4.4 De opkomst van het christendom

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

H4 De Romeinen

4.4 De opkomst van het christendom

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen hoe het christendom ontstond en waarom dit een belangrijke godsdienst werd.

De provincie Judea

• De Romeinen veroveren het woon gebied van de Joden
  
  
• Ze maken er een provincie van en noemen deze Judea

Joodse opstanden

• In het jaar 66 na Chr. brak er een opstand uit omdat een Romeinse bestuurder uit te tempel had geroofd
• Vier jaar later kwamen de Romeinen met een groot leger om weer orde op zaken te stellen
• Ze sloegen de opstand neer en vernielden de heilige tempel in Jeruzalem
• Na een andere Joodse opstand, die ook werd neergeslagen door de Romeinen, vluchten veel Joden naar Europa. De diaspora wordt dit genoemd

Jezus

• In de tijd dat de Joden versprijd raakten over Europa, was er ook een nieuw geloof in opkomst. Het christendom
  
  
• Jezus is de centrale persoon in het christendom
  
  
• Jezus was een Joodse man die door velen werd gezien als de 'Mashiach' (Messias)

• Veel mensen dachten dat Jezus die messias was, zijn volgelingen worden Christenen genoemd
  
  
• Christus = Grieks voor messias, wat zoiets als 'gezalfde' betekent

Christenvervolging

Maar christen zijn in het Romeinse Rijk is levensgevaarlijk! 

Net als het Jodendom geloven de christenen maar in één god, 

en dat is niet de Romeinse keizer!

De Romeinse keizers laten daarom de christenen vervolgen en doden...

Om voor elkaar (maar niet voor de Romeinen!) herkenbaar te zijn, gebruikten christenen symbolen. Zo tekenden ze bijvoorbeeld een ichthus (vis) in het zand om hun geloof aan andere christenen kenbaar te maken. Als er dan een Romein in de buurt was, konden ze het symbool weer eenvoudig wissen.

Hoewel de naam ichthus, vis betekent, is het ook een afkorting van de eerste letters van: Jezus Christus, Gods zoon, (en / de) Redder, in het Grieks.

Steeds meer Christenen 

• Snel verspreid door Pax Romana
• Aantrekkingskracht van het geloof  voor armen (gelijkheid in de hemel)
• Mensen moesten zorgen voor de zieken en de zwakken

Christenen gebruikten zelden het kruis als symbool. Ze gebruikte liever het Chi Rho-teken: de eerste twee letters van de naam Christus in het Grieks. De twee letters naast het teken zijn de alpha (α) en de omega (Ω): de eerste en laatste letter van het Griekse alfabet. Hiermee gaven ze aan dat Jezus het begin en het einde was.

Christenvervolging

• De volgelingen van Jezus trekken de wereld in om het verhaal van Jezus te vertellen
  
  
• Steeds meer mensen in het Romeinse Rijk worden christen
  
  
• Veel Romeinen kregen een hekel aan Christenen o.a. omdat ze de staatsgoden niet wilden eren

• In de 3e eeuw na Chr. kreeg het Romeinse Rijk steeds meer te maken met oorlogen en hongersnoden
  
  
• Veel Romeinen dachten dat dit de schuld was van de Christenen omdat zij de goden niet wilden eren
  
  
• De Christenen werden steeds vaker vervolgd en gedood

Rond het jaar 100 schreef de Romeinse historicus Tacitus:

‘In 64 was er een grote brand: de helft van Rome 

brandde af.  Al gauw werd verteld dat keizer Nero 

de brand had laten aansteken, omdat hij ruimte nodig 

had voor een nieuw paleis. Daarom gaf Nero de 

christenen de schuld. Hij liet hen zwaar straffen.

Zo kregen zij beestenvellen aangetrokken om door 

wilde honden verscheurd te worden, of ze werden 

gekruisigd, of ze werden door vuur gedood: aan het 

eind van de dag werden ze aangestoken om te dienen 

als straatverlichting.’

De overwinning van het christendom

• De vervolgingen houden op wanneer keizer Constantijn zich tot het christendom bekeert
  
  
• Hij geeft christenen in 313 godsdienstsvrijheid

• In 392 maakte keizer Theodosius van het christendom de staatsgodsdienst
  
  

• Tempels werden verwoest of omgebouwd tot kerken

• Iedere Romeinse provincie kwam onder leiding te staan van een bisschop
  
  
• De belangrijkste bisschop werd de paus, de leider van de kerk
  
  
• Ook vandaag is de paus nogsteeds de leider van de rooms-katholieke kerk

Vanaf het jaar 313 was er godsdienstvrijheid voor christenen. Maar al vóór die tijd groeide het christendom snel: steeds meer mensen werden christen. Geef daar drie redenen voor.

Waarom gaf Nero de christenen eigenlijk de schuld van de brand van Rome?

Welke overeenkomsten kun je bedenken tussen het jodendom en het christendom?