat zou je zelf vinden als je zo'n brief van de gemeente zou krijgen?

Leuk/niet leuk. Licht je antwoord toe

Herschrijf de tekst van de gemeente Lelystad nu als nette brief voor 40-plussers die geen straattaal begrijpen.

Doe dit samen met je buurman of buurvrouw.

Wat hebben jullie al gedaan?

Jullie hebben nu voorbeelden gezien van waar en hoe straattaal wordt gebruikt.

Jullie hebben nagedacht over welke straattaalwoorden je kent, en wat ze betekenen in Standaardnederlands.

Maar... Soms past straattaal gewoon niet zo goed bij de situatie.

 

Ronde 1

Om te kijken of informatie is blijven hangen hebben we een quiz gemaakt. 

In de eerste ronde moet je de betekenis van een aantal woorden uit songteksten raden.

Die fissa was tantoe hard, door al die dope pokoes!

1. Dat feest duurde tot zo laat, door al die dure drankjes!
2. Dat feest was heel leuk, door al die gave nummers!
3. Dat festival liep zo uit de hand, door al die drugs!

''Zie ik wil peng tings 'pon road, nu heb ik peng tings on hold'' - Ronnie Flex

1. Ik wil knappe vrouwen onderweg, nu zet ik knappe vrouwen in de wacht.
2. Ik wil een geweer mee op reis, nu heb ik een geweer bij me.
3. Ik wil lekker eten onderweg, het lekkere eten wacht op me.

No span, er zit nog gas in die whip.

1. Geen stress, er zit nog benzine in de auto.
2. Geen zorgen, ik heb nog genoeg energie.
3. Ze is niet knap, maar heel bijdehand

''Ik beef met je peki''- Sevn Alias

1. Ik rooster je kip
2. Ik maak ruzie met je vriend
3. Ik maak ruzie met je vrouw

Ronde 2

Vragen over de straattaal zelf. Welke kennis heb jij opgedaan tijdens de les?

Wanneer is straattaal ontstaan?

1. eind 20e eeuw
2. eind 19e eeuw
3. Begin van het jaar 2000

Hoe komt het dat veel jongeren straattaal overnemen?

1. Het wordt gebruikt in songteksten
2. Jongeren zijn gevoelig voor populariteit en nemen dit van elkaar over.
3. Jongeren die straattaal spreken zijn vaak tweetalig opgevoed en leren dit thuis.

Straattaal heeft vaak te maken met seks, relaties, geld en geweld. Hoe komt dit?

1. Straattaal hoort bij een machocultuur. Mannen zijn hier de baas.
2. De mensen die straattaal hebben bedacht vonden dat belangrijke onderwerpen.
3. De nummers die worden gemaakt gaan over dit soort onderwerpen.
4. Meer mannen dan vrouwen spreken straattaal.

Hoe werd straattaal ook wel genoemd?

1. Smurfentaal
2. Jip en Janneke-taal
3. Papiamentu

Waarom straattaal?

1. Een taal die niet iedereen begrijpt, kan handig zijn
2. Soms zijn Nederlandse woorden moeilijk te vinden
3. Het is een vorm van sociale identiteit onder jongeren.

Wat vond je van deze les?
Geef een cijfer tussen 1 en 10