T6B8 het hormoonstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Het hormoonstelsel

Wat gaan we vandaag doen?

• Herhalingsvragen 
• Leerdoelen T6
• Uitleg 
• Zelfstandig werken
  

Herhaling

Wat is een gedragsketen?

Hoe noem je een reactie op een prikkel?

1. motivatie
2. handeling
3. respons
4. gedrag

Wat is het verschil tussen een inwendige en uitwendige prikkel?

Gedrag is altijd aangeleerd

1. juist
2. onjuist

Honden ruiken aan elkaars kont. Dit is sociaal gedrag. Stel je doet hetzelfde bij jouw hond, telt dit dan ook als sociaal gedrag?

Lesstof

Leerdoelen

1. Je kunt uitleggen wat terugkoppeling is en hiervan voorbeelden geven.
   
2. Je moet de werking kunnen beschrijven van de hormonen uit de eilandjes van Langerhans.

Klieren

- Een orgaan dat stoffen produceert

 Bijv.: Zweet, speeksel, tranen

- Stoffen worden soms in het lichaam,
en soms buiten het lichaam afgegeven

- Meestal voor snelle processen 

Klieren

Een klier met een afvoerbuis

- De cellen onderin de klier maken stofjes
- De afvoerbuis zorgt ervoor dat de stofjes 
komen waar ze moeten zijn. 

Bloedvaten onderin voor voeding / afval

Het hormoonstelsel bestaat uit hormoonklieren die hormonen produceren. Hormonen regelen langzame, langdurige processen.

Hormoonklieren geven de hormonen af aan het bloed.

Ze hebben dus geen afvoerbuis zoals normale klieren

Hormonen

- Hormonen worden dus door hormoonklieren aan het bloed meegegeven

- Ze werken ALLEEN in weefsels en organen waarvoor ze bedoeld zijn

Hormoonklieren

Hypofyse:
groeihormoon

Schildklier: stofwisseling

Bijnieren: bloeddruk

Eilandjes van Langerhans: bloedsuiker
Teelballen: mannelijke geslachtskenmerken 

Eierstokken: zwangerschap / menstruatie / mannelijke geslachtskenmerken

Nog niet belangrijk dat je weet wat de klieren produceren!

Alvleesklier /
Pancreas

In de alvleesklier liggen de eilandjes van Langerhans. Hier worden de hormonen insuline en glucagon gemaakt. deze hormonen houden de glucosegehalte (suikergehalte) van het bloed instant.

Terugkoppeling!

Hoog glucosegehalte	Laag glucosegehalte
Eilandjes van Langerhans produceren insuline . Hierdoor wordt glucose omgezet in glycogeen (opgeslagen als reservestof). Hierdoor daalt het glucosegehalte.	Eilandjes van Langerhans produceren glucagon . Hierdoor wordt glycogeen weer omgezet naar glucose . Het glucosegehalte stijgt weer.

Diabetes (suikerziekte): er wordt te weinig insuline gevormd en/of het lichaam reageert niet goed genoeg meer op insuline. Hierdoor

wordt het glucosegehalte van het bloed te hoog. Er wordt dan glucose uitgescheiden met de urine.

Nieren

Nieren filteren bloed en maken urine

De bijnieren maken o.a. adrenaline

Adrenaline wordt dus geproduceerd in de bijnieren

Bij grote stress zorgt adrenaline ook voor het omzetten van glycogeen naar glucose
De extra energie kun je wel gebruiken als je snel moet vechten / vluchten.

Leerdoelen

Welke 6 hormoonklieren zijn er?

Hoe werken de hormonen uit de eilandjes van Langerhans?

Verwerking

Leerdoelen:
- Terugkoppeling + voorbeelden geven

- Werking adrenaline, glucagon en insuline

Woordenlijst:

- hormoonstelsel
- hormonen
- bloedsuikerspiegel
- eilandjes van langerhans
- insuline / glycogeen / glucagon / glucose 

- terugkoppeling

- adrenaline

Maken van basisstof 6:

Opdrachten 1 t/m 9
Niet de samenvatting

Pagina 128 - 131

Lees basisstof 6:

Pagina 126 t/m 128

Niet af?
Huiswerk