Therapeutisch elastische kousen

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

P2W5 ATVV Therapeutische elastische kousen 

Bronnen

TM Persoonlijke basiszorg 1, niveau 4: Ondersteunen bij de persoonlijke verzorging: blz. 34

Leerdoelen

• Ik weet wanneer steunkousen worden voorgeschreven
  
• Ik weet het doel van steunkousen
  
• Ik kan 2 oorzaken benoemen waarom iemand oedemateus   in de benen is.
  
• Ik ken minimaal 2 hulpmiddelen die gebruikt kunnen worden bij het aantrekken van een steunkous

Wat zijn steunkousen en waarom draagt iemand die?

Steunkousen. Wanneer en waarom?

Wanneer? Bij veneuze (aderlijke) klachten. Bijv. spataderen

Bij vochtophoping (oedeem) in de benen (of armen)

Waarom? Elastische steunkousen oefenen druk uit op de oppervlakkige veneuze bloedvaten, waardoor het veneuze bloed via het oppervlakkige en het diepere veneuze systeem afgevoerd wordt naar het hart.

Steunkousen worden door een arts voorgeschreven bij zorgvragers met veneuze (aderlijke) klachten, zoals spataderen, of bij mensen met vochtophoping (oedeem) in de benen. Door de druk wordt bloed beter omhoog gestuwd in de aderen. Steunkousen draag je bij klachten met de bloedsomloop in je benen of armen.

Oorzaken vocht in de benen

Spataderen

Hartfalen

Trombose

Spataderen

Spataders zijn verwijde aders in de benen. Ze ontstaan doordat de kleppen in de aders niet goed sluiten en er bloed terugstroomt. Ze kunnen pijnlijke benen of kuiten veroorzaken, met name na lang staan.

Bij spataderen zijn de klepjes in de aders stuk. Deze klepjes moeten voorkomen dat het bloed door de zwaartekracht weer naar beneden in de benen zakt. Als dit over een lang stuk van het been bestaat kunnen er vermoeidheidsverschijnselen ontstaan en later zelfs ook vocht in de benen. Door kousen te dragen ontstaat er een tegendruk waardoor bloed door de aders weer makkelijker naar het hart wordt teruggevoerd. Door de druk van de kousen wordt ook voorkomen dat er vocht uit de aders treedt. Door de verminderde druk van de aders in de benen neemt ook de vermoeidheid af die veel voorkomt bij spataderproblemen.

Hartfalen

(Hartfalen wordt uitgebreid behandeld bij pathologie, leerjaar 2).

Hart functioneert onvoldoende, pompt het bloed niet goed meer rond. Bloed uit de benen wordt belemmerd om naar het hart te gaan. Hierdoor een verhoogde druk van het bloed in de beenaderen, die gaan uitzetten en vocht lekken.  Dit vocht wordt opgenomen in het rondom liggende bindweefsel van de benen terecht. Dit wordt oedeem genoemd.

Trombose

Bij trombose is een deel van de hoofdader van het been afgesloten door een bloedstolsel. Dit geeft een dik en rood been, omdat het bloed wel in het been (via de slagader) komt maar er niet goed meer uit kan (door de opstopping in de hoofdader). De zwelling kan worden tegengegaan door druk van buiten (steunkous). Dit gebeurt aanvankelijk door zwachteltherapie en later door het dragen van een elastische kous.

Gelukkig is het been voor de afvoer van bloed en vocht niet helemaal afhankelijk van het diepe adersysteem alléén: er zijn ook veel oppervlakkige aders die via omwegen het bloed alsnog kunnen afvoeren. De kous ondersteunt dit proces.

Zwachtelen (ACT)

Wanneer mensen teveel last krijgen van het vocht in de benen en daardoor slechter gaan lopen moeten zij steunkousen krijgen. ​

Maar eerst moet het teveel aan vocht weer wegtrekken. Mensen krijgen dan eerst zwachtels. Het zwachtelen van oedemateuze benen gebeurt op een speciale manier. ​Zijn de benen slank genoeg, dan worden er steunkousen aangemeten. ​

ACT leer je in leerjaar 2, is een risicovolle handeling!!​

ACT = Ambulante compressie therapie

Oefening: verbeter jou veneuze circulatie

Symptomen van chronische veneuze insufficiëntie;

• Nachtelijke kuitkrampen
• Dikke enkels en onderbenen in de avond
• Zware vermoeide benen ( dit neemt af bij lopen en hoog plaatsen avn de benen
• Uitgezette bloedvaten aan de zijkant van de voetzool
• Donker verkleurde huid van de onderbenen
• Witte huidplekken
• Wondvorming aan de buitenkant van de enkel

Symptomen van arteriële insufficiëntie:

• Koude, witte voeten (soms paarsblauwe verkleuring) en onderbenen
• Nachtelijke pijn in de benen (dit verminderd bij het uit bed laten hangen van de benen)
• Pijn in de kuit bij het lopen ( pijn verdwijnt als de cliënt stilstaat) (etalagebenen)
• Wondvorming, meestal aan de voorkant van het been of aan de hiel of tenen
• Geen pulsaties bij de enkels of voetrug

Bij arteriële insufficiëntie mag geen compressiezwachtel aangelegd worden!! (dit bemoeilijkt de toevoer van bloed nog meer)

Opdracht

Zoek in 2 tallen de antwoorden van onderstaande vragen:

1. Noem minimaal 7 aandachtspunten bij het aantrekken van steunkousen
2. Kun je ook steunkousen aan doen bij je armen, benoem daarbij een indicatie? Leg deze indicatie uit.

Hulpmiddelen

Afhankelijk of je een kous hebt met open of dichte teen!

Doff N' Donner: ook wel Donner genoemd, is een hulpmiddel om alle typen compressiekousen van alle drukklassen snel en comfortabel aan en uit te trekken.

Easy Slide: een soort gladde sok voor kousen zonder teenstuk, en de Eureka, voor de kous met de gesloten teen.

Steunkousen aantrekken

Bekijk filmpjes van het aantrekken van steunkousen op: 

www. goedgebruik .nl 

en/of

www.samenbeterthuis.nl/verzorgen/steunkousen

Lesdoelen behaald?

• Ik weet wanneer steunkousen worden voorgeschreven
  
• Ik weet het doel van steunkousen
  
• Ik kan 2 oorzaken benoemen waarom iemand oedemateuze    benen heeft.
  
• Ik ken minimaal 2 hulpmiddelen die gebruikt kunnen worden
    bij het aantrekken van een steunkous
  

Huiswerk

Aan de slag met: opdracht 'aandachtspunten persoonlijke verzorging van meneer Willem'